Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Bursa 250 Büyük Firma Araştırması-2023 sonuçları açıklandı. En büyük 250 firmanın net satışları 2023’te yüzde 54,3 artışla 1 trilyon 25 milyar TL’ye yükseldi. 2023’te Bursa 250 Büyük Firma’nın faaliyet karı ise yüzde 37,16 büyüdü ve 96,74 milyar TL oldu. Net satışlar baz alınarak oluşturulan listede bu yıl tepe ise el değiştirdi. Oyak Renault 119,3 milyar TL ile birinci sırada yer alırken, tepenin geçen yılki sahibi Tofaş 109,2 milyar TL ile ikinci, Bosch ise 42,4 milyar TL ile üçüncü oldu.
BTSO tarafından 1997 yılından bu yana hazırlanan, Bursa iktisadına yönelik en uzun soluklu ve kapsamlı çalışma olan Bursa 250 Büyük Firma Araştırması-2023 sonuçları aşikâr oldu. Buna nazaran Bursa 250 Büyük Firma’nın net satışları 2022 yılında 664,71 milyar TL iken 2023 yılında bir evvelki yıla nazaran yüzde 54 artışla 1 trilyon 25 milyar TL oldu. Bu sayı dolar bazında son 10 yıldaki en yüksek yıllık net satış sayısı olarak kayıtlara geçti. 2023 yılında Bursa 250 Büyük Firma içerisinde yer alan firmaların faaliyetler ile oluşturduğu net katma paha yüzde 102 oranında artarak 211,34 milyar TL pahasına ulaşırken, şirket karlarının katma kıymet içindeki hissesi yüzde 54’ten yüzde 41’e geriledi.
250 büyük firmadan 13,4 milyar dolarlık ihracat
Bursa’da 250 büyük firmanın 2023 yılı ihracat sayıları da yavaşlayan global talepten olumsuz etkilendi. 2022 yılında yüzde 8,2 yükselen Bursa 250 Büyük Firma’nın ihracatı 2023 yılında ise bir evvelki yıla nazaran yüzde 1 düşüş yaşadı. 2023 yılında 250 Büyük Firma’nın ihracatı 13,4 milyar oldu. İç talepte ve ihracatta yaşanan gelişmelere bağlı olarak 2023 yılında 250 firmanın istihdamında ise yüzde 3,8 artış gerçekleşti. Listedeki firmaların sektörel dağılımında ise 63 firma ile otomotiv yan sanayii başı çekiyor. Otomotiv yan sanayii kesimini 37 firma ile dokuma, 30 firma ile besin, tarım ve hayvancılık ve 25 firma ile perakende ticareti takip ediyor.
Bursa 250 büyük firmanın net satışları 1 trilyon lirayı aştı
BTSO Yönetim Kurulu Lideri İbrahim Burkay, 2023’ün Türkiye ve dünyada yüksek enflasyonun getirdiği fiyat artışları ve buna bağlı olarak yavaşlayan dünya iktisadı nedeniyle şiddetli bir yıl olduğunu söyledi. Yıl boyunca devam eden sıkı para siyasetleri, jeopolitik tansiyonlar ve korumacılık tedbirlerinin büyümeyi baskılayan ögeler olarak öne çıktığını kaydeden Lider Burkay, “Ülkemizde ise 104 milyar dolarlık bir hasara yol açan zelzele afeti, seçimler ve seçimlerin akabinde iktisat siyasetlerinde rasyonel tabana dönüş belirleyici ögeler oldu. Bursa 250 Büyük Firma Araştırmamızı bu kuralları dikkate alarak hazırladık. Global pazarlarda kıymetli yavaşlamaların ortaya çıktığı ve dünya mal ticaretinin daraldığı, finansman maliyetlerinin yüksek faizler hasebiyle ile arttığı böylesine kuvvetli bir yılda firmalarımız daha az stokla çalışarak, üretim maliyetlerini denetim altında tutmayı hedefledi. 250 Büyük Firmamızın net satışlarındaki büyüme bir evvelki yıl yüzde 115,9 iken 2023’te yüzde 54,3 oldu. Lakin yılsonu tüketici enflasyon datalarından arındırıldığında net satışlarda %1,56 ve üretimden net satışlarda ise %0,24 oranında gerçek bir artış gerçekleştiğini görüyoruz.” dedi.
