Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) İş Bayanları Meclisi ve Türkiye Odalar Borsalar Birliği (TOBB) Diyarbakır Kadın Girişimciler Kurulu işbirliğinde Diyarbakır Sanayi Mektebi uyumunda 22 Kasım 2024 tarihinde yapılan “Ekonomide Bayan Çalıştayı” sonuç bildirgesi düzenlenen bir programla açıklandı.
Diyarbakır Gastronomi Merkezi’nde gerçekleşen programda sunum yapan DTSO Genel Sekreter Yardımcısı Meryem Özdemir Ok, “DTSO’ya kayıtlı işletmelerin yüzde 15’inde bayanlar ortak yahut temsilci olarak yer alıyor. Bayanların yüzde 36’sı işletmelerde yalnızca hissedar yahut sembolik olarak yönetici seviyesinde yer alıyor. Bayan işletmeler imalat, ticaret ve idari ve mesleksel hizmetler üzere muhakkak alanlarda ağırlaşıyor. Bayanların teşebbüsçü olmasında ailelerin hissesi hayli yüksek ve genelde aileden gelen işleri sürdürmek için işletmelere iştirak sağlıyorlar. Bayan girişimcilerin yüzde 69’u 9 yıl ve altında girişimcilik tecrübesine sahip. Yani son 10 yılda bayanlar daha çok işletmelerde yer aldılar, lakin bu alandaki tecrübeleri de epeyce yeni” dedi.
Türkiye’de çalışma yaşındaki bayanların yarısının mesken içi işler nedeni ile işgücüne katılmadığını tabir eden Ok, “İşgücüne iştirak oranı bayanlarda ülke genelinde yüzde 35 iken, Diyarbakır ve Şanlıurfa’da yüzde 22,7. Bu bölgede bayanların yaklaşık yüzde 80’i mesken içi işler nedeni ile işgücüne katılamıyor” tabirlerini kullandı.
Kentte faal 27 bayan kooperatifin olduğunu lisana getiren Ok, şunları söyledi:
“Bu kooperatifler besin, el sanatları üzere mesken içi rollerin devamı niteliğinde işlerde ağırlaşıyor. DTSO’ya kayıtlı 436 karma kooperatifin yalnızca 59’unda bayanlar ortak olarak yer alıyor. Lokal gereksinimler ve yeşil dönüşüm ve dijital dönüşüm dikkate alınarak yenilikçi kooperatifler geliştirmek gerekiyor. Kentsel alanlarda eşitsizlikler gitgide artıyor, kent yoksulluğu ve bayanların kentleşme ile karşı karşıya kaldığı derin yoksulluk gitgide ağırlaşıyor. Toplumsal yardımlar dışında hak temelli bayan ve çocuğu merkeze alan sürdürülebilir siyasetler geliştirmek gerekiyor. Aktiflik kapsamında dokumacılık, tarım ve turizm dalındaki dönüşüme ve kente tesirlerine de dikkat çekilerek yerelde işbirlikleri ile yapılabilecek çalışmalar önerildi. Bilhassa genç bayanları destekleyecek Diyarbakır Teşebbüs Sermayesi Fonu’nun kurulması, lokal kurumlar, yapılar işbirliğinde Bayan İktisat Platformu’nun kurulması önerildi.”
Ok, yaptığı sunumda, Diyarbakır’ın kırsal bayan nüfusu ve kent-kır bağı açısından sahip olduğu avantajlar da belirtilerek kırsalı içine alan çalışmaların öncelikli olması gerektiği vurguladı.
DTSO İş Kadınları Meclisi Başkanı Filiz Ekingen ise, “DTSO Bayan Meclisi olarak 2019 yılında birinci kurulduğumuzda yola DTSO’ya kayıtlı bayan girişimcileri bir ortaya getirerek çıktık. Daha sivil bir yapı oluşturulması ve Oda içindeki bayanların özgün çalışma yapmalarını hedefledik. Bugün birebir biçimde 53 bayanın yer aldığı bir meclis olarak faaliyetlerimizi sürdürüyoruz” dedi.
Ekingen, “Bizler iş bayanları meclisi olarak, bilhassa genç bayanları destekleyecek Diyarbakır Teşebbüs Sermayesi Fonu’nun kurulması, mahallî kurumlar, yapılar iş birliğinde Bayan İktisat Platformu’nun kurulmasının çok kıymetli olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
TOBB Diyarbakır Kadın Girişimciler Kurulu Lideri Defne Eyyubi ise, “Veriler çok net: Diyarbakır’ın da içinde yer aldığı bölgede gençlerin yüzde 51’i, genç bayanların ise yüzde 77’si ne eğitimde ne istihdamda. Yani her dört genç bayandan üçü, bugün sistemin dışında. Bu yalnızca bir oran değildir. Bu, bu kentte yaşayan, hayalini kuramayan, uğraşına karşılık bulamayan binlerce genç bayanın durumudur. Genç bayanların üretime katılmadığı bir bölgede kalkınma mümkün değildir” dedi. – DİYARBAKIR