Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Filistin merkezli Filistin TV’de Gazze’deki ateşkes süreci, ABD Başkanı Donald Trump’ın açıklamaları, İsrail’in bölgede yürüttüğü siyaset ve memleketler arası toplumun yansısına ait değerlendirmelerde bulundu.
“FİLİSTİN TEHCİRİ KABUL EDİLEMEZ”
Trump’ın, “Gazze’den Filistinlilerin tehcir edilmesine” ait açıklamaları ve milletlerarası toplumun buna yansısı ile ilgili değerlendirmesinin sorulması üzerine Fidan, “Filistin tehciri kabul edilemez. Bu cinsten tekliflerin ciddiye alınması gerektiğini düşünmüyoruz” cevabını verdi.
“DÜNYADA İKİ DEVLETLİ TAHLİLDEN DAHA FAZLA DESTEKLENEN ÖBÜR BİR SİYASİ PROJE YOK”
Fidan, şu değerlendirmede bulundu: “1948’de Filistinliler bir kez tehcir edildiler. Daha sonra bu sorunun ortadan kalkması için memleketler arası toplum, 1967 sonları temeline dayalı, başşehri Doğu Kudüs olan, coğrafik bütünlüğe haiz bir Filistin Devleti’nin kurulmasıyla İsrail’le yan yana yaşayabilecek iki devletli bir tahlili, aslında formülü milletlerarası toplum ortaya koymuştu. Biz İslam dünyası olarak, Türkiye olarak, Arap dünyası olarak ve memleketler arası toplumun kahir ekseriyeti, en son Birleşmiş Milletler’de yapılan oylamaya baktığınız vakit da görürsünüz bunu, bu görüşün ardında.
Dünyada bu görüşün desteklenmesinden daha fazla desteklenen öteki bir siyasi proje yok. Ama ne acıdır ki bu kadar büyük bir genel kabule sahip iki devletli tahlil projesi pratikte hayata geçirilemiyor. Memleketler arası toplum olarak, bölge ülkeleri olarak, Arap dünyası, İslam dünyası, Avrupa Birliği, Afrika, Güney Amerika, Asya Pasifik; herkes bu bahse kendi muhalefetini yapmaya diplomatik yollardan devam edecek.”
“NETANYAHU’YU TUTACAK YALNIZCA MİLLETLERARASI TOPLUMUN GERÇEKÇİ BİR TUTUM KOYMASI”
Gazze’deki ateşkes muahedesine dair beklentileri ve ateşkesin devam edip etmeyeceği sorusuna Fidan, “Şimdi bu senaryo maalesef geçerliliğini koruyan bir senaryo ve bizim bütün dileğimiz 7 Ekim’den bu yana devam eden soykırımın durması ve ulaşılan ateşkesin devam etmesi, Gazzelilerin tekrar yurtlarına dönmesi, olağan hayatlarına başlayabilmeleri. Bu mevzuda milletlerarası toplum olarak elimizden geleni yapıyoruz” karşılığını verdi.
Fidan, şöyle konuştu: “Netanyahu’nun zihni doğal ortada. Vakit zaman kendisi de bunu göstermekten çekinmiyor. Rehineleri kurtardıktan sonra onu tutacak diğer hiçbir şey yok. Tutacak yalnızca milletlerarası toplumun gerçekçi bir hal koyması, yani İsrail’i külliyen izolasyon altına alan bir tutum koyması. Biliyorsunuz muahedeye garantör olan üç tane devlet var: Mısır, Katar ve ABD. ABD’nın burada İsrail üzerinde bu muahedenin kararlarına tâbi tutacak bir zorlama yapması gerekiyor. Bunun olmadığı bir yerde tekrar Amerika takviyesiyle Netanyahu bir savaş başlatırsa Amerika’nın aslında tabanlara vurmuş olan kredisi daha da fazla tabana vuracak ve milletlerarası sistemdeki bu çarpıklık bir krizin devam etmesini sağlayacak.”
