Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, dezenflasyon sürecinin devam ettiğini belirterek, “Yaz aylarında baz tesiriyle süratli düşen enflasyon, önümüzdeki periyotta aylık enflasyondaki güzelleşmeyle düşmeye devam edecek. 2025 sonunda ise enflasyonu yüzde 21’e indirmeyi hedefliyoruz.” dedi.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclisinin, “Merkez Bankası Siyasetlerinin Endüstrimiz, Üretim Hayatımız ve Finansal İstikrar Açısından Önemi” ana gündemiyle düzenlenen kasım ayı olağan toplantısında konuşan Karahan, dünyada kıymetli bir yer edinen İstanbul endüstrisinin, Türkiye’deki sanayi üretim ve istihdamının yaklaşık yüzde 30’unu tek başına sağladığını söyledi.
Merkez Bankası olarak gerçek kesimle güçlü bir bağlantılarının bulunduğunu lisana getiren Karahan, firma ve dal temsilcileri ile yaptıkları görüşmelerle alandan izlenimler edindiklerini, toplumsal refaha en büyük katkıyı, fiyat istikrarını sağlayarak sunacaklarının şuurunda olduklarını kaydetti.
Karahan, “Dezenflasyon sürecinin devamı ve akabinde fiyat istikrarının tesis edilmesiyle öngörülebilirlik artacak. Böylelikle yatırım, üretim ve tüketim kararları daha uzun vadeli bir bakış açısı ile alınabilecek.” diye konuştu.
Enflasyonun ana eğiliminde iyileşme
Fatih Karahan, dezenflasyon sürecinin devam ettiğini kaydederek, “Tüketici enflasyonu ekimde yüzde 48,6’ya gerileyerek, mayıs ayındaki zirve noktasına kıyasla kıymetli ölçüde düştü. Yıl sonunda enflasyonun yüzde 44’e düşmesini bekliyoruz.” tabirlerini kullandı.
Enflasyonun ana eğiliminin öngörülerinden yavaş olsa da güzelleştiğini lisana getiren Karahan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu gelişmede düşük seyreden temel mal enflasyonu yanında düzgünleşme sinyallerinin belirginleştiği hizmetler kesimi enflasyonu da rol oynuyor. Yaz aylarında baz tesiriyle süratli düşen enflasyon, önümüzdeki devirde aylık enflasyondaki güzelleşmeyle düşmeye devam edecek. 2025 sonunda ise enflasyonu yüzde 21’e indirmeyi hedefliyoruz. Makroekonomik göstergeler dezenflasyon süreciyle uyumlu ilerliyor. İç talep yavaşlamaya devam ederek enflasyondaki düşüşü destekleyici düzeylere geldi. Enflasyon beklentilerinde ve fiyatlama davranışlarında düzgünleşme eğilimi görüyoruz. Beklentilerin seyrini ve fiyatlama davranışlarını yakından izliyoruz.”
“Para siyasetindeki sıkı duruşumuzu sürdüreceğiz”
TCMB Başkanı Karahan, para politikasındaki sıkı duruşlarını, dezenflasyonun devamını sağlayacak biçimde sürdüreceklerinin altını çizerek, enflasyonun ana eğilimindeki yavaşlamanın sürdüğünü, enflasyonun ana eğilimini yakından takip ettiklerini vurguladı.
Merkez Bankası bünyesinde takip ettikleri göstergeleri bir bütün olarak incelediklerinde, ekim ayında enflasyonun ana eğiliminde düşüş gördüklerini lisana getiren Karahan, bu yavaşlamanın ana eğilim göstergelerinin geneline yayıldığını, ana eğilimdeki güzelleşmenin temel mallar öncülüğünde devam ettiğini anlattı.
Karahan, temel mal enflasyonunun düşük seyrini koruyarak, ana eğilimdeki kelam konusu yavaşlamayı sürüklediğini kaydederek, hizmet enflasyonunda güzelleşmeye dair sinyallerin belirginleştiğini, kira dışındaki kısımda daha bariz olmak üzere, kademeli bir güzelleşme izlediklerini belirtti.
