ARICILIK mesleğinin yaş ortalamasının 50’nin üzerine çıktığını ve mesleğin yeni jenerasyonlara aktarılamadığını söyleyen Balparmak Yönetim Kurulu Lideri İtina Altıparmak, “Bu öngörüyle 2018 yılında Balparmak Arıcılık Akademisi’ni kurduk. Eğitim faaliyetlerimizle 2018 yılından bu yana 7 bin arıcıya ulaştık. Şeker şuruplarından üretilen bal gibisi eserlerin ‘bal’ etiketiyle raflarda yerini alması, hepimizi üzüyor. Ucuza satılan bal gibisi hileli eserler arıcıyı meslekten koparıyor. Bu nedenle gençleri ve bayanları mesleğe kazandırmamız lazım” dedi.
Balparmak Arıcılık Akademisi’nin 2025 yılı eğitimleri ‘bal arısı sağlığı’ mevzusuyla başladı. Eğitimlere ait konuşan Balparmak Yönetim Kurulu Lideri İtina Altıparmak, “Ben ömrümü bala ve arıya adadım. Arının ve balın seyahatini daha âlâ anlayabilmek için arıcılarla dağ zirve dolaştım, çadırlarda yattım. Arıcılığın ne kadar sıkıntı bir meslek olduğunu çok uygun biliyorum. Yarım asırdır hem işimiz hem de gücümüz olan bu mesleği müdafaayı ve yaşatmayı, doğal bala, arıya ve tüketicilerimize karşı bir sorumluluk olarak görüyorum” diye konuştu.
‘TÜRKİYE İKTİSADINA ÖNEMLİ KATKILAR SAĞLAYABİLİR’
Arıcılık akademisinde bilhassa bayanları ve gençleri arıcılık mesleğine kazandırmaya çalıştıklarını söz eden Altıparmak, “Arıcı nüfusu yaşlanıyor. Türkiye’de arıcıların ortalama yaşı 50’nin üzerine çıktı. Bu ailece yapılması gereken bir meslek. Gençler ve bayanlar bu işte neredeyse yok denilecek kadar az. Örneğin katma kıymetli arı eserleri ortasında yer alan arı sütü, epey hassas bir üretim süreci gerektiriyor. Bu nedenle, bu eserde bayan emeği büyük bir bedel taşıyor. Bu eserlerle ilgili bir öbür değerli nokta ise balın yanı sıra arı sütü, polen ve propolis üzere katma pahalı ve daha karlı eserlerin üretimi, ülke ihracatı açısından da büyük kıymet taşıyor. Bu eserlerin üretiminin artması, Türkiye iktisadına önemli katkılar sağlayabilir” sözlerini kullandı.
‘ŞEKER ŞURUPLARINDAN ÜRETİLEN ESERLERİN ‘BAL’ ETİKETİYLE RAFLARDA YERİNİ ALMASI HEPİMİZİ ÜZÜYOR’
Türkiye’nin varlıklı çiçek ve bitki florası sayesinde arıcılık açısından eşsiz bir potansiyele sahip olduğunu söyleyen Altıparmak, şunları ekledi:
“Şeker şuruplarından üretilen bal gibisi eserlerin ‘bal’ etiketiyle raflarda yerini alması, hepimizi üzüyor. Resmi bilgilere nazaran ülkemizde 120 bin tona yakın bal satışı yapılıyor, lakin yarım asırlık deneyimim, bu ölçünün yalnızca 60-70 bin tonunun doğal bal olduğunu söylüyor. Pekala, o vakit geri kalan yarısı ne? mesleğini hakkıyla yapan gerçek arıcılar, haklı olarak bu duruma reaksiyon gösteriyor ve mesleğe küsüyor. Çoluğuyla çocuğuyla yılın 8-9 ayını dağ bayır dolaşıp, bin bir zorlukla ürettikleri balın, geçersiz eserlerle birebir rafta yer alması moral bozucu. Bu sorun nedeniyle gençler ve arıcı aileler, karlılığı düşen bu mesleği artık yapmak istemiyor. Zira bir gelecek göremiyorlar.”
