(ANKARA) – Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Hamas’ın Katar’daki Siyasi Ofisi’nin kapatılacağı ve Türkiye’ye taşınacağı argümanlarına ait, “Hamas’ın Siyasi Ofisi Türkiye’ye gelmiş değil” dedi. Rusya ile Batı ortasındaki gerginlik ile ABD’nin Ukrayna’ya silah takviyesi ile kapsamında, “Açıkçası nükleer ismi konuşulmaya başladığı andan itibaren nükleer risk oluşur. Adam şunu söylüyor: ‘Siz benim topraklarımın içerisinde benim tolere edebileceğimden daha fazla füze ve atak yaparsanız, benim bunu durdurmamın yolu, elimdeki araçlarla olmuyorsa, öbür bir üst aracı kullanırım’. Bunu açıktan söylüyor. Bu bir latife değil” ifadelerini kullandı.
Dışişleri Bakanı Fidan, gazete ve televizyonların temsilcileriyle Bakanlık’ta bir ortaya geldi. Gündeme dair değerlendirmelerde bulunan Fidan, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Fidan, Ukrayna-Rusya savaşının da Gazze’deki soykırımın da devam ettiğini belirterek, ” İsrail’in Lübnan’a da saldırmasıyla bölgedeki tansiyon yeni bir boyuta taşındı. İran ile hala savaş riski var” dedi.
Dört yıllık ortadan sonra Trump’ın ikinci devrini yaşayacaklarını kaydeden Fidan, “Trump’ın kazanmasıyla birlikte şu anda gündemimizi meşgul eden birtakım jeopolitik krizlerin biraz daha netleşeceği söylenebilir. Güzel yahut makûs tarafta olmasından bağımsız, aşikâr bahislerde belirsizliğin kalkacağı algısı var. Natürel bu bizim ne kadar lehimize olur, ona da bakmamız gerekecek” tabirlerini kullandı.
“ABD YPG/ PKK ile işbirliği yaptıkça Türkiye ile stratejik sorunu alanı devam edecek”
Bakan Fidan, Trump devrinde Suriye konusundaki beklentilerinin ne olduğu ve ABD’nin PKK/YPG ile bağlantısının sürüp sürmeyeceği sorusu üzerine, Suriye’de Trump’ın ne yapacağı konusunda şu anda fazla emare olmadığını söyledi. “ABD, Suriye’de YPG/PKK ile işbirliği yaptığı sürece Türkiye ile ilgili stratejik sorun alanı doğal ki devam edecektir” diyen Fidan, “ABD, Trump periyodunda Suriye’den çekilmeyi istedi, denedi. Ancak, o devir Amerikan sistemi bunu dinlemedi, razı olmadı. Liderin direkt buyruğunun savunma bürokratları nezdinde çok fazla bir kıymet-i harbiyesinin olmadığı görüldü. Trump geçmişte yaşananlardan natürel ki ders almış olmalıdır. Hakikaten şu anda, misal hadiseleri bir daha yaşamamak için kendine daha sadık takımları iş başına getirme arayışında olduğunu görüyoruz” tabirlerini kullandı.
Trump devrinde ABD’nin Suriye’de ne yapacağı sorulan Fidan, şu karşılığı verdi:
“PKK/PYD ile olan ilgiyi gözden geçireceklerini değerlendiriyorum. Zira, biz bu hususta ne kadar önemli olduğumuzu kendilerine her fırsatta iletiyoruz. Demokratlar bu türlü bir arayışın içerisine son vakitlerde girmişlerdi. Zira, bu iş birliğinin sürdürülemez olduğunu onlar da görüyorlar. Süreksiz olarak başlayan bir şeyin bu kadar uzun sürmesi ve Türkiye üzere bir müttefikin artık diğer bir noktaya itilmesi, rasyonel olarak da stratejik olarak da izahı olmayan bir husus. Açıkçası biz bunu çok fazla sineye çekemeyeceğimizi, çekmeyeceğimizi gösteriyoruz onlara. Bu yolda da devam etmemiz gerekiyor.
