İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, “Çağımızı yakalamanın, bir adım önde olmanın tek yolu var: Bütün sanayi kollarının teknolojilerini belirli periyotlarda yenilememiz gerekiyor. Bunun için uygun koşulda finansmana gereksinim var. Şu anda bu türlü bir kaynağa ulaşmak mümkün değil. Bu kaynaklara erişim maliyeti, bilahare yapacağınız yatırımın size sağlayacağı katma kıymetten daha yüksek olduğu için iş adamları için bir cazibesi, rasyonalitesi yok. Yatırımı tekrar cazip hale getirecek tedbirler iş dünyasının önüne açacaktır” dedi.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, iş dünyasının gündemindeki bahis başlıklarına ait gazetecilere değerlendirmelerde bulundu.
Türkiye’de TL kaynağın hala çok kıymetli olduğunu belirten Avdagiç, “Reeskont kredilerinin, Eximbank kredilerinin maliyeti biraz daha avantajlı fakat hala çok kıymetli. Yabancı kaynaklı, döviz kaynaklı kredilerin kullandırılması ile ilgili kısıtlar devam ediyor. Münasebetiyle bütün bunlara baktığımız vakit, Türkiye’de ihracatçının finansa ulaşması hala külfetli bir konu” dedi.
Avdagiç, iş dünyasının 2025 yılından beklentilerini şöyle kıymetlendirdi: “Bir sefer hepimizin enflasyonun bu yıl Merkez Bankasının koyduğu maksatlara uygun olarak belirlenen patikanın içinde kalmasıyla ilgili beklentimiz var. Başka tarafta Türkiye’nin kredibilitesiyle ilgili sağlanan iyileştirmelerin en azından tıpkı kalması, mümkünse daha güzel bir noktaya taşınması maksadımız var. CDS’lerin azalmasına bağlı olarak hem özel dalın hem de kamunun döviz bazlı borçlanma maliyetinin düşürülmesiyle ilgili beklentimiz var. Buna bağlı olarak son 1,5 senede yaşanan kur makasının üretici ve ihracatçı tarafından yönetilebilme noktasına gelmesi için siyasetlerin kesinlikle öncelikli olarak gözden geçirilmesinin çok net beklentisi içerisindeyiz.”
İhracatçının ve üreticilerin finansmana ulaşamamasının bir açmazı bulunduğunu kaydeden Şekib Avdagiç, mevcut kur siyaseti devam ettiği sürece, gerileyen rekabetçilik sebebiyle daha düşük karlarla üretim ve ihracat yapıldığını kaydetti.
İTO Başkanı Şekib Avdagiç, şöyle devam etti: “Çağımızı yakalamanın, bir adım önde olmanın tek yolu var: Bütün sanayi kollarının teknolojilerini belirli devirlerde yenilememiz gerekiyor. Bunun için uygun kuralda finansmana gereksinim var. Şu anda bu türlü bir kaynağa ulaşmak mümkün değil. Bu kaynaklara erişim maliyeti, bilahare yapacağınız yatırımın size sağlayacağı katma bedelden daha yüksek olduğu için iş adamları için bir cazibesi, rasyonalitesi yok. Yatırımı tekrar cazip hale getirecek tedbirler iş dünyasının önüne açacaktır.”
“Geleneksel iş kollarındaki istihdam korunmalı”
Asgari fiyatın yılın ikinci yarısında artırılıp artırılmayacağına ve bölgesel minimum fiyat tartışmalarına değinen Avdagiç, “Asgari fiyata ne yalnızca 1 Ocak 2025 sayısıyla bakmak lazım, ne de Türkiye’de sloganik seviyede eşitlikçi, karşılığı, temeli olmayan bir yaklaşımla bakmak lazım. Her iki mevzuyu da dikkatlice inceleyip, süreci daha yönetilebilir bir noktaya taşımamız lazım diye düşünüyorum.” diye konuştu.
Avdagiç, İTO olarak bölgesel minimum fiyatı gündeme getirdiklerini hatırlatarak, “Anayasaya terstir, insan haklarına terstir diye tenkit getirenler oldu, artık onları biz izliyoruz. Şu anda onlar bunu gündeme getiriyorlar. Halbuki şayet bu anayasaya, insan haklarına, eşitliğe tersse, o vakit teşviklerde uygulan farklılıklar, 1’inci bölgeden 6’ncı bölgeye kadar farklılıklar alışılmamış olmuyor mu? Yani ben İstanbullu yatırımcı olarak sıfır teşvik alıyorum, İstanbul’da hiçbir dalın teşviki yok. Fakat teşvik alan bölgeler var. O vakit bu da İstanbullu yatırımcıya karşı bir eşitsizlik değil mi? Bunu bu türlü dar kalıplarla, sloganik yaklaşımlarla ele almak asla yanlışsız değil. Türkiye’nin gerçeklerini dikkate almak lazım” tabirlerini kullandı.
