Haber: Oktay YILDIRIM – Kamera: Umut Emre GÖKBULUT
(İSTANBUL)- Milyonlarca personelin gözü bu hafta belirlenmesi beklenen yeni taban fiyatta olacak. Son olarak TÜRK-İŞ’in önerdiği 29 bin 583 liralık teklifi, İstanbul Esenyurt’ta hem dokuma personellerine hem de işletmecisine sorduk. Çalışanlar, umutlarının tükendiğini belirterek TÜRK-İŞ’in önerdiği sayının da kâfi olmayacağını, daha yüksek olması gerektiğini söyledi. Dokuma işletmecisi ise dalın zati badirede olduğunu, geçen yıl 26-28 personelle üretim yaparken bu yıl 16-17 emekçiye düştüklerini belirterek, taleplerinde çalışanın de haklı olduğunu, devletin prim takviyesini artırması gerektiğini belirti.
Türkiye’de milyonlarca çalışanın yakından takip ettiği Minimum Fiyat Tespit Kurulu görüşmelerinde üçüncü toplantı geride kaldı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın “İşçi ve patron bölümlerinden artık bir teklif bekliyoruz” dediği görüşmelerde, yeniden teklif masaya gelmezken; TÜRK-İŞ Başkanı Ergün Atalay, 2025 yılı taban fiyat beklentilerini 29 bin 583 lira olarak açıkladı. Atalay, “Asgari fiyatlı personeller olarak teklifimiz yüzde 45 enflasyon üzerine refah hissesi ile artırım yapılmasını istiyoruz. Yüzde 20 refah hissesi ile 29 bin 583 TL olmasını istiyoruz. Bunu verirlerse imza atarız, yoksa atmayız” sözlerini kullandı. Atalay’ın bu çıkışı sonrası gözler dördüncü toplantıya çevrildi.
TÜRK-İŞ’in önerdiği sayısı Esenyurt’ta hem dokumacılık çalışanlarına hem de işletmecisine sorduk. Emekçiler, umutlarının tükendiğini belirterek TÜRK-İŞ’in önerdiği sayının da kâfi olmayacağını, daha yüksek olması gerektiğini söyledi.
“Umutlarımız tükendi artık”
ANKA Haber Ajansı’na konuşan dokumacılık emekçileri şunları söyledi:
Sevil Şimşek: “Çok az. 35’den aşağıya olmaz oda hudut. Mümkün değil. Bakın ben hastanelere gidip geliyorum bir gidiş gelişim 200 lira. Yalnızca bir gün gidiş geliş. Mümkün değil o kadar para çok az. Bir aileyi geçindirmez. Çoluk çocuğu olanlar için çok güç, bir markete giriyorsunuz iki kesim iki kalem eşyaya 300 lira veriyorsunuz. Çok az yani. Geçen sene de birebir teklifi yaptılar lakin çok düşüğünü aldılar. Bizler de öyleyiz bizler de minimum fiyatla çalışıyoruz. Geçen sene de o denli teklif yaptı, lakin başarılı olamadı, çok başarısızlar bence. 5 yıldır bu kesimdeyim, daha evvel çalışmıştım bu dalda lakin artık mecburen geri döndüm. 48 yaşındayım mecburen döndüm. Bir kızım var, evli, eşim emekli, birebir vakitte o da çalışıyor tabi mecburen. Valla hiç umudumuz yok. Hiç umudumuz yok, hükümetten hiçbir umudumuz yok, gelecek olan hükümetten de umudumuz yok artık. Bu gidip yenisi bile gelse tekrar de umudumuz yok. O kadar umutlarımız tükendi artık”
“Devlet takviye verse emekçi de işveren da rahatlayacak”
Cayan Çelik: “Bu tek taraflı değil, iki taraflı da olması lazım. Emekçiyi de düşünmek lazım, patronu de düşünmek lazım. Birazcık devlet takviye verse emekçi de rahatlayacak, işveren da rahatlayacak. Ancak bu formda devam ederse patron bunun altında kalkma bahtı yok. Lakin devlet buna bir halde dayanak verebilir. O yüzden bizlerin üzerine ne kadar sorumluluk düşüyorsa devletin üzerine de düşüyor, o da gerekeni yapması lazım. Patrona biraz takviye yapacak, bunun altında kalkılabilir”
“33 ile 35 ortasında olmasını bekliyoruz”
Yasin Karataş: “Kurtarmıyor, kurallar muhakkak bu durumda, gelir sarfiyat ortada, 33 ile 35 ortasında olmasını bekliyoruz. 30 yıldır bu işi yapıyorum. Biz değil tüm herkesi etkiledi bu durumlar, yalnızca muhakkak bölümler hariç.”
