İstanbul’da meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki zelzele, uzmanlar ortasında tartışmalara yol açtı. Prof. Dr. Celal Şengör ve Prof. Dr. Şener Üşümezsoy’un karşı karşıya geldiği polemiklere Prof. Dr. Naci Görür de katıldığı canlı yayında açıklık getirdi ve tartışmalara son noktayı koydu.
Naci Görür’ün açıklamalarından satırbaşları;
“Marmara denizinde büyük Marmara sarsıntısı olacaktır. Günün birinde olacaktır. Buradaki tansiyon dönemini biraz daha öne çekti. Tansiyonda değişiklik meydana getirdi. Görüşler ne vakit iki, üç, dört olur. ‘Ben bu türlü düşünüyorum’ demekle görüş çoğalmaz. Sokakta insanlara zelzeleyle ilgili soru sor, 15 görüş çıkar. Zelzele biliminde görüş dediğinde, bir araştırma yaparsın, o araştırmanın künyesi vardır. Bilimin bir araştırma ünitesi vardır. Hangi yollarla, nasıl yaptınız, hangi bilgileri topladınız? O bilgileri nasıl yorumladınız, sonuca vardınız?
“MARMARA’DA BÜYÜK ZELZELE OLACAKTIR”
Bu sonuçları hangi memleketler arası platformda tartıştınız ve hangi bilimsel mecmualarda yayınladınız, bu bahis ne kadar atıf aldı diye sorarlar. Bu olmadan ‘Ben bu türlü düşünüyorum’ demek görüş değildir. Benim nezdimde tek görüş vardır. Marmara’da büyük sarsıntı olacaktır. Bu zelzeleler büyük zelzele olma mümkünlüğünü öne çekmiştir. Gerilim birikim alanını derinleştirmiş, çabuklaştırmıştır. Kumburgaz fayının kırılmamış 40 kilometresi hatta 50 kilometresi var. Kırılan 20 kilometrelik bir yer.
“İKİ FARKLI YAKLAŞIM YOK”
Bu fayın birleştiği yerde Adalar yani 60 kilometre var. İki farklı yaklaşım yok. Milletin bilim dışı birtakım odaklanmalarını, telaffuzlarını bilimsel bir şey üzereymiş gibi söylemek anlamsız. Bilimsel araştırmalara bağlı olarak bu türlü görüş yok. Varsa denir ki, şu şu araştırmalara nazaran durum budur. 1999 sarsıntısından sonra Marmara denizi hiç bilinmeyen karanlık denizdi. Bilimsel araştırma yoktu. 8 tane milletlerarası gemiyle binlerce kilometrelik jeofizik, jeolojik, sismik çalışmalar yaparak 2 tane beşerli 1 tane insansız denizaltı gemileriyle Marmara’nın tamamını haritalamak kaydıyla çalışmalar yaptık. Marmara’nın kuzey kolu, Kuzey Anadolu’nun kuzey kolu 160 kilometre.
“ÜST ÜSTE EKLERSEN BUGÜNLERE GELİRSİN”
Biri Adalar’ın güneyinden geçen 65 kilometre Adalar fayı. Bu kırılırsa 6’lar mertebesinde zelzele üretir. Kumburgaz kolu 75 kilometre. Yeşilköy ile Silivri açıklarına kadar uzanıyor. Bu kırılırsa en az 7.2 zelzele üretir. Adalar kolu ile bu kol birleşirse o vakit 7,5 sarsıntı beklenir. Tekirdağ fayı kırılmış dedik. Denizaltı resimledi, görüntüler çekti. Çok kırık taze duruyor. Daha yeni kırılmış alan üzere duruyor. 1776 yılında kırılmış olsaydı üzeri kapanır, muhakkak ölçüde deforme olurdu. Bu 1912 Şarköy zelzelesinde kırılmış dedik. Kumburgaz ve Adalar fayı için tekerrür fayı dolmuş. En son 1766’da kırılmış. Üstüste eklersen bugünlere gelirsin. Marmara’dan korkmamız nedeni 6 şiddetinde değildi. 1999’da Marmaray’a dikkat diyen biziz. 1999 sarsıntısı olduğu vakit Marmara’nın altı yüklendi dedik. Marmara’da açığa çıkan güç Marmara’yı yükledi. 1912’de Şarköy zelzelesi Marmara’nın altını yükledi. Bir tarafta Şarköy bir tarafta Kocaeli. İkisinin ortasında Marmara var, sarsıntı var.