Karlılıkta düşük artış
Araştırmada yer alan temel göstergelerinden karlılık seviyesine ait bilgileri de kıymetlendiren Lider Burkay, Bursa 250 Büyük firmanın faaliyet karının 2023 yılında yüzde 37,16 artarak 96,74 milyar TL olarak gerçekleştiğini tabir etti. 2021 yılında faaliyet karlarında yüzde 137,8 ve 2022 yılında yüzde 95,6’lık yüksek bir artış yaşandığını hatırlatan Lider Burkay, 2023 yılında karlılığın nispeten zayıf kaldığına dikkati çekti. Faaliyet karının net satışlara oranının da yüzde 1,18 puan gerilediğini söyleyen Lider Burkay, “2023 yılında faaliyet karının net satışlara oranı yüzde 9,43 olarak gerçekleşti. Bir öbür karlılık göstergesi olan faiz, amortisman ve vergi öncesi kar büyüklükleri ise yüzde 78,3 artarak 192,45 milyar TL’ye yükseldi. 2023 yılındaki piyasa koşulları ve enflasyonun dünya genelindeki büyük tesiriyle FAVÖK haricindeki karlılık göstergelerinin gerçek olarak çok düşük bir oranda arttığını görüyoruz.” diye konuştu.
“Mekansal planlama amaçların yakalanmasında en kilit nokta”
Araştırmanın Bursa’daki teknolojik dönüşüme de ışık tuttuğunu tabir eden Lider Burkay, katma pahanın dolar cinsinden ortalama artışının 2023 yılında son 10 yılın en yüksek düzeyine ulaştığını söyledi. Burkay, “2013 yılında 4,4 milyar dolar olan katma kıymet, 2023’de 8,9 milyar dolara ulaştı. Net katma bedel göstergesinde 2023 yılında ise yüzde 41’lik bir artış meydana geldi. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası olarak vilayetimizin teknolojik dönüşümünü tamamladığını, firmalarımızın oluşturduğu katma kıymeti daha da geliştirmek için öncelikle üretimi artırmamız gerektiğini vurguluyoruz. Bu kapsamda üretici firmalarımızın da talepleri doğrultusunda Bursa’da ölçek iktisadına uygun, kapasite artışına imkan sağlayan ve ulaşım ağlarıyla entegre planlı yatırım alanlarına muhtaçlığımız var. Mekansal planlama ve yeni iş modelleri kentimizin gayelerini yakalamasında en kilit nokta olacak.” diye konuştu.
“Finansman sarfiyatları artıyor, halka arz seçeneği değerlendirilmeli”
Finansman masraflarının firmaların ve bölümlerin karlılıklarında ve mali yapılarında en kıymetli belirleyici ögelerden biri olmaya devam ettiğini belirten Lider Burkay, 2023 yılında Bursa 250 Büyük Firma’nın finansman masraflarının yüzde 81,41 artışla 48 milyar TL’ye yükseldiğini kaydetti. Bir evvelki yıl finansman masraflarının 26,46 milyar TL olarak gerçekleştiğini hatırlatan Lider Burkay, finansman masraflarının gerçek olarak artış gösterdiğini, işletmelerin borçlanma muhtaçlığını azaltacak, işletme sermayesinden etkin kullanıma kadar bir finansal planlama yapılması gerektiğine vurgu yaptı. Bursa’da halka açık şirket sayısının çok az olduğuna dikkati çeken Lider Burkay, “Nitelikli finansmana erişimde en faal tahlillerden biri halka açılmadır. Bugün borsada süreç gören 678 firmanın yalnızca 15’i Bursa’dan. 250 Büyük Firma Araştırmamızda yer alan firmalarımız halka arz için gerekli kaideleri büyüme, karlılık ve sektörel trendler açısından sağlıyor. Bu noktada finansman muhtaçlığının daha da artacağı gelecek yılları firmalarımızın halka arzlar için uygun değerlendirmesi gerekiyor.” dedi. Burkay BTSO olarak da kent iktisadının muhtaçlık duyduğu büyük ölçekli projeleri hayata geçirmek için alternatif finansman modelleri üzerine ağırlaştıklarını belirterek, teşebbüs sermayesi yatırım fonlarıyla (GSYF) dallara paha katan çalışmalar gerçekleştirdiklerini kaydetti.
“Firmalarımız güçlü bir çaba sergiledi”
Araştırma sonuçlarının tüm zorluklara karşın Bursa iş dünyasının Türkiye’nin kalkınma amaçları doğrultusunda güçlü bir çaba sergilediğini gösterdiğini belirten Lider Burkay, “Bu vesileyle kent ve ülke ekonomimize bedel katan tüm firmalarımızı yürekten kutluyorum. BTSO olarak üretimi, ticareti, istihdamı, yatırımları geliştirmeye ve tüm firmalarımızı desteklemeye devam edeceğiz.” sözlerini kullandı.
Bursa iktisadına dair kıymetli bir referans kaynağı olan Bursa 250 Büyük Firma Araştırması’nın sonuçları www.ilk250.org.tr internet sitesi üzerinden de incelenebiliyor. – BURSA