“İKİ DEVLETLİ TAHLİL İÇİN PROJELERİMİZ VAR”
Türkiye’nin İsrail’in yargılanmasını sağlamak için yeni diplomatik teşebbüslerinin olup olmayacağı sorusu üzerine Fidan, şunları kaydetti: “Şu anda diplomatik girişimlerimizi devam ettiriyoruz. Bilhassa İslam İşbirliği TeşkilatıArap Ligi’nin oluşturduğu Temas Kümesi, biliyorsunuz yedi ülkeden müteşekkil, 4’ü Arap, 3’ü de Arap olmayan ülkelerden müteşekkil. Çalışmalarımız, istişarelerimiz sürat kesmeden devam ediyor. Zira ateşkes bir basamak getirmişti. Bundan sonra bunu nasıl ileriye taşırız, iki devletli tahlilin gündemden düşmemesi gerekiyor, bir sürat kazanmışken. Zira bölge halkları olarak bölgemizde Filistin sorununun nasıl bir istikrarsızlık ve çatışma kaynağı olduğunu en uygun biz biliyoruz. Buna kalıcı bir tahlil getirmenin yolu, hem İsraillilerin hem Filistinlilerin itimat içinde yaşayacağı iki devletli bir tahlilin hayata geçmesi. Biz buna memleketler arası toplum olarak, bölge ülkeleri olarak gerekli her türlü dayanağı vermeye hazır olduğumuzu defaatle tabir ettik. Bu istikametteki çalışmalarımız devam edecek. Bu mevzuda çeşitli istişarelerimiz var, projelerimiz var. Önümüzdeki haftalarda, aylarda bunların tek tek hayata geçtiğini göreceksiniz.”
“GAZZE’DE YAŞANANLAR SOYKIRIM SONUCUNDA OLDU”
Gazze’de yaşananlara ait de Bakan Fidan, “Filistin davasına yönelik milletlerarası takviye ve farkındalık, çağdaş vakitlerde ulaşabileceği en yüksek seviyeye ulaştı. Maalesef bu bir soykırım sonucunda oldu. Öbür taraftan, üzülerek söylüyorum ki milletlerarası toplumun kendi yüreklerinde, başlarında bu kadar karşı çıktığı bir bahsin önlenememesi de milletlerarası sistemin bozukluğunu ve milletlerarası toplumun da acizliğini gösterdi” diye konuştu.
Fidan, şöyle devam etti: “Şimdi milletlerarası toplumun ve milletlerarası sistemin, kendi zayıflığını, bozukluğunu, acizliğini gidermek için kimi adımlar atması gerekiyor. Filistin sıkıntısında bundan sonra atılacak adımlar aslında bunun için güzel bir fırsat. Türkiye olarak biz, bu sorunun adil ve kalıcı bir halde çözülmesi için milletlerarası topluma gereken davetleri yapıyoruz. Bölgede 67 hudutlarına dayalı iki devletli bir tahlilin hayata geçmesi hem bölge ülkelerini rahatlatacak, hem Filistinlilerin onurlu bir devlet kurma hakkını iade edecek hem de global çatışma riskini azaltacak. Artık bu cinsten bir kalıcı yeterliliğin karşısında olan zihin şeytanî bir zihindir, ona çok dikkatle bakmak lazım. Hatırlarsanız en son BM’de Filistin ile ilgili yapılan oylamada 145’ten fazla oy almıştı. Bu, muazzam bir dayanak. Bu dayanağın inşallah biz fiiliyatta da hayata geçeceğini düşünüyoruz.”
“KUDÜS’ÜN KİMLİĞİNİ KORUMAK İÇİN İSLAM ÜLKELERİYLE YAKINLAŞMAMIZ VAR”
Kudüs’ün kimliğini korumak için Türkiye’nin sarf ettiği gayretlerle ilgili soru üzerine Fidan, “Kudüs sıkıntısı, Filistin sorununun kıymetli bir sembolüdür. Orada hayatını kaybeden aziz, sayın Filistinli kardeşlerimizin yanı sıra bizim için öbür bir kıymetli konu da dinimizden kaynaklanan Kudüs ve Mescid-i Aksa’dır. Buranın üzerinde oynanan oyunlar, Kudüs’ün külliyen Yahudileştirilmesi, memleketler arası kimliğinden, Müslüman kimliğinden, Hristiyan kimliğinden çıkartılması ve buraya tek dinli bir yaklaşımın getirilmesi olağan ki kabul edilemez” tabirlerini kullandı. Kudüs konusunda Türkiye’nin Ürdün’le yakın çalıştığını belirten Fidan, “Ürdün’ün buradaki duruşuna dayanak veriyoruz. İslam ülkeleriyle bu mevzuda yakınlaşmamız var, önemli çalışmalarımız var. Lakin maalesef İsrail yeniden kendisine sağlanan takviyeyle Kudüs’te de her türlü provoke edici adımı atmaya devam ediyor” diye konuştu.
