Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev, Bişkek’te 6 Kasım’da yapılacak TDT Devlet Liderleri 11. Tepesi’nin, Türk dünyasının stratejik önceliklerini ele alacağını vurguladı.
Ömüraliyev, Kırgızistan’ın başşehri Bişkek’te 6 Kasım’da yapılacak Türk Devlet Teşkilatı (TDT) Devlet Liderleri 11. Tepesi öncesinde AA muhabirinin sorularını yanıtladı ve değerlendirmelerde bulundu.
Zirvenin, TDT’nin Türk dünyasını güçlendirmeyi amaçlayan stratejik öncelikleri ele alacağı çok değerli bir toplantı olacağını vurgulayan Ömüraliyev, doruğun ekonomik entegrasyon, sürdürülebilir kalkınma, dijital dönüşüm ve güvenlik olmak üzere 4 alana odaklanacağını söyledi.
Ömüraliyev, tepenin, ekonomik entegrasyon alanında imzalanması beklenen Dijital İktisat İştirak Muahedesi ile ticaret ve yatırım bağlarının derinleştirilmesine ağırlaşacağını belirterek, “Bu muahede, ülkelerimiz ortasında dijital ticareti kolaylaştıracak ve işletmelerin ortak bir dijital çerçeve içerisinde daha verimli halde faaliyet göstermelerine imkan sağlayacaktır.” tabirini kullandı.
Sürdürülebilir kalkınmada “Yeşil Finans” adımı
Sürdürülebilir kalkınma gündeminin de birebir derecede tezli olduğunu vurgulayan Ömüraliyev, “Türk Yeşil Finans Kurulu’nun kurulması ve Türk Yeşil Vizyonu’nun benimsenmesi yoluyla yeşil finans ve etraf idaresini teşvik etmeye kararlıyız. Bu teşebbüsler, yenilenebilir güçten sürdürülebilir kentsel kalkınmaya kadar etraf dostu projelere yatırım yapılmasını sağlayacaktır.” diye konuştu.
Ömüraliyev, dijital dönüşüm alanında da “Büyük Türk Lisanı Modeli” ve “Yeryüzü Müşahede Teknolojik Uydusu” üzere projeleri hayata geçirmekten heyecan duyduklarını söyleyerek bunların teknolojik kabiliyetleri artırarak bölge genelinde çevresel izleme, dijital temas ve inovasyon üzere alanlara yarar sağlayacağını lisana getirdi.
Üye ülkeler ortasında koordineli afet ve acil durum müdahalesini sağlamayı amaçlayan Sivil Muhafaza Sistemi Muahedesi olduğunu kaydeden Ömüraliyev, bu muahedenin imzalanmasıyla güvenlik işbirliğinin güçlendirileceğine işaret etti.
Zirve çerçevesinde TDT üye ülkeleri ortasındaki işbirliğini güçlendirmek için atılacak adımlara da değinen Ömüraliyev, “Üyelerimiz ortasında işbirliğinin güçlendirilmesi yalnızca bu tepemiz için değil teşkilatımız için her vakit bir önceliktir.” dedi.
Ömüraliyev, teşkilat olarak üye ülkeler ortasında kesintisiz irtibatı, proje işbirliğini ve bunların desteklenmesini kolaylaştıracak yapılar oluşturmaya odaklandıklarını belirterek, “Önemli bir adım, kilit global merkezlerde irtibat ofislerinin kurulması ve temas noktası büyükelçiliklerin belirlenmesidir. Bu ofisler diplomatik varlığımızı ve operasyonel bağlanabilirliğimizi artırarak ortak proje ve teşebbüslerde uyum sağlamamızı kolaylaştıracaktır.” değerlendirmesini yaptı.
Orta Koridor projesi ve altyapı uyumu
Öte yandan ulaştırma, altyapı ve güvenlik alanlarında da işbirliğini arttırmayı hedeflediklerini tabir eden Ömüraliyev, Orta Koridor projesi etrafındaki teşebbüslerin ortak altyapıya daha fazla ahenk sağlayacağını ve öylece Türk bölgesini Asya’dan Avrupa’ya ticaret için kritik bir arter haline getireceğini söyledi.
Ekonomik işbirliği alanında TDT üyeleri tarafından geliştirilen ortak projeler ve yeni projelerin sorulması üzerine Ömüraliyev, bu dorukta de yeni projelerin olduğunu vurguladı.