Biz alanda terörle gayret faaliyetlerimizde de, diplomasi masasındaki durumumuzda da son derece netiz. Savunmaya ve ileri teklifler getirmeye devam etmemiz gerekiyor. Bölgede bizim kendi güvenliğimizi sağlamak için her türlü adımı atacağımızı, atmaya hazır olduğumuzu Amerika görüyor.”
“Olumlu adım atılabilir”
“Trump devrinde, Amerika’nın Suriye’den çekilmesi kelam konusu olabilir mi?” sorusu üzerine Fidan, “Demokratlar periyodunda, Amerikalılar Afganistan’da geri çekilmede yaşadıkları zorluğu, Suriye’de görmek istemediler. Artık Cumhuriyetçiler iktidarı devraldıklarına, bunu hayata geçirmeleri için doğal ki bir imkan olabilir. Benim değerlendirmem bu istikamette. Olumlu adım atılabilir” sözlerini kullandı.
“Suriye tarafı belirli mevzuları değerlendirmeye hazır gözükmüyor”
Bakan Fidan, Esad rejimiyle diplomatik taraftan rastgele bir temas olup olmadığı ve önderlerin bir ortaya gelmesinin gündemde olup olmadığı sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu bahiste kıymetli bir teklifi olduğunu anımsatarak; “Ancak Suriye tarafı, bilhassa şu süreç içerisinde belirli mevzuları çok fazla değerlendirmeye hazır ve açık gözükmüyor. Yani kendi muhalefetiyle görüşmeye bile açık değil” diye konuştu.
“Rusya’ya ne deniz yoluyla ne karayoluyla ne demiryoluyla Batı’dan bir şey gelmiyor”
Kalkınma Yolu Projesi’nin kıymetini vurguladığı anımsatılan Fidan, “Rusya’nın da bu proje içerisinde yer almak üzere bir niyeti mi var?” sorusunu şöyle yanıtladı:
“Kalkınma Yolu Projesi iktisat ile birleştireceğimiz vakit bizim siyasi olarak da çok desteklediğimiz bir proje. Her vakit da şöyle onu izah ediyoruz. Son 20 yıldır Irak malumunuz inanılmaz derecede savaş, işgal, iç savaş ve birçok mevzuya maruz kaldı ve iç bölünmeyle baş başa kaldı. Artık geldiğimiz noktada, son 3-4 yıldır giderek daha sakinleşen, silahların sustuğu, biraz daha diğer alanlara yer açıldığı bir Irak var. Olağan Irak’ın petrol geliri önemli bir sayı. Yani bu sayılar uzun yıllardır ihmal edilmiş, yapılamamış. Yani Irak halkına altyapı götürme hizmetlerinin tamamlanması gerekiyor. Irak Başbakanı Kalkınma Projesini bize birinci getirdiği vakit biz çabucak kabul ettik.
Artık Rusya’ya ne deniz yoluyla ne karayoluyla ne demiryoluyla Batı’dan bir şey gelmiyor. Hasebiyle Ruslar dünya pazarlarına açılımını Baltık’taki yerlerine ilaveten Basra’ya çıkarak yapmak durumundalar. Bunun için de kuzey-güney açılımına giriyorlar. Artık kuzey-güney açılımına baktığımız vakit, Rusya’nın kuzey kentlerinden başlayıp Azerbaycan’dan geçen ve İran topraklarına giren, İran’ı da kuzeyden güneye uzunluktan boya geçen büyük bir demiryolu projesinden bahsediyoruz. Bununla ilgili çalışmalara başladılar ve geleceği nokta da Basra Körfezi. Tam o noktada, yani birebir havzada, Basra Körfezi’ne açılan yerde Fav Limanı var. Fav, Irak’ın Basra kentinde Körfez’e açılan ufak bir kent. Kalkınma Yolu Projesi’nin -hangi istikametten geldiğinize bağlı olarak- başlangıç yahut bitiş noktası. Orası karayoluyla, demiryoluyla gelen eserlerin dünya pazarlarına da açılabileceği, bölgeye de açılabileceği bir yer.”
