(TBMM) – Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda devam eden bakanlığının bütçe görüşmelerinde; “Ülkemizde taşıt sahipliğindeki artış nedeniyle hareketliliğin artması, karayollarındaki taşıt kullanımını yüzde 195 arttırmıştır. Trafik güvenliğinde çok kıymetli bir gelişme sağladık. 100 milyon taşıt/kilometre başına hayatını kaybeden kişi sayısında yüzde 77’lik bir azalma olmuştur” dedi. Bakan Uraloğlu, Halkalı – Başakşehir – Arnavutköy – İstanbul Havalimanı Metrosu 2’nci etabının 2025 yılı içerisinde hizmete açılacağını bildirdi. Uraloğlu, Antalya Havalimanı kapasitesini 82 milyon yolcuya, Esenboğa Havalimanı kapasitesini ise 3’üncü pist inşası ile 30 milyon yolcuya yükselteceklerini açıkladı.
TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının bütçe görüşmeleri devam ediyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, bakanlığının bütçesi ile ilgili milletvekillerine sunum yaptı. Uraloğlu’nun konuşmasından satır başları şöyle:
“Ülkemiz, Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını birleştiren stratejik bir pozisyonda bulunmaktadır. Yalnızca 4 saatlik uçuş aralığıyla, 1,5 milyar insanın yaşadığı ve toplam 51,2 trilyon dolar gayri safi ulusal hasılaya sahip 67 ülkenin merkezindeyiz. Avrasya lojistiğinin merkezinde yer alan ülkemiz, Yeni İpek Yolu olarak isimlendirilen Orta Koridor ile Çin’i Avrupa’ya bağlarken, planladığımız Memleketler arası Kalkınma Yolu Koridoruyla da global rekabet gücümüzü sağlamlaştırıyoruz. Orta Koridor üzerinden Bakü-Tiflis- Kars demiryolu ile Çin’den ülkemize ulaşan yükleri Marmaray ile Avrupa’ya ulaştırıyoruz. Azerbaycan ile ülkemiz ortasındaki uzaklıkları kısaltacak Zengezur Yolu, Bakü Limanı’nı direkt ülkemize bağlayacaktır. Çin, Doğu Asya ve Hindistan’dan gelen yükleri Basra Körfezi üzerinden Avrupa’ya taşıyacak Kalkınma Yolu projesinde uluslararası iş birliği çalışmalarımız devam ediyor. Kalkınma Yolu kapsamında ülkemizden geçen 2 bin 94 kilometre demiryolu kontağı için 727 kilometre yeni çizgi, bin 923 kilometre karayolu koridoru içinse 331 kilometre yeni otoyol yatırımı planladık.
“2025 yılı yatırım teklifimizi geçtiğimiz yıla oranla yüzde 26,9 artışla 482 milyar lira olarak teklif ettik”
2002-2024 yılları arasında AK Parti iktidarında gerçekleştirdiğimiz yatırımlarımızın günümüzdeki kıymeti 280,6 milyar dolara ulaştı. Demiryolu yatırımlarının proje büyüklüğü hissesini 2013’te yüzde 33’ten, 2023’te yüzde 53’e ve 2024’te yüzde 55’e çıkardık. Yatırım portföyümüzde bulunan 2 Bin 667 projeye 2 trilyon 295 milyar lira yatırım gerçekleştireceğiz. 2024 yılında, bakanlığımızın tüm bölümleri için 351 milyar 379 milyon lira yatırım ödeneği tahsis edildi. 2024 yılında 28 vilayetimizde toplam yatırım fiyatı 112 milyar lira olan 50 projeyi tamamlayarak vatandaşımızın hizmetine sunduk. 2025 yılı yatırım teklifimizi geçtiğimiz yıla oranla yüzde 26,9 artışla 482 milyar lira olarak teklif ettik.