“Türk Yatırım Fonu ve bölgesel ekonomik kalkınma
Ömüraliyev, Türk Yatırım Fonu’nun 2023’te kurulmasının bölge içi ticareti ve yatırımı artıran projeleri desteklemek için ortak bir finansal platform oluşturması açısından kıymetli bir muvaffakiyet olduğunu belirterek, “Dijital İktisat İştirak Muahedesi da çok değerli. Dünya Müşahede Teknolojik Uydu ve Hizmetler ve Yatırımlar Özgür Ticaret Muahedesi için çalışıyoruz. Yakın vakit da bunları da kabul edeceğiz.” tabirlerine yer verdi.
Ömüraliyev, “Bunlara ilaveten, TDT üye ülkelerinin Merkez Ulusal Bankaları Kurulu’nu kurma tarafındaki planlarımızı da geliştirmekteyiz. Bu kurul, para siyasetlerinin uyumlaştırılmasında ve bölge genelinde finansal istikrarın artırılmasında kilit bir rol oynayacak ve daha rekabetçi ve dirençli bir ekonomik ortamı teşvik edecektir.” diye konuştu.
Bu fonun, küçük ve orta ölçekli işletmeler için gerekli finansmanı sağlayarak üye ülkelerde girişimciliği ve ekonomik kalkınmayı teşvik edeceğini kaydeden Ömüraliyev, bu fon ile ekonomik istikrar ve paylaşılan refah için bir temel oluşturacaklarını vurguladı.
Dijital iktisat ve ticaretin serbestleştirilmesi
Hizmetler ve Yatırımlar Hür Ticaret Muahedesi için devam eden müzakereler yoluyla ticaretin özgürleştirilmesi konusunda ilerleme kaydettiklerini belirten Ömüraliyev, “Bu mutabakat, ticaretin önündeki manilerin kaldırılmasında ve bölgedeki işletmeler için yeni yollar yaratılmasında çok değerli bir rol oynayacak ve ekonomilerimizi birbirine daha bağlı bir ortamda gelişecek formda konumlandıracaktır.” tabirlerini kullandı.
Ömüraliyev, Dijital İktisat Paydaşlık Mutabakatının da dijital ekonomik entegrasyona yer hazırlaması, dijital ticareti kolaylaştırmayı, idari yükleri azaltmayı ve hudut ötesi ticareti kolaylaştırarak işletmelerin üye ülkelerdeki erişimlerini genişletmelerini kolaylaştırmayı amaçladığını lisana getirdi.
Çevresel izleme ve teknolojik kabiliyetleri artırmayı amaçlayan Dünya Müşahede Teknolojik Uydu teşebbüsünün de gündemdeki kıymetli bir öbür mevzu olduğunu aktaran Ömüraliyev, bu projelerin Türk dünyası ülkelerinin ekonomilerini çağdaşlaştıracağını ve dijitalleşen global ortama ahenk sağlama konusundaki kolektif kabiliyeti de güçlendireceğini söyledi.
Ömüraliyev, bu stratejik projelerin, Türk dünyasını global ticaret yollarının değerli bir halkası olarak faal bir halde konumlandıran, düzgün bağlanmış, rekabetçi bir bölge yaratma vizyonunun bir modülü olduğuna dikkati çekti.
“Ekonomik entegrasyon, sürdürülebilir kalkınma, dijital dönüşüm ve güvenlik işbirliğinde gayeler ortaya konulacak”
“Bişkek Tepesi’nin sonuç bildirisinde ekonomik entegrasyon, sürdürülebilir kalkınma, dijital dönüşüm ve güvenlik işbirliği de dahil olmak üzere bir dizi stratejik öncelik kapsamında makul amaçlar ortaya konulacaktır.” diyen Ömüraliyev, bu gayelerin Türk devletlerinin eşgüdümlü aksiyon ve ortak kaynaklar yoluyla müreffeh ve dirençli bir geleceğe olan bağlılığını yansıttığını vurguladı.
Öte yandan sonuç bildirgesinde Türk bölgesinde ticaret ve yatırımın önündeki mahzurların kaldırılmasına yönelik amaçların de vurgulanabileceğini kaydeden Ömüraliyev, bunun merkezinde dijital ticaret düzenlemelerini kolaylaştıracak ve daha problemsiz, dijital dostu bir iş ortamını teşvik edecek olan Dijital İktisat Paydaşlık Mutabakatı’nın yer aldığını lisana getirdi.
Ömüraliyev, bölge içi ticareti genişletmeyi ve işletmelerin önündeki pürüzleri kaldırmayı amaçlayan “Hizmetler ve Yatırım Özgür Ticaret Anlaşması” üzerinde de çalışmaların sürdüğünü tabir etti.
Öte yandan Ömüraliyev, TDT Periyot Başkanlığının Kırgızistan’a geçeceğini de kelamlarına ekledi.