Irak’ın Türkiye-Suriye ilgilerindeki kolaylaştırıcılık teşebbüslerinin sorulması üzerine Fidan, Irak’ın bu türlü bir niyetinin olduğunu söyledi. Fidan devamında, “Biz de onlara, ‘Sizin bu hususta ortaya atacağınız adımlar yahut uğraşlarınızı takdirle karşılarız’ dedik. Yani bir mesken sahipliği yapmak isterseniz biz bu bahiste da açığız. Zira Suriye, Irak ve Türkiye üçü birbirine kara hududu olan ülkeler. Üç ülkenin de bir ortaya gelip aşikâr ağır mevzuları daha yapısal biçimde konuşmaları gerekiyor” sözlerini kullandı.
“Süleymaniye ne vakit PKK ile ilgisini bitirir, bizimle bağı o vakit normalleşir”
Süleymaniye’de Talabani tarafında bir değişiklik bekleyip beklemediği sorulan Bakan Fidan, Süleymaniye’nin PKK ile bağ sorununda Türkiye’yi tatmin edici bir adım atmadığını belirtti. Fidan, “Biz de bu yüzden onları tatmin edecek adımları atmıyoruz. Onlara yönelik önlemlerimize devam ediyoruz. Süleymaniye ne vakit PKK ile bağlantısını bitirir, bizimle münasebeti o vakit olağanlaşır. Ancak Türkiye büyük bir devlet. Türkiye ile bağları uygun tutmakta büyük yarar var onlar için” diye konuştu.
Bakan Fidan, Kerkük’te yapılan nüfus sayımı ile ilgili nüfus kaydırmaları olduğu tezlerinin sorulması üzerine, “Biz, tüm kurumlarımızla Türkmenlerin yanındayız. Onların haklarını savunuyoruz. Nüfus değişikliğine, demografik değişikliklere olağan ki karşıyız. Sıkıntı bunu nasıl mümkün kılınacağı. Türkmen Cephesi ile daima önemli bir temasımız var. Nüfus sayımından evvel orada bir valilik sorunu vardı biliyorsunuz. Gerçi şu anda aslında mahkemelik oldu. Biraz Süleymaniye ile Irak Türkmen Cephesi’nden ayrılmış eski başkanın iş birliği sonucunda muhakkak bir şeye yanlışsız gitmeye başladı maalesef. Onu bir noktaya getiriyoruz Bağdat ile konuşarak. Yani biz orada PKK’nın tesiri altında kalacak bir valilik görmek istemiyoruz” karşılığını verdi.
Plan ve Bütçe Kurulu’nda bir milletvekilinin Avrupa Birliği (AB) yolunun Kıbrıs’ta federasyondan geçtiği istikametindeki açıklaması hatırlatılan Fidan şöyle konuştu:
“Bu argümana natürel ki katılmıyoruz. Diplomasi ve strateji denilen sanat bu cins bahislerde devreye giriyor. Menfaatinizi bir yerde devam ettirirken başka yerlerdeki ilgilerinizi daha makûs hale getirmemeniz, tam bilakis ilerletmeniz gerekiyor. Sorunun tabiatına nazaran gerçek ataklar ve yanlışsız formülasyonlar geliştirmelisiniz. AB’nin Kıbrıs sıkıntısındaki yaptığı tarihi yanılgı, Kıbrıs’ı bu haliyle kendi içerisine alması olmuştur.
Adadaki şu andaki pratik gerçekliği yansıtacak tahlili istiyoruz. Yani biz oraya bir tahlil empoze etmiyoruz. Hasebiyle Türkiye’nin önünü tıkadığımız istikametindeki sav tümüyle gerçek dışıdır.”
“Bu bir latife değil”
Rusya ile Batı ortasındaki gerginlik ile ABD’nin Ukrayna’ya silah takviyesi ile ilgili soru üzerine Fidan, nükleer savaş tehdidine dikkat çekerek şu karşılığı verdi:
“Burada nükleer bir risk var mı? Açıkçası nükleer ismi konuşulmaya başladığı andan itibaren nükleer risk oluşur. Adam şunu söylüyor: ‘Siz benim topraklarımın içerisinde benim tolere edebileceğimden daha fazla füze ve atak yaparsanız, benim bunu durdurmamın yolu, elimdeki araçlarla olmuyorsa, öteki bir üst aracı kullanırım’. Bunu açıktan söylüyor. Bu bir latife değil. Karşı taraf ise ‘Senin elinde nükleer silah var, sen beni nükleerle tehdit ediyorsun diye istediğin yeri işgal etmene de ben müsaade vermem’ diyor. Hayli problemli bir bahis. Olağan Batılıların en çok kaygı ettikleri bahislerden biri de Rusların bu kadar asker karşılığında Kuzey Kore’ye ne verdikleri yahut verecekleri konusu.”