“Kira dışındaki hizmetlerde fiyat artışları kademeli olarak zayıflıyor”
Fatih Karahan, çekirdek dışında kalan kümelere bakıldığında, üçüncü çeyrekte güç fiyat artışının güçlendiğini belirterek, şöyle devam etti:
“Bu gelişmede, yönetilen güç kalemlerindeki fiyat gelişmelerinin yanı sıra maktu vergi güncellemelerinin tesirleri öne çıktı. Besin tarafında ise üçüncü çeyrekteki güzelleşmenin akabinde, süreksiz arz şartlarına bağlı olarak işlenmemiş besin kümesinde ekim ayında yüksek fiyat artışları gördük. Bu görünüm kasım ayında da devam ediyor. Öteki taraftan, taze meyve ve zerzevat dışındaki besin enflasyonu daha düşük seyrediyor. Geçmişe endeksleme eğilimi güçlü kalemler hizmet enflasyonunu üst çekmektedir. Hizmet enflasyonuna daha yakından bakacak olursak, üçüncü çeyrekteki yüksek seyir, dönemsel fiyatlama ile geçmişe endeksleme davranışı güçlü olan ve fiyat artış sınırlamalarına tabi olan kira ve eğitim öncülüğünde sürdü.”
Karahan, üçüncü çeyrekte hizmet enflasyonu üzerinde okula dönüş tesirinin bariz olduğunu kaydederek, okula dönüşün tamamlanmasıyla bahsi geçen kümelerde nispî fiyat uyarlamasının büyük ölçüde tamamlandığını lisana getirdi.
“Kira dışındaki hizmetlerde fiyat artışları kademeli olarak zayıflamaktadır.” diyen Karahan, hizmet fiyatları dinamiklerine kira ve kira dışı formunda bakmanın daha sağlıklı olduğunu değerlendirdiklerini vurguladı.
Kiraların, zelzele, kentsel dönüşüm, kira artış sınırlaması üzere nedenlerle, öteki hizmet kalemlerinden başka ele alınması gereken ve yapısal boyutu da olan bir konu olduğunu söz eden Karahan, “Bu saydığımız nedenlerle kira enflasyonundaki ataletin öngörülerimizden yüksek olduğunu değerlendirmekle bir arada, kira hariç hizmetlerin daha bariz yavaşladığını görüyoruz.” diye konuştu.
“Göstergeler, son çeyrekte aylık kira enflasyonunun yavaşlayacağına işaret ediyor”
Merkez Bankası Başkanı Karahan, kasım ayına ait perakende ödeme sisteminden elde edilen öncü göstergelerin, son çeyrekte aylık kira enflasyonunun yavaşlayacağına işaret ettiğinin altını çizdi.
Makro görünümün dezenflasyon sürecine katkı vermeye devam ettiğini lisana getiren Karahan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Para siyasetindeki kararlı duruşumuz, yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında gerçek pahalanma ve enflasyon beklentilerindeki düzelme vasıtasıyla aylık enflasyonun ana eğilimini düşürmeye devam edecek. Ayrıyeten, maliye siyasetinin artan eşgüdümünün de bu sürece değerli katkı sağlayacağını kıymetlendiriyoruz. Talepteki dengelenme sürmektedir. Yılın ikinci çeyreğinde, yurt içi talebin yıllık büyümeye katkısı besbelli olarak azalırken, net ihracatın büyümeye olumlu katkısı sürdü. Bu periyotta, yurt içi talep büyümeye 1,2 puan katkı verirken, net ihracatın katkısı 1,3 puan olarak gerçekleşti. Böylece, büyümedeki talep kompozisyonu daha istikrarlı bir görünüm sergiledi. Cuma günü açıklanacak üçüncü çeyrek datalarında de bu görünümün sürmesini bekliyoruz.”
Karahan, yurt içi talepteki yavaşlamanın ölçülü seyrettiğini kaydederek, üçüncü çeyreğe ait mevcut bilgilerin, yurt içi talepte ölçülü seyrin devam ettiğini gösterdiğini söyledi.
Bu devirde, perakende satışların bir evvelki çeyreğe kıyasla bir ölçü arttığını söz eden Karahan, “Bununla birlikte, perakende satışlara daha ayrıntılı baktığımızda, altın hariç artışın daha ölçülü olduğunu görüyoruz. Hizmet üretim endeksi de iç talepte dengelenmeye işaret ediyor. Bu göstergelerin yanı sıra firma görüşmelerinden elde ettiğimiz bilgiler de iç talepteki yavaşlamayı teyit ediyor.” diye konuştu.
(Sürecek)