Kazakistan, Orta Asya’da en çok yabancı yatırım çeken ülke olarak 2029’a kadar 150 milyar dolar daha direkt yabancı yatırım almayı hedefliyor.
Orta Asya’nın en büyük iktisadı pozisyonunda bulunan ve bu yıl bağımsızlığının 33. yılını kutlayacak olan Kazakistan, yabancı yatırımcılar için cazibesini koruyor.
Uluslararası İdare Geliştirme Enstitüsü (IMD) datalarına nazaran, Kazakistan dünyada rekabet edilebilir 35 ülke ortasında yer almayı başardı.
2029 yılına kadar 150 milyar dolar daha direkt yabancı yatırım çekmeyi hedefleyen Kazak hükümeti, bu kapsamda yabancı şirketler için bürokratik mahzurların azaltılması, vergi muafiyetinin getirilmesi, maliye kontrollerine tabi tutulmaması ve yasal haklarının korunması üzere adımlarla olumlu yatırım iklimi oluşturuyor.
Bu bağlamda Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in Mayıs 2024’te imzaladığı iktisadın kıymetli ölçüde özelleştirilmesine yönelik kararnamesi de dikkati çekiyor.
Tokayev, 31 Ekim’de başkanlık ettiği Yabancı Yatırımcılar Kurulu’nun 36. Toplantısı’nda “Ülkemizde yatırımcıların çalışma şartlarını güzelleştirmeyi amaçlayan sistematik adımlara devam edeceğiz.” dedi.
Yüz ölçümü bakımından dünyanın en büyük 9’uncu ülkesi ve petrol ve doğal gaz dışında varlıklı “kritik ham madde” rezervine sahip Kazakistan’da hükümet, bilhassa jeoloji dalına yatırım yapacak yabancı şirketlere öncelik veriyor.
Halihazırda ülkede yaklaşık 1,6 milyon kilometrekarelik alanın jeolojik keşif maksatlı toprak altı kullanım haklarının alınmasına açık olduğu belirtiliyor.
Ülkede ham husus dışı bölümlerin geliştirilmesi istenilse de Kazakistan iktisadında petrol hala büyük rol oynuyor.
Bağımsızlığından bu yana petrol üretiminin 3 kat arttığı ülkede kelam konusu kesimde bilhassa Batılı şirketlerin yüklü olarak yatırımları bulunuyor.
Ülkede gelecekte petrol üretiminin yılda 100 milyon tona çıkarılması hedefleniyor.
Aynı vakitte 200 milyon hektarı aşan tarım yeriyle ülke, bu alanda da yabancı yatırımcılara büyük fırsatlar vadediyor.
Ülkede tarım kesiminde gelecekte 5 milyar dolar kıymetinde 100’den fazla projenin, yabancı yatırımcıların iştirakiyle hayata geçirilmesi planlanıyor.
Ayrıca Kazakistan’da ulaştırma ve nakliyat bölümü de yabancı yatırımcılar için büyük fırsatlar sunuyor. Hükümet özellikle Hazar Denizi geçişli Trans Hazar Memleketler arası Koridoru’nun altyapı ve lojistik geliştirilmesine yönelik projeleri önemsiyor.
Kazakistan’ın başşehri Astana’da her yıl ülkenin yatırım potansiyelinin tanıtıldığı “Küresel Yatırım Yuvarlak Masa” (KGIR) aktifliği düzenleniyor.
Çok sayıda yabancı yatırımcının yanı sıra uzmanların da katıldığı aktiflikte bu yıl da yüzlerce yabancı yatırımcı bir ortaya geldi. Kazakistan Başbakanı Oljas Bektenov, aktifliğin açılışında yaptığı konuşmada, ülkede şu anda 14 “özel ekonomik bölgenin” faaliyet gösterdiğini söyledi.
Bektenov bu “özel ekonomik bölgelerde” yabancı yatırımcılar için vergi ve gümrük ayrıcalıklarının sağlandığını, yabancı personel çalıştırma prosedürünün kolaylaştırıldığını ve iş dünyasının önündeki idari pürüzlerin azaltıldığını bildirdi.
Etkinliğe Türkiye’den katılan Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Esma Özdaşlı, AA muhabirine, yabancı yatırımcıların Kazakistan’ı tercih etmesindeki en değerli ögelerin başında ekonomik istikrar ve devlet tarafından sağlanan teşvikler geldiğini söyledi.
Avrupa Birliği tarafından kritik olarak nitelendirilen 34 kritik ham hususun 18’inin Kazakistan topraklarında bulunduğunu belirten Özdaşlı, Kazakistan’ın şu anda petrol dışı alanlara yabancı yatırım çekmeyi hedeflediğini bildirdi.
Özdaşlı, Kazakistan’ın bulunduğu coğrafya prestijiyle da global tedarik zinciri açısından çok değerli olduğunu, 2023’te 23 milyar dolar yabancı yatırımın gelmesinin de yabancı yatırımcıların bu ülkeye duyduğu itimada işaret ettiğini kaydetti.
Kazakistan’da farklı bölümlerde Türk şirketlerinin faaliyet gösterdiğini aktaran Özdaşlı, şunları söyledi:
“Özellikle son yıllarda Türkiye’nin ulusal savunma endüstrisinde artan gücüyle birlikte Türkiye ile Kazakistan ortasında askeri eserlerin üretilmesi, askeri teknolojinin geliştirilmesi açısından çok fazla mutabakat yapıldı. Türk savunma endüstrinin Kazakistan’da kıymetli teşebbüsleri var. Bu toplantıda Kazakistan Başbakanı’nı, öteki üst seviye yetkilileri dinledik. Hepsi Kazakistan’ın yabancı yatırımcıyı beklediğini bilhassa Türkiye kelam konusu olduğunda o kardeşliğin getirdiği yakınlıkla Türk yatırımcılara daha fazla teşvik sağlandığını gördük.”