Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, BAYRAKTAR, ANKA, AKINCI, AKSUNGUR ve KIZILELMA üzere Türkiye’nin insansız hava araçlarının her birinin global hava araçları alanında kendi sınıfında önder olduğunu belirterek, “Türkiye ulusal insansız hava araçlarıyla global pazarın yüzde 70’ine tek başına hakim.” dedi.
Kacır, Yeni Türkiye Eğitim Vakfı (YETEV) tarafından Yenidoğu Okulları Çekmeköy Yerleşkesi’nde “Eğitimi Geleceğe Taşımak: Yapay Zeka ve Dijital Hünerler Işığında Eğitim” temasıyla düzenlenen YETEV Eğitim Teknolojileri Tepesi’nde (YETZ’24) eğitimci ve öğrencilerle bir ortaya geldi.
Burada dijital ve teknolojik dönüşüm ve yapay zeka ile uzay alanındaki gelişmelere ait değerlendirmelerde bulunan Kacır, savunma endüstrisinde yerlilik ve ulusallığın Türkiye için bir mecburilik olduğunu söyledi.
Türkiye’nin savunma endüstrisinde geçmişte yaşadığı aksiliklerden bahseden Kacır, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliği sayesinde Türkiye’nin gereksinimi olan ne varsa kendi imkan ve kabiliyetleri ile üretme siyasetine geçtiğini, Türk milletinin tam bağımsızlığını, istiklalini ve istikbalini kendi geliştirdiği ulusal savunma sistemleriyle tahkim etme seyahatinin başladığını anlattı.
Kacır, Türkiye’nin savunma endüstrisinde yerliliğinin yüzde 80’in üzerine çıktığını, neredeyse bütün kritik sistemleri yerli ve ulusal olarak üretme kabiliyetine haiz hale geldiğini kaydederek, savunma endüstrisinde elde ettikleri bu başarıyı başka alanlara da yaymak istediklerini vurguladı.
Türkiye’nin 22 yılda önemli bir altyapı inşa ettiğinden bahseden Kacır, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bugün Türkiye’nin dört bir yanında teknoparklarımız var. Bu teknoparklarda 11 bin şirketimiz araştırma, geliştirme ve inovasyon odaklı çalışıyor. Bugün Türkiye’de 1600’den fazla AR-GE ve tasarım merkezimiz, 200’den fazla üniversitemiz var. Türkiye’nin dört bir yanında yeni kurulmuş yeni teknoloji teşebbüslerine hizmet vermek üzere çalışan hızlandırma programları hızlandırma merkezleri var. Türkiye’nin yüksek teknoloji ihracatı bu devirde 8 misline çıktı, 9 milyar doları aştı. Yani savunma sanayindeki başarıyı teknolojinin öteki alanlarına yaygınlaştırabilmemiz için muhtaçlık duyduğumuz altyapı ve ekosistemi son 22 yılda büyük ölçüde inşa ettik.”
“Türkiye’nin ürettiği İHA’lar kendi sınıfında dünya lideri”
Bakan Kacır, bu müddette AR-GE insan kaynağının 291 bine yükseldiğini, AR-GE harcamalarının 16 milyar dolara çıktığını, özel bölümün AR-GE çalışmalarındaki hissesinin yüzde 30’un altında iken yüzde 60’ın üzerine çıktığını, bilimsel yayın kapasitesinin 5 misline eriştiğini, bir yılda yapılan patent başvurusu sayısının 400’lerden 9 bine yaklaştığını söyledi.
Savunma endüstrisindeki başarıda birtakım temel yaklaşımları benimsemelerinin çok büyük rol oynadığını lisana getiren Kacır, Türkiye’nin 20. yüzyılda havacılık alanında yaşadıklarını anlattı.
Kacır, Vecihi Hürkuş ve Nuri Demirağ üzere havacılığın unutulmaz isimlerinin ve bu alandaki başka isimlerin 20. yüzyıldaki teşebbüslerinin akamete uğratılmasını anımsatarak, “Önleri o denli bir kesilmiş ki ürettikleri uçaklar adeta toprağa gömülmüş.” dedi.