“KENDİMİZİ ALDATMAYALIM”
Mutlak boşluk kesinlikle dolar. Bunu rahatlıkla diyebiliyoruz. Marmara kırılmak zorundadır. Kendimizi aldatmayalım. Beşerim ölmesin istiyorum. Bilimsel doğruları söylemek zorundayız. Bunun karşısında görüş varsa gelsin koysun önüme dataları. Milletlerarası yüksek mecmualardan geçmiş olmalı ki, şapka çıkartayım. Bilimsel bir mevzuda görüş serdetmek bu türlü olmaz. Memleketler arası ölçütü var. 23 Nisan sarsıntısında küçük sarsıntı oldu, herkes rahatladı. ‘Hiçbir şey yıkılmadı’ dendi. Bizim beklediğimiz zelzele bu değil. 3 milyona yakın takipçim var. Havayı alıyorum. İstanbul bölgesinde, Marmara denizinde beklediğimiz büyük sarsıntı olursa mutlaka bugünkü görüntüyü görmeyeceğiz. Bir yıkım göreceğimiz kesin. İstanbul’daki iktisadın, büyük ölçüde üretimin duracağı kesin.
“TÜRKİYE DİZ ÜSTÜNE ÇÖKER”
Ekonomi, üretim durursa İstanbul oturur yerine, bütün Türkiye diz üstü çöker. Ne ekonomik ne siyasi bağımsızlığımız kalır. Bir İstanbul zelzelesi olduğu vakit beşerim ölmesin istiyorum. Can güvenliğimi istiyorum. Pekala nasıl yapacağım? Benim İstanbulumu ve bütün kentlerimi sarsıntı dirençli yapın. Büyük zelzele olduğu vakit asgarî hasarla bu sarsıntısı atlatsın. Biri Türkye’de 53 bin meyyit biri Tayvan’da 13 meyyit. O da tesadüfen meyyit. Büyük zelzele oluyor günlük ömür değişmiyor. Nasıl sarsıntı dirençli İstanbul’u yapabiliriz, bunu konuşmalıyız.
“BİLİM NET OLARAK SÖYLER”
Bilimin doğruları değişmez. Bilim net olarak söyler. İstanbul yahut rastgele kenti zelzele dirençli yapmak istersen. Birincisi idaresi sarsıntı dirençli hale getireceksin, halkı, altyapıyı zelzele dirençli hale getireceksin. Yapı stokunu, eko sistem ve çevreyi, ekonomiyi zelzele dirençli yapacaksın. Yani 6 bileşeni sarsıntı dirençli yapacaksın. Devlet bana yol, köprü, baraj, fabrika az yapsın.
“ÇOLUK ÇOCUĞUMUZUN KUŞAĞINI GARANTİ ALTINA ALALIM”
Zamanı gelince çoğaltırız. Evvel can güvenliğimi sağlasın. Sayın Bahçeli de ‘beka problemi depremdir’ dedi. Sayın Cumhurbaşkanı ve bakanımız da o denli dedi. Bir Afet Bakanlığı kurulsun, Türkiye’nin bütün kentlerini zelzele dirençli hale getirmeye soyunsun. 10 senede yapsın, 25 senede yapsın. Yalnızca İstanbul’u değil bütün Türkiye’yi 20 senede zelzele dirençli rahat rahat yaparız. Havaalanı, yol, köprü az yapalım. Filan bütçeye 3 lira verirken zelzeleye 5 lira verelim. Çoluk çocuğumuzun jenerasyonunu garanti altına alalım.
“BİZANS’TA OSMANLI’DA OLMUŞ, ARTIK DE OLACAK”
Marmara’da Bizans’ta, Osmanlı’da olmuş, artık de olacak. Benim jenerasyonum zelzelede ölmemeli. Tayvan, Amerika, Japonya, Hindistan, Çin, İtalyan başarmış. Biz unutacak olsak hükümet, devlet, belediye mekanizmayı kurup yavaş yavaş yapacak bu işi. Gücümüzün yettiği kadar yapacak, yavaş yavaş yapacak lakin non stop yapacak. Zelzeleye İstanbul’u yahut bir kenti hazırlamak masa başında olmaz. Sokağa inin ve 24 saat çalışılmalı. Başlangıçta paraya pula gereksinim yok. Sokağa inip çalışmak var. Japonya’da adamın başına tabanca dayasan, zelzelenin aleyhine bir şey yaptıramazsın. Mümkün değil. Halkı eğitmek lazım.”