Fidan, Libya ile bağlara dair Libya’nın doğusuyla da bağlantıları ilerlettiklerini belirterek, “Bingazi Başkonsolosluğumuzu açtık. Başkonsolosumuzu atadık. Oradaki bina ve öbür mevzuları da hallediyoruz. Libya’nın doğusundaki yetkililer ile temaslarımız devam ediyor. Kendileri Türkiye’ye geliyorlar. Türkiye’den gidenler var. Bilhassa de iş adamlarımız. Malumuzun iş adamlarımızın Bingazi’de zati ağır faaliyetleri vardı. Artık o faaliyetler yine ağır ağır canlanıyor” dedi.
“ Ege denizi, ülkelerimiz için bir ekonomik refah bölgesine dönüşmeli”
Yunanistan ile Ege’deki meseleler için yeni bir müzakere sürecinin mi inşa edilmeye çalışıldığı sorulan Fidan, şunları söyledi:
“Biz, Ege’deki sıkıntılar, Doğu Akdeniz’deki problemler, Türk azınlığa dair sorunlar dahil tüm sıkıntıları bir paket olarak ele almayı tercih ediyoruz. Bunları daima birlikte ele almayı, imkan dahilinde de kamuoyunun gözünden uzakta tartışmayı tercih ediyoruz. Sıkıntıların çok politize edilmesini gerçek bulmuyoruz. Lakin biliyorsunuz bilhassa Yunanistan’daki iç siyasette, Türkiye ile ilgili mevzular çok derecede politize edilebiliyor.
Bir yeryüzü cenneti olan Ege denizi, ülkelerimiz için bir ekonomik refah bölgesine dönüşmeli. Amacımız bu. Bu yapılabilir mi? Yapılabilir. Her iki tarafta da gerekli ölçüde olgunluk olduğu vakit, yaratıcı tahlillerle bu amacın yakalanabileceğine inanıyorum. Yunan muhataplarımızla arayışlarımız ve tartışmalarımız da aslında tarafta.”
“Türkiye olarak biz bu dedikoduları yalanladık”
Bir gazetecinin Hamas’ın Siyasi Ofisi’nin kapatıldığı ve Türkiye’ye gelecekleri istikametindeki tezlerine dair soruyu Fidan, “Türkiye olarak biz bu dedikoduları yalanladık. Bakanlık Sözcülüğümüz, Hamas Siyasi Ofisi’nin Türkiye’ye taşınmadığını açıkladı. Dediğiniz söylentileri Katarlılar da yalanladı. Hasebiyle, şu anda dediğiniz tipten bir şey kelam konusu değil. Yani Hamas’ın Siyasi Ofisi Türkiye’ye gelmiş değil” diye yanıtladı.
“50 bin Filistinli kardeşimizin katledilmesine reaksiyon olarak, hava alanımızı açmadık”
Bakan Fidan, Azerbaycan’a gitmek isteyen İsrail Cumhurbaşkanı’na hava alanının açılmadığı haberlerinin doğruluğunun sorulması üzerine, “Evet, hakikat. Çoluk çocuk, bayan demeden 50 bin Filistinli kardeşimizin katledilmesine reaksiyon olarak, hava alanımızı açmadık. Gazze’deki insanlık dramını önlemeye yönelik bir adım atılmaması, milletçe hepimizi çok derinden yaralıyor. Münasebetiyle Türkiye’nin hava alanının kullanılmasına müsaade vermedik. Cumhurbaşkanımızın kararı bu tarafta oldu. Müsaade verilmedi” dedi. Azerbaycan’ın mevzuyla ilgili diplomatik talebini ilettiğini doğrulayan Fidan, “Ama bu bahiste bizim duruşumuz muhakkak. Sonuçta, dediğim üzere, Türk hava alanının kullanılmasına müsaade vermedik” sözlerini kullandı.