Lübnan halkının geçim kaynaklarından olan zeytin ve zeytinyağı üretimi ve ticareti, İsrail akınlarının hasadı ve piyasayı etkilemesi sebebiyle büyük ziyan gördü.
İsrail ordusunun zeytin bahçelerini ve zeytinyağı tesislerini de amaç alan hava taarruzları ve topçu atışları yüzünden Lübnan’ın güneyinde Nebatiye’ye bağlı Hasbaya bölgesi dışında hiçbir yerde zeytin hasadı yapılamazken, Hasbaya’daki üreticiler ve tüccarlar da artık dış pazarlara açılamıyor.
Sınırın Lübnan tarafındaki Şeba, Kefr Şeba üzere bölgelerde İsrail birliklerinin konuşlandığı, etrafındaki Keferkila, Mercayun, Hıyam üzere öteki tüm yerleşim yerlerinin bombalandığı ve bu bölgelerde yerinden edilenlerin akın ettiği Hasbaya’da tarım emekçileri İsrail bombardımanı altında kaygı ve tedirginlikle zeytin hasadı yapıyor.
AA takımı, İsrail-Lübnan hududunun yakınındaki Hasbaya’da, geçimini zeytinden sağlayan emekçilere ve işletme sahiplerine mikrofon uzattı.
Tarım personeli Kamil Kazir, Hasbaya Bölgesi’nde zeytin kesiminin geliştirilmesi için kurulan tarım kooperatifinin sekreteri İsmail Emin ve bölgedeki zeytinyağı üretim tesislerinden birinin yöneticisi Emin Emin, İsrail taarruzları sebebiyle yaşadıklarını anlattı.
“Korkmamak mümkün değil”
İsrail’in ağır bombardımanı sırasında patlama sesleri eşliğinde soruları cevaplayan tarım çalışanı Kazir, “Korkmamak mümkün değil, bilhassa savaş vaktinde ve bu bölgede bulunuyorsanız. Ancak herkes elinden geleni yapıyor canını ortaya koyup çalışıyor.” dedi.
Kazir, daha evvel diğer bir bölgede zeytin topladıkları sırada gerçekleşen İsrail saldırısının akabinde bölgeyi nasıl terk ettiklerini ve ne hissettiklerini şu sözlerle anlattı:
“Saldırı başlayınca alışılmış ki çalışanlar olarak korkup kaçtık. Ruhsal durum burada hakikaten güç hale geldi. Daima bombalama sesi duyuyoruz ve bundan ötürü çok korkuyoruz. “
Saldırılardan ötürü bir an evvel işlerini bitirmek istediklerini lisana getiren Kazir, “Zeytin almaya gelen kimse yok, gelen sayısı çok çok az. Hatta alım satım az olduğu için fiyatlar epeyce düştü.” diye konuştu.
“Sadece zeytin değil, tüm tarım dalı ve hayvancılık hücumlar sebebiyle büyük sorun içinde”
Bölgedeki zeytin üretimi konusunda bilgi veren tarım kooperatifi sekreteri Emin, yaklaşık 1 milyon zeytin ağacı olan Mercayun etrafının Lübnan’ın güneyinde ziraî üretim açısından çok değerli bir bölge olduğunu lisana getirdi.
Emin, İsrail hücumlarının Lübnan’ın güneyi için 2’nci yılına girdiğini hatırlatarak “Gerçekleşen hava atakları ve atılan fosfor bombaları sebebiyle zeytin tarımının olduğu topraklarda meseleler artış gösterdi. Savaşın oluşturduğu ziyanlar ve savaş durumunun sebep olabileceği külfet ve ziyanlardan korkuyoruz.” tabirlerini kullandı.
Bölgede bulunan etraf köylerden çok sayıda yerinden edilmiş kişinin Hasbaya’ya geldiğini belirten Emin, bu şahısların zeytin üretimine katkı sağladığını söyledi.
Emin, savaş sebebiyle zeytin ticaretinin büyük ziyan gördüğünün altını çizerek şunları aktardı:
“Kaliteli zeytin ve zeytinyağımız var, devletimizden isteğimiz ticaretin yapılabilmesini sağlamasıdır. Yalnızca zeytin değil, tüm tarım dalı ve hayvancılık akınlar sebebiyle büyük problem içinde.”
“Hasbaya, Lübnan’ın zeytin deposu”
Zeytinyağı üretim tesisi yöneticisi Emin ise, 20 yıldır üretim yapan tesislerinde zeytinyağı üretiminin hangi basamaklarla yapıldığını anlatırken, zeytinin evvel kısım ve yapraklarından ayrıldığını, daha sonra yıkandığını ve ardından ezilerek yağının, suyunun ve posasının ayrıştırıldığını söyledi.
Çalışmayı sürdüreceklerini ve bölgelerini terk etmek istemediklerini vurgulayan Emin “Göçü istemiyoruz ve tercih etmiyoruz, Konutumuzu topraklarımızı terk etmeyiz. Olağan ki tehlike var, tehlikenin içinde yaşıyoruz.” sözlerini kullandı.
Emin, yalnızca Hasbaya değil, Mercayun, Bint Cubeyl, Aynata üzere bölgelerden de müşterileri olduğunu ve savaşın tesirleri sebebiyle artık yalnızca lokal müşterilere hitap edebildiklerini aktardı.
Saldırılar sebebiyle fiyatların çok düştüğünü söyleyen Emin kelamlarını şöyle sona erdirdi:
“Zeytinyağı olan bir biz varız, bir de kuzey bölgeleri var. Zeytinyağı güneyde Hasbaya bölgesine özel bir eser, Hasbaya Lübnan’ın zeytin deposu.”
Lübnan’da zeytin ve zeytinyağı üretimi
Açık kaynaklara nazaran Lübnan’da 13 milyon 500 bin zeytin ağacı bulunuyor. Ülkede yıllık zeytin üretimi 100 bin ile 200 bin ton ortasında değişiyor. Hasadı yapılan zeytinin yaklaşık yüzde 30’u sofralık olarak tüketilirken, yüzde 70’i sıkılarak zeytinyağına dönüştürülüyor.
Sofralardan eksik olmayan zeytinyağı üretimi de 15 bin ile 25 bin ton ortasında ve bunun ortalama 5 bin tonu ihraç ediliyor.
İsrail hücumları, Lübnan’ın tüm klasik yemeklerinde çokça kullanılan ve mutfakların “olmazsa olmazlarından” olan zeytin ve zeytinyağını üretimini de vurdu.
Lübnan’da 2019’da çıkan ekonomik kriz nedeniyle maaşlarda yaşanan önemli düşüş, farklı geçim kapılarına ve tarıma ve bilhassa zeytine yönelimi artırırken Lübnanlılar için kıymetli bir geçim kaynağı olan zeytin ve zeytinyağı üretimi İsrail hücumları sebebiyle büyük ziyan gördü.
Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Besin Programı (WFP) Lübnan Yöneticisi Matthew Hollingworth’un, daha evvel uyardığı üzere, Lübnan’ın güneyinde zeytin ve öteki tarım eserlerinin hasadı yapılamadığı için ülkede besin güvenliği ve besin sistemi muhtaçlıkları karşılamakta zorlanıyor.