“ÖNÜMÜZDEKİ GÜNLERDE FİLİSTİN İDARESİYLE YENİ GÖRÜŞMELERİMİZ OLACAK”
“Yakın tarihte Filistin ve Türkiye idareleri ortasında bir tepe kelam konusu mu” sorusuna Fidan, geçen ağustos ayındaki Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın ziyaretine ve TBMM’deki konuşmasına atıfta bulunarak, “Ülkem kendi içinde birçok mevzuda bölünürken, fikir olarak olağan ki, Filistin sorununda tek yürek olması, tek beden olması ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin şahsında bunu Sayın Abbas’a göstermesi bence tarihi bir andı. Önümüzdeki günlerde yeni görüşmelerimiz olacak, yeni bir ortaya gelmelerimiz olacak. Bizim Filistin idaresine dayanağımız esasen kesintisiz devam ediyor” cevabını verdi.
“ŞARTLAR MÜSAİT OLURSA FİLİSTİN’E GELMEMDE BİR PROBLEM YOK”
Filistin’e bir ziyaret gerçekleştirmek istediğini kaydeden Fidan, “Şartlar müsait olursa benim gelmemde bir badire yok” diye konuştu. Bakan Fidan, şunları söyledi: “Kalıcı bir tahlil getirilmediği sürece daima biz daha büyük bir savaşla karşılaşacağız. Münasebetiyle bu savaş başlar başlamaz ateşkesin yanına çabucak iki devletli tahlili de koyduk ki bir daha bu savaşı görmeyelim. Bakın bizim bu sıkıntıya bir siyasi tahlil bulmamız lazım. Fakat siz bırakın Filistinlileri, Mısır’ın, Ürdün’ün, Suriye’nin, Lübnan’ın elindeki toprağı da almak isteyen, İsrail’i daha da toprak olarak büyütüp yaygınlaştırmak isteyen bir projenin sahibiyseniz, alışılmış ki iki devletli tahlil istemezsiniz, oyalarsınız onu.
“ABD’NİN KAYITSIZ KURALSIZ DAYANAĞINDAN ÖTÜRÜ HİÇ KİMSE BİR ŞEY SÖYLEYEMİYOR”
Toprak büyüten adam şayet barış yapmıyorsa hiçbir biçimde, kendi toprağını da küçültme ve kaybetme riskiyle de kesinlikle karşı karşıyadır. Onun için söylüyorum, tarih bu tarihtir, an bu andır. Hem İsrail için hem Filistinliler için hem bölge halkları için hazır İslam dünyası, Arap dünyası iki devletli tahlilin ardında iken, bu türlü bir tahlilden sonra İsrail’i de tanımaya ve iş birliği yapmaya herkes hazırken bunun kullanılması lazım. Yıllardır çeşitli konumlarda onlarla çalışma, görüşme, istişare etme imkânımız oldu, müzakere etme imkânımız oldu lakin şu andaki hâkim stratejik kültür maalesef yayılmacılıktan yana ve barış müzakerelerini, ateşkes müzakerelerini, her türlü mevzuyu yalnızca yayılmacılığın bir aracı olarak kullanıyor. Hiçbir bahiste samimi değiller. Bölge halkları bunu görüyor fakat ABD’nin kayıtsız koşulsuz takviyesinden ötürü da hiç kimse de çıkıp bir şey söyleyemiyor. Olayın özeti bu.”
“FİLİSTİN SORUNUNDA BÜTÜN DÜNYA BİRLEŞMİŞ DURUMDA”
Hakan Fidan, Filistin halkına yönelik şu bildirileri verdi: “Filistin halkı ümitvar olsun. İnşallah bütün dünyanın dayanağı, yalnızca Arapların, Müslümanların değil, bütün ezilenlerin, bütün aklıselim, vicdan sahibi ülkelerin dayanağı Filistin halkıyla bir arada. Şu anda herkes gönlünde ve lisanında bu zulme karşı geliyor, bu haksızlığın karşısında. Filistin sorununda bütün dünya birleşmiş durumda. Bu zulüm bu formda devam ettirilemez. Bunun çok farklı sonuçlarının biz dünyada tesir yaratacağını göreceğiz.”