Türkiye’nin 21. yüzyılda ortaya konulan irade sayesinde havacılıkta bir muvaffakiyet öyküsü yazdığını vurgulayan Kacır, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Türkiye, terörle gayrette muhtaçlık duyduğu sistemleri geliştirebilmek ismine çıktığı bu yolda çok yanlışsız bir karar verdi. Öteki ülkelerin onlarca yıl, milyarlarca dolar, on binlerce beşerle yaptıkları işleri taklit etmek, onların izlerinden adım adım gitmek, onların stratejilerini kopyalayıp yapıştırmak yerine kendi ve özgün stratejilerini geliştirdi. Paradigmanın değiştiği alana odaklandı ve nihayetinde 10-15 yıl üzere devletler tarihi açısından kısa sayılabilecek bir müddette bu teknolojide dünyada çok büyük bir üstünlük elde etti.
Bugün BAYRAKTAR, ANKA, AKINCI, AKSUNGUR, KIZILELMA üzere Türkiye’nin insansız hava araçlarının her biri global hava araçları alanında kendi sınıfında başkan sistemler. Türkiye ulusal insansız hava araçlarıyla global pazarın yüzde 70’ine tek başına hakim. Tüm dünyada satılan insansız hava araçlarının yüzde 70’ten fazlası Türkiye’den ihraç ediliyor. Bu, Türkiye tarihi açısından aslında bir yüksek teknoloji sisteminde bugüne kadar elde ettiğimiz en büyük muvaffakiyet.”
“Türkiye, arabalardaki dönüşümü argümanlı yaklaşımıyla göğüslüyor”
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır, paradigma değişikliklerinin Türkiye üzere ülkelere değerli fırsatlar sunduğunu belirterek, buna benzeri bir değişimin arabalarda yaşandığını söyledi.
Elektrikli araç teknolojileri ve bataryaları ile şoförsüz araba alanında yaşanan gelişmelerden bahseden Kacır, “Türkiye, bu dönüşümü de argümanlı bir ulusal teknoloji yaklaşımıyla göğüslüyor.” halinde konuştu.
Türkiye’nin yerli araba üretme ve Togg’un bugüne gelme serüveni ile bilhassa birinci süreçte Togg’a yönelik tenkitleri anlatan Kacır, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yerli araba fikrini ortaya attığı 2011 yılından kısa mühlet evvel ABD’de yeni bir marka doğduğunu, elektrikli araç olarak geliştirilen Tesla’nın bugünkü kıymetinin 1 trilyon doların üzerinde olduğunu söz etti.
Tesla’nın başka bütün araba markalarının toplam piyasa kıymetinin birkaç katı olduğunu lisana getiren Kacır, şu açıklamalarda bulundu:
“Yani 80, 100 yaşında, hepimizin ismini bildiği pek çok markanın toplam kıymetinin birkaç misli bedele sahip tek başına. Bunun tek bir nedeni var; O başkaları geçmişin teknolojisiyle meşgul olurken, Tesla doğuştan yeni jenerasyon teknolojiye yöneldi ve muazzam bir fırsat elde etti. Aslında Cumhurbaşkanımız bu iddiayı ortaya koyduğunda daima birlikte bu argüman sahiplenilseydi tahminen bugün Tesla kadar değerli bir marka Türkiye’den çıkabilirdi. Gelecekte olacak lakin bu daha erken olabilirdi. Artık bunu söylediğimde dahi inanmakta zahmet çekenler olduğunu görüyor ve üzülüyorum. Bunu İHA’larda yaptık. Bugün İHA’larda pazar hissemiz dünyada yüzde 70. Elektrikli araçlarda da 10 yıl evvel yola çıkmış olsaydık muhtemelen insansız hava araçlarına çok misal bir muvaffakiyet kıssası gerçekleştirmiş olacağız. Bundan sonra bu öğrenilmiş çaresizliklerden kurtuldukça, bilhassa eğitim topluluğumuzun katkılarıyla, gayretleriyle gençlerimizde güçlü bir özgüven oluşturdukça, önümüzdeki devrin bizler için çok daha aydınlık olacağına yürekten inanıyorum.”