“Demiryolu sınır uzunluğunu, 2028’de 17 bin 287 kilometreye çıkaracağız”
Ülkemize kazandırdığımız süratli trenler ile bugüne kadar toplam 92 milyon yolcu taşınmıştır. 13 bin 919 kilometreye ulaştırdığımız demiryolu sınır uzunluğunu, 2028’de 17 bin 287 kilometreye, 2053’te ise 28 bin 590 kilometreye çıkarmayı hedefliyoruz. 2009 yılında dünyada süratli tren işletmeciliğine geçen 8’inci ülke olarak; Ankara-Eskişehir-İstanbul, Ankara – Konya – Karaman, Ankara – Sivas, sinirlerimizle 11 vilayetimizi direkt süratli tren ile buluşturduk. Kent içi raylı sistemlerinde ise Marmaray sayesinde iki kıtayı deniz altından demiryoluyla birleştirdik. Bugüne kadar Marmaray’ı 1,2 milyar yolcu kullandı. Dünya nüfusunun altıda biri, lisana kolay. Başkentray günde 138 sefer ile ortalama 65 bin yolcuya, İzban günde 225 sefer ile ortalama 230 Bin yolcuya, Gaziray günde 98 sefer ile ortalama 7 bin yolcuya hizmet vermektedir.
İstanbulumuz’da geçtiğimiz yıllarda hizmete aldığımız kent içi raylı sistemlerden; Pendik- Sabiha Gökçen Havalimanı Metrosu ile yaklaşık 41 milyon, İstanbul Havalimanı- Gayrettepe Metro Çizgisi ile 13 milyon, Başakşehir – Çam ve Sakura Hastanesi – Kayaşehir Metro Sınırı ile 7 milyon yolcuya hizmet verilmiştir. Şubat 2024’te hizmete aldığımız Bakırköy-Bahçelievler-Kirazli Metrosu ile açıldığı günde bugüne kadar 14 milyon yolcu taşıdık. Sirkeci – Kazlıçeşme çizgisi ile İstanbul’da tarihi yarımadayı çağdaş raylı sistemlerle çevreci bir yaklaşımla yine buluşturduk. İstanbul Havalimanına ikinci bir metro sınırı ile kuzey güney aksında erişimi sağladık.
“2024’te kısmi hizmete aldığımız Bursa Emek-YHT- Şehir Hastanesi metrosunu, 2026’da tamamlayacağız”
İstanbul dışında başka kentlerimizde de kent içi raylı sistemleri yaygınlaştırıyoruz. Ankara’da AKM-Gar- Kızılay metrosu ile Keçiören metrosunun Kızılay’a kesintisiz temasını sağladık. Kocaeli’nde kent hastanesini tramvay sınırı ile buluşturduk. Yerli ve Ulusal araçlarımızı kullandığımız Kayseri- Anafartalar tramvay sınırımız ile bugüne kadar 5,5 Milyon yolcuya ulaşım imkanı sağladık. 2024’te kısmi hizmete aldığımız Bursa Emek-YHT-Şehir Hastanesi Metrosunu, 2026’da tamamlayacağız. Demiryolu nakliyecilik bölümünde özgürleşmeyi sağladık. Lojistik bölümünde demiryolu kullanımını arttırmak için 439 km olan mevcut iltisak sınırlarımızın uzunluğunu 2028 yılına kadar 608 km’ye çıkaracağız. 12 olan Lojistik merkez sayımızı 25’e çıkarmayı hedefliyoruz.
“2028’e kadar mevcutta devam eden 3 bin 92 kilometre süratli tren sınırımızı tamamlamayı planlıyoruz”
2028 yılına kadar mevcutta devam eden 3 bin 92 km süratli tren çizgimizi tamamlamayı planlıyoruz. Bunlardan; Ankara- İzmir süratli demiryolu sınırı sayesinde 824 km olan mevcut sınır uzunluğu 505 kilometreye düşerek, 14 saatlik seyahat mühleti yaklaşık 3,5 saate inecektir. 312 km uzunluğundaki Mersin-Adana- Osmaniye ve Gaziantep süratli tren çizgisi ile, 6 buçuk saat olan seyahat müddeti 2 saat 15 dakika olacaktır. Bandırma – Osmaneli Süratli Tren sınırında ise Bursa – Osmaneli kesiti 2025 yılı sonunda, Bandırma – Bursa ortası ise 2028 yılında hizmete girecektir. Proje tamamlandığında, Ankara-Bursa ve Bursa-İstanbul 2 saat 15’şer dakika olacaktır.