İsmail Çelik: “Devletten de bir beklentim yok artık. Asgari fiyatı soruyorsanız 50 bin liranın altın düşmemesi lazım. Günümüzde hayat her şey pahalılandı. Devletten de bir beklentim yok artık fakat çok yorum yapamıyorum”
Tekstil atölyesi işletmeciliği yapan Okan Din ise, TÜRK-İŞ’in istediği sayının neredeyse yüzde 70 oranlarına geldiğini, bu durum ise bölümde tıkanmaya sebep olacağını söyledi. Matematiğin uygun yapılması gerektiğini belirten Din, şunları söyledi:
“Sektör bunu kaldıracak durumda değil… Geçen yıl, şirketimizde 26- 28 çalışan arkadaşımız varken, bu yıl 16-17’lerde kalabildik”
“Yaklaşık 20 yıldır dokuma kesimin içindeyim, bunun 16 yılı kurumsal markalarda dizayncı olarak geçti. Son 4 yıldır ise üretim gerçekleştiriyoruz kurumsal markalara. Son vakitlerde yaşanan ekonomik krizler bizi yüzde yüz olumsuz olarak etkiledi. Yapmış olduğumuz üretim kapasitemiz, yüzde 70 oranında aşağıya indi. Çalışan sayımızda eş kıymet olarak aşağıya indi. Geçen yıl, şirketimizde 26- 28 çalışan arkadaşımız varken, bu yıl 16-17’lerde kalabildik. Üretim kapasitemizde bu tarafta olumsuz olarak düşüş gerçekleşti. Bizim gönlümüzden geçen, grup arkadaşlarımızla çok fazlasını paylaşabilmek, taban fiyata isterdik ki yüzde 100, yüzde 200 artırım yapılsın. Lakin dal bunu kaldırabilecek durumda değil. Bahsedilen oranlar yüzde 70’lerde. Bizim mevcut üretimlerimizle alakalı markalardan sipariş almış olduğumuz müşterilerden maliyetleri yüzde 70 yükseltmek demek, o üretimleri alamıyoruz manasına geliyor. Tabii ki isteriz daha fazla olsun, alım gücü artsın, vatandaşlar grup arkadaşlarımız çalışanlarımız daha rahat yaşasınlar, istedikleri her şeyi alsınlar ancak bu önemli manada dalda çok büyük tıkanmaya sebep olur…
“Ne olacaksa olsun kısmına geçiş yapıp sakin sakin beklemeyi tercih ettiğimiz anlar da oluyor”
Geçiş sürecindeyiz diye düşünüyorum. 2026-2027 ye kadar ekonomik kriz bu formda devam edecekmiş üzere görünüyor. Biz bu süreçte büsbütün ayakta kalmaya çalışıyoruz. Kaygımız mutlaka para kazanmak filan değil zira kazanamıyoruz. Kazandığımız parayı takım arkadaşlarımızla paylaşıyoruz. Yüzde 49’un ya da yüzde 51’in üzerinde olmamalı üzere hissediyorum. Üzerinizdeki tişört bundan bir yıl evvel 1,5 yıl evvel 399 lira iken, bugün bin 399 TL’ye satılıyor. Taban fiyata yapılan artırım ile markaların eserlerinin satış fiyatlarının ortasında da uçurum, bir fiyat farkı oluşmuş durumda. En alttan ne kadar oranda artarsa doruğa gerçek gittiği vakit, mesela bugün yüzde 49 yapılıyorsa zirveye yanlışsız gittiği vakit satış fiyatları yüzde 70’leri buluyor. Onun için buradaki matematiğin çok âlâ yapılması gerekiyor. Mevcut durumda hükümet ne yapacak, nereye getirecek açıkçası çok hakim değiliz. Bir de takip etmekten mevzuyu çok yorulduk. Her takip ettiğimizde bir tık daha canımızı sıkılıyor. Ne olacaksa olsun kısmına geçiş yapıp sakin sakin beklemeyi tercih ettiğimiz anlar da oluyor.”
TİSK’in yüzde 25 – 30 aralığında birteklifle gelmesi bekleniyor
Taban Fiyat Tespit Komitesi’nde patron tarafını temsil eden Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu’nun (TİSK) ise taban fiyata ait teklifini önümüzdeki hafta yapılacak toplantıda masaya getirmesi bekleniyor. TİSK’in minimum fiyat için yüzde 25-30 aralığında bir teklif sunması planlanıyor. Esnaf ve sanatkarlar da prim dayanağının artırılması gerektiğini savunuyor.