“Bugüne dek 45 bin Togg yeni sahibiyle buluştu”
Bakan Kacır, bugüne dek 45 bin Togg’un sahipleri ile buluştuğunu belirterek, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bu teknoloji yarışı durmak bilmiyor. Togg’un kesinlikle az evvel tabir ettiğim tüm paradigma değişimlerinde bu çabayı ortaya koymaya devam etmesi lazım. Yani hem batarya teknolojisinde sürpriz gelişmeler önümüzdeki periyotta yaşanabilir. Tahminen elektrikli araçlardan sonrasına, bir sonraki teknolojiyle beşerler çok süratli bir geçiş yapabilir. Otonom araçlar çok süratli yaygınlaşıyor. Muhtemelen birkaç yıl içerisinde kullanıcıların temel tercih sebebi haline gelecek. Bütün bunlar Togg için rekabet alanları olacak. Hasebiyle bize düşen ulusal markamızın, ulusal teşebbüslerimizin bütün bu teknoloji eksenlerinde rekabet gücü elde etmesini sağlayacak adımlar atmaya devam etmek olacak.”
Kacır, uzay alanında yaşanan gelişmelerden bahsederek, gelecek periyotta insanlığın uzay teknolojilerinden çok daha faal yararlanır hale geleceğini, objelerin internetinin çok daha süratli yaygınlaşacağını ve uydu teknolojilerinin çok daha yaygın kullanacağını anlattı.
Yapay zeka alanında yaşanan gelişmeleri ve bu teknolojinin kullanımının getirdiği avantajları paylaşan Kacır, “Yapay zeka şimdiye kadarki deneyimlerimizin de ötesinde bir yaygın paradigma değişimini dünyaya taşıyor. Natürel bu, dünyada ticari ve ekonomik istikrarları de değiştiriyor. Bugün artık dünyanın en kıymetli şirketlerinden biri bütün bu yapay zeka çalışmalarına imkan verecek data merkezlerini ve çift teknolojilerini geliştiren, kuran bir şirket.” halinde konuştu.
Kacır, yapay zekanın sunduğu fırsatların yanından tehditleri de beraberinde getirdiğini kaydederek, “Siz eğitimcilerimizin bütün fırsatlarla bir arada gelen tehditleri bilhassa gençlerimizin, bizi biz yapan, insan kılan bedeller üzere yetişmesini örseleyebilecek tehditleri kesinlikle hesaba katması gerekli diye değerlendiriyorum.” açıklamasında bulundu.
“Kendi yapay zeka tahlillerimizi geliştirmesinin önünü açmalıyız”
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır, internette arama motoru pazarına tek bir şirketin hakim olduğunu ve bu internette arama yapılınca birinci sırada kullanıcının karşısına ansiklopedi üzere bir web adresinin çıktığını kaydederek, şu tabirleri kullandı:
“Orada yazılanların hiçbirinin hangi meteorolojik formüllerle oluşturulduğuna dair bir malumatımız yok. Bunları yazanları da bilmiyoruz. Hangi bilimsel metodolojiye uygun olarak tanzim edilmiş, bize sunulmuş, buna dair bir fikrimiz yok, olması mümkün değil. Birtakım takma isimlerle erişimimiz mümkün olmayan birilerinin oluşturduğu bilgileri uzunca bir vakittir hakikat olarak kabul ediyoruz. Bu, aslında maalesef insanoğlunun hakikatle buluşmasının önünde sandığımızın bilakis büyük bir bariyer inşa etti son 20 yılda.”
Kacır, artık ise yapay zekanın insan hayatına girdiğini artık arama motorları ile vakit kaybedilmediğini belirterek, sorulan sorulara en ayrıntılı biçimde karşılık veren yapay zekaların hangi algoritmalarla oluşturulduğunu ve hangi data setleriyle beslendiğinin bilinmediğini anlattı.