“Ankara – İstanbul Harika Süratli Tren Projesi ile seyahat müddetini 80 dakikaya indireceğiz”
229 kilometrelik Halkalı-Kapıkule Süratli Tren Çizgisi ile yolcu seyahat müddeti 4 saatten 1,5 saate; yük taşıma mühleti ise 6,5 saatten 3,5 saate düşecektir. Mevcut çizgi kapasitesi 4 kat artacaktır. Ankara-Sivas süratli demiryolu ile entegre olan Yerköy – Kayseri Süratli Tren Çizgisi Ankara-Kayseri ortasında 7 saat 47 dakika olan ulaşım mühleti yalnızca 2 saate inecektir. Konya-Karaman süratli tren projesinin devamı olan 135 kilometrelik Karaman-Ulukışla süratli tren projesinin üretimi süratle devam etmektedir. Demiryolu kesiminde devam eden başka kıymetli projelerimizden Zengezur Yolu kontağını sağlayacak 224 kilometrelik ülkemiz bölümü olan Kars – Iğdır – Aralık – Dilucu Demiryolu Sınırı ve Dörtyol – Hassa Otoyol ve Demiryolu İlişkisi Projelerinin imaline başlıyoruz. ‘Demiryollarının yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi’ gayesiyle yeni demiryolu projelerimizi de planlamaya devam ediyoruz. Ankara – İstanbul Üstün Süratli Tren Projesi 344 kilometre uzunluğunda olup, saatte 350 kilometre sürate ulaşacak trenlerimizle seyahat mühletini 80 dakikaya indireceğiz.
“Kırıkkale-Çorum- Samsun Süratli Tren Sınırı’nda, Kırıkkale (Delice) – Çorum kısmının imaline yakında başlıyoruz”
Kuzey Marmara Süratli Tren Sınırı ile Asya ve Avrupa ortasında yüksek kapasiteli yolcu ve yük nakliyeciliği sağlanacaktır. Sabiha Gökçen ve İstanbul Havalimanları birbirine bağlanarak iki değerli ulaşım merkezi ortasında ilişki güçlenecektir. Samsun – Sarp Süratli Tren Sınırı için de proje çalışmalarına başladık. Divriği- Kars- Hudut Demiryolu Çizgisi Rehabilitasyonu ile Çizgi büsbütün modernize edilecektir. Aksaray-Ulukışla-Yenice Süratli Tren Sınırı ile kuzey-güney koridorunda yolcu ve yük talebi karşılanacaktır. Ankara’yı Karadeniz’e süratli trenle bağlayacak Kırıkkale-Çorum-Samsun Süratli Tren Sınırı’nda, Kırıkkale (Delice) – Çorum kısmının üretimine yakında başlıyoruz.
” Malatya’yı süratli tren ağına bağlamak için 224 kilometrelik Sivas-Çetinkaya-Malatya çizgisi planlandı”
Kalkınma yolunun bir kesimi olan 136 kilometrelik Gaziantep – Şanlıurfa Hızlı Treni, 180 kilometrelik Şanlıurfa- Mardin Hızlı Treni ve devamında 185 kilometrelik Mardin- Nusaybin – Cizre – Ovaköy ortasında yeni demiryolunun etüt ve imal işlerini planladık. Malatya’yı süratli tren ağına bağlamak için 224 kilometrelik Sivas-Çetinkaya-Malatya çizgisi planlanmıştır. Karadeniz doğalgazı rezerv alanına hizmet edecek ve bölgenin kalkınmasında kritik bir rol üstlenecek Filyos Limanı ile Filyos Sanayi Sanayi Bölgesi İltisak Çizgisi kontağı için imal işi hazırlıkları sürmektedir. Lojistik bölümünde demiryolu kullanımını artırma gayesiyle, Çukurova Bölgesi’ndeki liman, sanayi ve hür bölgelerin iltisak çizgisi temaslarını planladık.
