İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü’nün katkılarıyla, Tüzel Araştırmalar Derneği (HUDER) tarafından hazırlanan ‘Türkiye’nin Sivil Anayasa Seyahati Projesi’ programı İzmir’de yapıldı. Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallılar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, “Sivil anayasa bir an evvel yapılmalı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da tekrar aday olmasının yolu açılmalı” dedi.
İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü’nün katkılarıyla, Türel Araştırmalar Derneği tarafından hazırlanan ‘Türkiye’nin Sivil Anayasa Seyahati Projesi’ programı İzmir’de gerçekleştirildi. Bakırçay Üniversitesi Konferans Salonunda düzenlenen programın onur konuğu, 27. Periyot Başbakanı ve Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallılar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım oldu. Sivil anayasa imal süreçlerinin ele alındığı programda konuşan Yıldırım, hala yürürlükte olan 1982 Anayasas’ında, 23 sefer değişiklik olduğunu, 177 hususunun 135’inin değiştiğini lisana getirdi. Türkiye’nin önceliği olan birçok mevzunun da bulunduğuna değinen Yıldırım, “Uygulanan ekonomik model, sabit gelirlilerin kasvetleri, hayat pahalılığı, bölgemizde olan gelişmelerin Türkiye üzerinde oluşturduğu tehditler değerli. Bunlar ortasında anayasa değişikliği göz arkası edilmeyecek bir iş. Anayasa değişikliği bir manada nesiller ortasındaki değişim ile yanlışsız orantılı. 25 yaşındakilerden sonra gelen ikinci 25, birinci 25 yaşın yaşadığı kaidelerde yaşamıyor. Dünya, ülke ve beklentiler değişiyor. Jenerasyonların muhtaçlığını karşılamak için bile tek başına anayasa değişikliği gerekiyor. Vesayet ögeleri darbe izlerinin silinmesi bu işin artıları. Ne kadar değişiklik yaparsak yapalım 82 anayasasının üzerinde darbe izi var. Bu darbe izinin kalkması lazım. Bunun yolu yeni baştan sivil anayasa yapmak” diye konuştu.
“Anayasanın birinci 4 unsurunu kimse tartışmaya açamaz”
Sivil anayasanın yapılmasını ve herkesin katkısını koymasını söyleyen Yıldırım, “Anayasa ile iki firmanın ortalarında yaptıkları mukaveleden farkı yok. Kontrat şirketle çalışan ortasında, burada da milletle o milleti yönetecek devlet ve onun kurumları ortasında muahede yapılıyor. Bu muahedede vatandaşın hakları, sorumlulukları, devletten beklentileri ne bütün bunlar, Türkiye’nin üniter yapısının teminat altına almak için neler düşünülüyor. Bazen anayasanın değişmez hususları neden var deniyor. Bu dünden bugüne olan bir şey değil. Türkiye ne badirelerden geçti, ‘Türkiye’nin birinci 4 değiştirilemez’ unsuru 100 yıllık bir birikimin sonucudur. Dünden bugüne konmuş bir şey değil. Üniter devlet yapısı, demokratik laik cumhuriyet bunlar bize Atatürk ve silah arkadaşlarını emanetidir. Bunun üzerine hiç kimse iş yapamaz, bunları tartışmaya açamaz. Lakin öteki yapılacak işler var. Yargıyı daha düzgün çalıştıracağız. Yargıdaki inanç düşük, davalar geç karara bağlanıyor, bağlanan davalarda davacının ve davalının beklentileri tam manasıyla tesis etmiyor. Bunun için çalışmalar yapılıyor, yeni sivil anayasada bunlara biraz daha fazla ehemmiyet vermemiz gerekecek” sözlerinde bulundu.