Avdagiç, Türkiye’nin muhakkak bölgelerinde, bilhassa klâsik iş kollarında çok ağır çalışan, çok ağır istihdam bulunduğunu ve o istihdamın korunması gerektiğini belirtti. Şekib Avdagiç, “Türkiye’nin gelişmekte olan bölgelerindeki bir dokuma yatırımında çalışan 2 bin-3 bin kişi, o kentteki toplumsal dengeyi, huzuru sağlayan en kıymetli ögelerin başında geliyor. Hasebiyle İstanbul’da aşikâr bir fiyatla çalıştıramadığınız insanlara, orada o fiyatı verdiğiniz vakit hem onlar bu fiyatla çalışmaya devam edebiliyorlar hem de o kentin huzuruna, toplumsal hayatına olumlu katkı sağlayabiliyorlar. İşletmeler süreçlerini devam ettirebiliyorlar. Buna biraz daha geniş bir spektrumda bakmak lazım diye düşünüyorum” dedi.
“Yatırımın Çin’den geleni için de Avrupa ve Amerika’dan geleni için de tıpkı şeyi söylüyoruz”
Avdagiç, Türkiye’ye yönelik artan Çin yatırımlarına ait görüşlerini de paylaştı. Avdagiç, portföy yatırımlarının değerli olduğunu ancak greenfield yatırımların, yani sıfırdan yapılan yatırımların daha da kıymetli olduğunu vurguladı. Avdagiç, “Yatırımın Çin’den geleni için de Avrupa ve Amerika’dan geleni için de tıpkı şeyi söylüyoruz. Burada değerli olan; yeni yatırım yapacak firmaların Türkiye’yi yalnızca bir ‘ara istasyon’ olarak değil, nitekim aşikâr somut üretimlerini yaptıkları ve üretim kabiliyetlerini gerçek manada kullandıkları, Türkiye’de onlara hizmet verecek tedarik endüstrinin kapsamlı bir halde devreye alınacağı bir siyasetin devreye girmesi. ve bu yatırımlara teşvik verilirken Türkiye’de faaliyet gösteren firmaların bu süreçten ziyan görmemesine itina göstermek yanlışsız olacaktır” diye konuştu.
Şekib Avdagiç, Suriye’nin tekrar yapılanma sürecine ait olarak, “Türkiye’de Suriyeli konuklarımızın değerli bir kısmı sığınmacı olarak değerlendirildi, ucuz iş gücü olarak görüldü. Halbuki gözden kaçan bir durum var. Türkiye’de faaliyet gösteren Suriye asıllı insanların Türkiye’de kurduğu firmaların burada Türkiye ismine üretim yaptıklarını, dünyanın dört bir yanında fuarlara katıldığını görüyoruz. İstanbul ve öteki vilayetlerdeki Suriyeli iş insanlarının kurduğu firmalar, sahip olduğu ticari irtibatlar önümüzdeki periyotta Suriye ile ilgilerimizin geliştirilmesinde çok önemli bir katma kıymet sağlayacaktır. Onların bir kısmı Türkiye’deki üretim araçlarını, üretim kabiliyetlerini Suriye’ye taşıyacaklardır. Ülkemizdeki Suriyeli müteşebbisler Suriye’de Türkiye’nin gücü ve muteber partnerleri olacaklardır” değerlendirmesinde bulundu.
“Suriye’ye birkaç boyutlu bakmak gerek”
Suriye’nin mevcut teşebbüsçü kümesiyle çok süratli bir biçimde iktisadını toparlama kabiliyetine sahip olacağını belirten Avdagiç, “Suriye’ye birkaç boyutlu bakmak gerek. Bilhassa oraya, süratli bir geri dönüş olacak. Münasebetiyle bu dönüşe bağlı olarak tüketimde bir artış olacak. Bu tüketimi karşılamak için kesinlikle üretimle ilgili değerli atılımlar yapılacak. Suriye dışında Türkiye, Lübnan, Irak ve öteki komşu ülkelerde yaşayan, hatta şu anda Avrupa’da bulunan 1,5 milyona yakın Suriye vatandaşı var. Münasebetiyle bunların büyük bir katkısı olacağına eminim” dedi.
Suriye’ye geçiş kapılarının süratlice uygunlaştırıldığını ve kapasitelerinin artırıldığını kaydeden Şekib Avdagiç, “Türkiye’de bilhassa son 15 yılda yaşamış olan Suriyeli girişimcilerin yapacağı yatırımlarla iki ülke ticaret hacminin artacağını düşünüyorum. Bu yatırımlar bizim yalnızca Suriye ile ticaretimizi artırmakla kalmayacak, Suriye üzerinden komşu ülkelere de daha fazla mal satmamıza imkan verecektir” diye konuştu. – İSTANBUL