“Ülke genelindeki bin 15 kilometrelik kent içi raylı sistem sınırının 434 kilometresi Bakanlığımız tarafından yapıldı”
Demiryolu kesiminde tüm raylı sistem araçlarının ulusal ve yerli imkanlarla tasarımı ve üretiminin gerçekleştirilmesine öncelik veriyoruz. TÜRASAŞ araç üretim tesislerimizi gereksinimler doğrultusunda modernize ederek kapasitemizi artırıyoruz. Demiryolu yatırımlarımız kapsamında kent içi raylı sistem projelerini de hayata geçiriyoruz. Ülke genelindeki bin 15 kilometrelik kent içi raylı sistem çizgisinin 434 kilometresi Bakanlığımız tarafından yapılmıştır.
“İstanbul Havalimanı Metrosu 2. etabı 2025 yılı içerisinde hizmete açacağız”
Bakanlığımız tarafından 90,6 kilometrelik çizgi üretimi devam ederken, 383,5 kilometrelik çizgi ise planlama kademesindedir. Halkalı – Başakşehir – Arnavutköy – İstanbul Havalimanı Metrosu 2. Etabı 2025 yılı içerisinde hizmete açacağız. Altunizade – Çamlıca – Bosna Bulvarı Metrosu, Kocaeli Gebze Kıyı – Darıca OSB Metrosu, Başkentray’ın devamı niteliğindeki Sincan OSB-Yenikent-Kazan Soda Demiryolu’nu Konyaray’ı 2026 yılı içerisinde, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kuzey Hafif Raylı Sistem Sınırını ise 2028 yılı sonunda tamamlayarak hizmete almayı hedefliyoruz.
“22 yılda trafikte ölen kişi sayısında yüzde 77’lik bir azalma”
Bölünmüş yollar ülkemizin yol ağının yüzde 43’ünü oluşturmakta, yol ağımızda hareket eden trafiğin ise yüzde 83’üne hizmet vermektedir. Son 22 yılda hayata geçirdiğimiz 479 kilometre köprü ve viyadük ile toplam uzunluğu 790 kilometreye, 717 kilometre tünel üretimi ile de toplam uzunluğu 767 kilometreye çıkardık. Ülkemizde taşıt sahipliğindeki artış nedeniyle hareketliliğin artması, karayollarındaki taşıt kullanımını yüzde 195 arttırmıştır. Trafik güvenliğinde çok değerli bir gelişme sağladık. 100 milyon taşıt/kilometre başına hayatını kaybeden kişi sayısında yüzde 77’lik bir azalma olmuştur. Elektronik Takip ve Kontrol Sistemi ile karayolu yolcu nakliyeciliği yapan firmaları anlık takip ediyor ve kayıt altına alıyoruz. Ülkemizin her köşesinde, gereksinimlere nazaran bisiklet yollarının üretimine devam ediyoruz.
“2035’te her iki araçtan birinin elektrikli olması bekleniyor”
2035’te her iki araçtan birinin elektrikli olması, paylaşımlı seyahat oranının yüzde 14’e, internet erişimli temaslı araçların oranının ise yüzde 68’e ulaşması beklenmektedir. Kooperatif AUS test ve Uygulama Koridoru ile yenilikçi teknolojilerin ülkemizde uygulanması testlerini gerçekleştiriyoruz. Akıllı ulaşım sistemlerini yaygınlaştırmak için 4 bin 675 km’si otoyollarda olmak üzere 7 bin 747 km’lik fiber optik ağı uygulamasını yaptık. Toplamda altyapımızı 5 bin 141 kilometresi otoyollarda olmak üzere 20 bin 141 kilometreye çıkaracağız. 2024 yılı içinde onarım çalışmaları tamamlanan tarihi köprülerimiz, geçmişi ve geleceği birleştiriyor.