Bu tehditlerin varlığının yapay zekadan kopmak manasına gelmeyeceğini vurgulayan Kacır, şunları kaydetti:
“En büyük iş eğitimcilerimize, hocalarımıza, bu eğitim kurumlarımıza düşüyor. Kendi insan kaynağımızın kendi yapay zeka tahlillerimizi geliştirmesinin önünü açmak, bunun için onları gereksinim duyduğumuz yetkinliklerle buluşturmak durumundayız. Onların hayallerini araştırmaya, geliştirmeye ve projeye dönüştürmelerini sağlayacak işler yapmak durumundayız. Bir yandan da elbette kamu idaresi tarafında yapay zekanın etik ve ahlaki bir çerçevede kullanılabilmesine yönelik önlemler almak, düzenlemeler yapmak ve kendi toplumumuzu ve insanımızı bu tehditlerden koruma etmeye dönük adımlar atmak zorundayız.”
“Togg’un kendi otonom araç geliştirme yol haritası var”
Bakan Kacır, toplumsal medya uygulamalarında istenilen başarıyı yakalayamadıklarını ve bu alanda hala diğerlerinin geliştirdiği uygulamaları kullandıklarını belirterek, “Ümit ediyorum ki önümüzdeki periyotta yerli ve ulusal toplumsal medya platformlarına ait uğraşlar da güçlenecek ve Türkiye bu alanda da dünyaya örnek oluşturabilecek projeler başlatacak. Yapay zeka tarafında bu fırsat penceresi daha fazla açık. Münasebetiyle bunun için daima birlikte daha fazla çalışmalıyız.” diye konuştu.
Teknolojinin gelişmesiyle işgücü alanında yaşanan değişimden bahseden Kacır, şoförsüz arabalarda yaşanan gelişmeleri paylaştı.
Kacır, Togg’da otonom araç teknolojisini çok önemsedikleri için yeni bir teşebbüs başlattıklarını kaydederek, şu sözleri kullandı:
“Togg, otonom araç teknolojisi geliştirme şirketi kurdu. Trutek ismiyle Ankara’da bir AR-GE merkezi oluşturduk. 300’e yakın mühendisimiz var Trutek’te. Bunların değerli bir kısmını savunma sanayi, ASELSAN, TUSAŞ, ROKETSAN’daki birikimi taşıyabilmek ismine Togg’a transfer ettik. Mühendisler artık Togg’un Trutek grubu içinde araştırmalarını yürütüyor ve Togg’un kendi otonom araç geliştirme yol haritası var. Bakanlık olarak bu çalışmayı çok güçlü biçimde destekliyoruz. En az Togg’un araba fabrikası kadar değerli bir iş olduğunu kıymetlendiriyoruz.”
Kacır, teknolojik dönüşüm ve yapay zeka nedeniyle kaybolan işlerden daha fazla yeni iş alanlarının açılacağını vurgulayarak, bunun fırsat eşitliğine dönüştürülebileceğini bildirdi.
Bakanlık tarafından son 22 yılda kurulan altyapı ve hayata geçirilen ya da desteklenen projelerden bahseden Kacır, “Son 22 yılda kurduğumuz altyapı ve bilhassa son periyotta içerik ve müfredat geliştirme, eğitici eğitimler konusunda daima birlikte ortaya konulan gayretlerin sonucunda artık matematik ve fen bilimleri üzere başlıklarda memleketler arası sıralamalarda doruğa yürüyen bir ülkeyiz.” diye konuştu.
TEKNOFEST, DENEYAP Teknoloji Atölyesi, bilim merkezleri, yazılım okulları, Bölüm Yerleşkede üzere proje ve uygulamalara dikkati çeken Kacır, eğitim içeriğini çeşitlendirmek, müfredatı zenginleştirmek için yaptıkları çalışmaları anlattı.