‘HER TÜRLÜ HİLENİN TESPİTİ İÇİN PROSEDÜRLER GELİŞTİRİYORUZ’
Arıcılık mesleğinin yaş ortalamasının 50’nin üzerine çıktığını ve mesleğin yeni kuşaklara aktarılamadığını söz eden Altıparmak, “Bu öngörüyle, 2018 yılında Balparmak Arıcılık Akademisi’ni kurarak, eğitimlere başladık. Hedefimiz gençleri ve bilhassa bayanları mesleğe kazandırmak. Eğitimlerimizde, daha kaliteli ve verimli üretim yapmanın yollarını ve arı hastalıklarıyla çaba tekniklerini bilimsel temellere dayandırarak anlatıyoruz. AR-GE ve laboratuvar gücümüzü, arıcının emeğini ve geçimini korumak için seferber ediyoruz. Biz, Balparmak olarak elimizi taşın altına koyduk. AR-GE merkezimizde, taklit ve tağşişle gayret için kapsamlı araştırmalar yapıyor, tüm dünyada ses getirecek her türlü hilenin tespiti için teknikler geliştiriyoruz. Kalıcı tahlil için arıcı birlikleri, devlet yetkilileri ve daldaki markalar olarak hepimizin bir araya gelip güç birliği yapması gerekiyor” diye konuştu.
‘BUGÜN TEDBİR ALMAZSAK BALIN KALİTESİ BOZULACAK’
Arıcılığın sürdürülebilir hale gelmesinin yalnızca bal ve arı eserleri üretimi için değil sofraya gelen başka tarım eserleri için de kritik ehemmiyete sahip olduğunu söz eden Altıparmak, “Tabağımıza koyduğumuz zerzevat ve meyvelerin yüzde 75’i arıların bitkileri tozlaması sayesinde gerçekleşiyor. İklim değişikliği, yanlış ve denetimsiz ziraî ilaçlama, arıların doğal nektar kaynaklarının ortadan kaldırılması bir yandan arı popülasyonunu azaltırken, öteki yandan çok bedelli bir besin kaynağından da bizleri yoksun bırakıyor. Meğer dünya üzerinde bozulmadan çok uzun yıllar kalabilen özel besin unsurlarından biri bal. Bir arı bal toplamak için kovanından yaklaşık 8 km uzağa uçabiliyor. Bu nedenle etraf şartları ve tarım alanlarının denetimsiz ilaçlanması arı popülasyonuna ve balın kalitesine en çok ziyanı veren iki etken. Bugün tedbir almazsak, hem yarın soframıza gelen yiyecekler azalacak hem de balın kalitesi bozulacak. O nedenle organik tarım ilacı kullanmak, tarım ilaçlarını arıların uçmayacağı gece saatlerinde yapmak önemli” dedi.
PROF. DR. AYDIN: KOVAN BAŞINA VERİMLİLİĞİ 13 KİLODAN 25 KİLOYA ÇIKARABİLİRİZ
Bursa Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Aydın ise “FAO dataları kullanılarak hesaplanan dünya ortalama kovan başına verimlilik yaklaşık 18,1 kilogram. Türkiye’nin kovan başına ortalama bal randımanı ise 14 kilogram. civarında. Her ne kadar ülkemiz, bitki florasının çeşitliliği açısından avantajlı bir pozisyonda olsa da günümüzde karşı karşıya olduğumuz iklim krizi ve etraf kirliliği, bu avantajın tam manasıyla değerlendirilmesini zorlaştırıyor. Hasebiyle bizim temel hedefimiz, arıcılığı bilimsel olarak öğretmek. Bayanları ve gençleri dala kazandırmak, ayrıyeten mevcut arıcıları da çağdaş arıcılık teknikleri eğitimleriyle desteklemek. Zira hakikat bir teknikle verilen eğitimle Türkiye’de verimlilik ve kalite somut halde artacak potansiyele sahip. Kovan başına verimliliği 13 kilodan 25 kiloya çıkarabiliriz” sözlerini kullandı.