“Deprem konutları ve hastane ilişki yollarındaki altyapı işlerini, 2025 yılında tamamlayacağız”
Karayolları Genel Müdürlüğümüz ile 8 vilayette, toplam 300 kilometrelik yol ağında yürüttüğümüz çalışmalar kapsamında, sarsıntı konutları ve hastane temas yollarındaki altyapı işlerini, 2025 yılında tamamlayacağız. Bu projelerle bölgedeki ulaşım ağını güçlendirecek ve hayat standartlarını daha da yükselteceğiz. Sayın Cumhurbaşkanımızın ‘Yol Medeniyettir’ vizyonuyla, büyük karayolu projelerimizle ülkemizi yarınlara taşıyoruz. 12. Kalkınma Planı kapsamında, 2028’de bölünmüş yol ağımızı 31 bin 250 kilometreye çıkarmayı hedefliyoruz. 163 kilometrelik Aydın- Denizli otoyolunu tamamladık. Geriye kalan 843 kilometre ile birlikte 2028 yılına kadar toplamda bin 6 kilometre yeni otoyol yatırımı gerçekleştireceğiz. 308 kilometre yeni otoyol ile Marmara otoyol ringi toplam bin 255 kilometreye ulaşacaktır.
Kuzey Marmara Otoyolu’nun bir modülü olan 45 km’lik Nakkaş-Başakşehir projemizin 2026 yılı içerisinde tamamlanmasını hedefliyoruz. Sarıyer- Kilyos Tüneli ile Sarıyer’e ulaşım müddeti 35 dakikadan 5 dakikaya düşecek. Mersin-Antalya ortasındaki 440 kilometrelik Akdeniz Kıyı Yolu’nun 404 kilometresi tamamlandı. Çalışmalarımıza devam ediyoruz. Ankara-Kırıkkale-Delice Otoyolu ve Antalya- Alanya Otoyolu projelerimizin imal çalışmalarına başladık. Otoyol ağımızı genişleterek, ülkemizin ulaşım altyapısını daha inançlı, süratli ve konforlu hale getiriyoruz.
“2025 yılında yurt içi uçuş frekans sayımızı yüzde 10 artırıyoruz”
Ülkemiz, toplam yolcu trafiği sıralamasında Avrupa’da 2019 yılında 5. sıradan 2023’te 3. sıraya, dünyada ise 10. sıradan 7. sıraya yükselmiştir. İstanbul, Sabiha Gökçen, Antalya, Esenboğa, Adnan Menderes ve Dalaman Havalimanları, Avrupa ve dünya sıralamalarında elde ettikleri başarılarla ülkemizin havacılık altyapısındaki güçlü pozisyonunu pekiştirdik. 2003’te 26 olan iç çizgi uçuş noktası sayımızı 2024’te 58’e çıkardık ve 2025 yılında yurt içi uçuş frekans sayımızı yüzde 10 artırıyoruz. Böylelikle sizden gelen talepleri karşılamaya çaba ediyoruz. Tıpkı devirde, 50 ülkede 60 noktaya uçarken, uçuş ağımızı 287 yeni nokta ekleyerek 131 ülkede 347 noktaya ulaştırdık. Ayrıyeten, havayollarında dünyanın önde gelen transit merkezlerinden biri haline gelen ülkemizde, 22 yılın sonunda Hava Ulaştırma Muahedesi yaptığımız ülke sayısını 81’den 175’e çıkardık. Yolcu ve etraf dostu 50 havalimanımız, Milletlerarası Havalimanları Kurulu’nun Havalimanı Karbon Akreditasyonu Programında sertifika almaya hak kazanarak değerli bir muvaffakiyete imza atmıştır.
Kritik sistemlerde dışa bağımlılığı azaltan Yerli ve Ulusal Hava Trafik Görüntüleme yazılımımız İRADE’yi, Çukurova ve Atatürk Havalimanlarımızda kullanmaya başladık 14 adet Hava Yerleşkemiz ile VTOL ve sabit kanatlı hava araçlarının kullanımına uygun vertiport alanları oluşturduk. İnsansız Hava Araçları sayısı 79 bine, İHA Pilot Lisansı sahipliği ise 1 Milyon 600 bine ulaşmış olup, bu doğrultuda İHA’ların inançlı ve emniyetli idaresi için İHA Takip ve Trafik İdaresi Sistemi Projesini başlattık.
“Antalya Havalimanı kapasitesini 82 milyon yolcuya, Esenboğa Havalimanı kapasitesini 3.pisti yaparak 30 milyon yolcuya yükseltiyoruz”
Tamamladığımız projelerden, İstanbul Havalimanı 1 Etap 1. Fazını 29 Ekim 2018’de, Rize Artvin Havalimanını 14 Mayıs 2022’de, Sabiha Gökçen Havalimanı 3.Etap işler devam etmekle birlikte 2.Pist 25 Aralık 2023’te, Türkiye’nin Birinci Yerli ve Ulusal Nezaret Radarını Aralık 2023’te, Kayseri Havalimanı Terminal Binası ve Apronu 3 Şubat 2024’te, Çukurova Milletlerarası Havalimanı’nı 10 Ağustos 2024’te hizmete açtık. Havayolu kesimindeki devam eden yatırımlarımızdan ise Antalya Havalimanı kapasitesini 82 milyon yolcuya, Esenboğa Havalimanı kapasitesini 3.pisti yaparak 30 milyon yolcuya yükseltiyoruz.
“Yozgat ile Bayburt- Gümüşhane havalimanlarımızı da 2026 yılı içerisinde hizmete alacağız”
2025 yılında, yıllık 2,5 milyon yolcu kapasitesine sahip Malatya Havalimanı Yeni Terminal Binası’nı tamamlamayı hedefliyoruz. Hatay Havalimanı’nın PAT Alanları Tamiri ve Gelişimi projesini hayata geçiriyoruz. Kapadokya Havalimanı terminal binasını yenileyerek, 10 bin 650 m²’lik yeni bir terminal binası, Siirt Havalimanı için ise yaklaşık 3.400 m² büyüklüğünde yeni bir terminal binası, yapacağız. Yozgat ile Bayburt-Gümüşhane havalimanlarımızı da 2026 yılı içerisinde hizmete alacağız. Trabzon Yeni Havalimanı projemizin 1. etap çalışmaları süratle ilerlemektedir.
” Türkiye Kart, tek kartla toplu taşıma, para transferi ve alışveriş imkanı sunmayı hedefliyor. Şu anda 5 kentimizde faal olan kartın, 18 vilayetimizde kullanılması için çalışmaları sürdürüyoruz”
Ülkemizde toplumsal medya kullanıcı sayısı 75 milyon olup, bu da dünya genelindeki kullanıcı sayısının yüzde 1,4’üne karşılık gelmektedir. Ayrıyeten, ülkemizde internette geçen mühlet günlük 7 saat ile dünya ortalamasının yüzde 8 üzerindedir. 2011’den beri fiyatsız sunulan Çocuk ve Aile profilleri ile ziyanlı içeriklere karşı muhafaza sağlayan İnançlı İnternet Hizmetimiz, 46 milyon aboneye ulaştı. Ülkemiz, Memleketler arası Telekomünikasyon Birliği’nin Küresel Siber Güvenlik Endeksi’nde tüm başlıklardan tam puan alarak Almanya ve Fransa üzere ülkelerle birlikte ‘Seviye 1: Rol Model Ülke’ kategorisinde yer aldı. Türksat 1A ile başlayan uzay seyahatimiz, Türksat 6A uydusu ile büyük bir adım atmış, haberleşme kabiliyetimizi kıymetli ölçüde geliştirmiştir. Yüzde 81 yerli imkanlarla ürettiğimiz Türksat 6A uydumuzu temmuz ayında uzaya fırlatarak, uydu üretebilen 11 ülkeden biri olduk. Türksat 6A, yıl sonuna kadar hizmete girecek ve uydularımızın kapsama alanı 5 milyar nüfusa ulaşacak. PTT ile irtibattan e-ticarete kadar birçok alanda ülkemizin her köşesine hizmet sunmaktayız. Türkiye Kart, tek kartla toplu taşıma, para transferi ve alışveriş imkanı sunmayı hedefliyor. Şu anda 5 kentimizde faal olan kartın, 18 vilayetimizde kullanılması için çalışmaları sürdürüyoruz.”