DAMARLI: EN FAZLA HİLEYE MARUZ KALAN BESİN ESERİ BAL
Gıda eserleri ortasında en fazla hileye maruz kalan besin eserinin bal ve öbür arı eserleri olduğunu kaydeden Balparmak Ar-Ge ve Kalite Yöneticisi Dr. Emel Damarlı da şunları söyledi:
“Balda taklit ve tağşişin tahlil edilmesi konusunda dünyaya örnek olacak buluşlar gerçekleştirdiklerini vurguladı. Damarlı, Balparmak’ın taklit ve tağşiş konusunda yaptığı çalışmaları şöyle anlattı: “Ülkemizde açıkta satılan balların yahut kontrol eksiği olan eserlerin raflarda yer almasıyla gayret ediyoruz. 2022 yılında Balparmak AR-GE Merkezimize yaptığımız teknolojik yatırım sayesinde hileli bal dediğimiz ve mısır, pancar, pirinç, agave üzere çeşitli şeker şuruplarından yapılan eserleri, ayrıyeten bu şuruplardan elde edilen hileli bala gerçek bal algısı vermek gayesiyle katılan besin boyalarının ve enzim katkılarının varlığını, doğruluğu yüksek ve hassas bir formatta 25 dakika üzere hayli kısa bir müddette tespit edebiliyoruz.”
KOFUROĞULLARI: BURADAKİ EĞİTİM BİZE SAHİDEN ÇOK ŞEY KAZANDIRDI
Eğitimlere katılan arıcı Nihan Kofuroğulları ise “Ben aslında hemşireyim ve şu anda ikinci üniversitemi okuyorum. Buradaki eğitim bize hakikaten çok şey kazandırdı. Bayanların bu işi yapması bilhassa çok kıymetli zira biz bayanlar bu alanda epeyce yetenekliyiz” dedi.
KILINÇ: BU EĞİTİMİN TÜM ARICILARA BÜYÜK YARAR SAĞLAYACAĞINA İNANIYORUM
Arıcı Mustafa Kılınç da “Arıcılığa bir yıl evvel başladım. Daha evvel e-ticaret alanında çalışıyordum. İstanbul’dan uzaklaşıp arılarla birlikte güneye taşındım. Bu eğitimin tüm arıcılara büyük yarar sağlayacağına inanıyorum zira burada bahsedilen hususlar hepimizin eksikleriyle direkt ilgili. Arıcılığı şuurlu yapanlar ve yapmayanlar ortasında büyük farklar var, fakat bu eğitim arıcılığı bir adım ileriye taşıyacak. Arıcılık sıkıntı bir meslek; sonuçta bir canlıyla uğraşıyoruz. Onu bir kovana taşıyoruz, lakin yalnızca oraya bırakmak yetmiyor. Arıya özgürlüğünü vermek, onun alanına nazaran hareket etmek gerekiyor. Ben, dünyaya bir katkıda bulunacaksam bunu arıcılıkla yapabilirim diye düşünüyorum” diye konuştu.
AKTÜRK: BUNDAN SONRA BÜSBÜTÜN ARICILIK YAPMAYI HEDEFLİYORUM
Arıcı Beğenilen Erdemir Aktürk ise şunları ekledi:
“İstanbul’da yaşıyorum ve arıcılığı da burada yapıyorum. Aslında, 12 yıl boyunca bir demir-çelik şirketinin CEO’luğunu yürüttüm. Lakin bir sıhhat sorunu yaşadıktan sonra bu kadar gerilimli bir işi sürdürmek istemediğime karar verdim ve tarıma yöneldim. Arıcılıkla ilgili bir eğitim aldıktan sonra ise tarımı büsbütün bırakarak arıcılığa odaklandım. Arıcılığın incelikleri genelde kulaktan kulağa öğreniliyor. Lakin bu durum birtakım yanlış bilgilerin yayılmasına sebep olabiliyor. Arıcılık eğitimleri, bu yanlışları düzeltmek açısından çok kıymetli bir rol oynuyor. Örneğin, zayıf kolonilerin güçlü kolonilerle desteklenmesi gerektiğini düşünüyordum fakat bu yanlışı eğitimde öğrendim. Ayrıyeten, iklim değişikliğini de dikkate alarak üretim stratejilerimizi buna uygun formda değiştirmemiz gerekiyor. Bundan sonra büsbütün arıcılık yapmayı hedefliyorum. Ne tüccarlık ne de ticaret mis üzere bir havada arılarımı yetiştirmek istiyorum. Bu iş benim için bir tutkuya dönüştü. Hedefim, bu ülkede hoş bal, kaliteli polen ve arı sütü üzere bedelli eserler üretmek.”