“Vatandaşlık tarifi yeni anayasada gözden geçirilebilir”
Yıldırım, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Terörle çaba ederken, terör örgütlerine takviye verenler diyorlar ki anadil konusu hallolsun. Devletimizin ismi Türkiye Cumhuriyeti Devleti, vatandaşlık tarifi bu ülkeye vatandaşlık bağıyla bağlı herkes Türk’tür. ‘Türklerden diğerine hayat hakkı yok’ diyorlar. Bu türlü bir şey yok, bu bir millet tarifi. Bu milletin ögeleri var. Bin yıldır bu topraklarda Kürtler, Türkler, Süryani, Abaza, Çerkez’i var. Vatandaşlık tarifi yeni anayasada gözden geçirilebilir. Bir etnik kimliği tanımlamak, öne çıkartmak değil de etnik kimliğinin kim olduğuna bakmaksızın vatandaşlığı önceleyen bir güncelleme yapılabilir. Bu birtakım etnik kümelerin kendilerini ihmal edilmiş kanısından kurtarabilir. Buna mani yok, şovenizme gerek yok, bizi bağlayan bayrağımız, toprağımız, milletimizdir. Kürdü, Türkü, öbür etnik kümeleriyle milletimizdir. Bunu temel alan bir güncelleme yapılabilir.”
“Yeni yapılacak anayasada yapılması gereken değerli mevzulardan bir tanesi, lokal idarelere adem-i merkeziyetçilik” diye kelamlarını sürdüren Yıldırım, şunları kaydetti:
“Her şeyi Ankara’dan denetim etmek yerine, yetki döneminin yapılması. Belediyeleri hem kaynak hem yetki olarak güçlendirmek lazım. Onlar da büyük millet meclisi olduğu üzere lokal meclislerdir. Menemenin işlerini, neyi yapıp yapmayacağını Ankara’daki bakanlık karar vermesin, kendi karar versin. Kaynaklarını kendi oluştursun, tabi ki devletten alacağı hissesi alsın. Bu da yeni anayasada düşünülebilecek bir konu olarak ele alınabilir.”
“Herkesin gözü Türkiye’de”
Zor bir süreçten geçildiğini aktaran Yıldırım, kelamlarına şöyle devam etti:
“Sadece biz değil, bütün bölge bütün dünya. Amerika’da lider seçildi her gün gündem. Bir gün Gazze’ye, bir gün Ukrayna’ya, Kanada’ya dalıyor. Avrupalıları fırçalıyor, Allah sonunu hayretsin. Bu gelişmekte olan ülkelere ziyan veriyor. Döviz artıyor, doğal kaynakları hudutlu olan ülkeler hala dış paraya bağlı olan ülkeler bundan ziyan görüyor. Bulunduğumuz pozisyon her vakit bir tehdidin, belanın çıkmasına müsait bir pozisyon. Etrafımız istikrarsızlık ve tehlikelerle sarılmış durumda. Bütün bu kurallar altında Türkiye Cumhuriyeti Devleti güçlü olarak ayakta kalma mecburiyetinde, öteki seçeneğimiz yok. Onun için istikrara, itimada, en kıymetlisi güçlü başkana gereksinim var. Onun için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tekrar Cumhurbaşkanı adaylığının yolu açılmalı, yeni anayasa bunu öngörmeli. Geçmişi yaşayan, memleketin ne badirelerden geçtiğini şahsen yaşan biri olarak bunu söylüyorum. Seçimi kim kazanır kim kazanmaz o vatandaşın vereceği bir karar. Maalesef dünyada baş tutan başkan kalmadı. 5 önder sayın desek 4 tane fakat çıkar. Yalnızca Türkiye’den sorumlu değiliz, herkesin gözü Türkiye’de. Türk dünyası 300 milyon, 170 milyonu bağımsız devlet, kalanı öteki ülkelerde özerk ya da azınlık olarak bulunuyor. Orta Doğu’da, Filistin’de yaşananlar, kuzeyimizde savaş, Balkanlardaki kırılgan yapı, terörle çaba dikkate alındığında güçlü liderliğe muhtaçlığımız var. Sivil anayasa bir an evvel yapılmalı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da tekrar aday olmasının yolu açılmalı. Millet egemenliği temeldir, gerisi teferruattır.”
HUDER İzmir Şube Başkanı Halit Aydın Kayacan ise, “Sivil anayasa seyahati, anayasanın yalnızca tüzel bir evrak olmanın ötesinde, toplumun tüm kısımlarının kendini içinde ve ilişkin hissedebileceği, bilhassa halkın iradesinin bedene büründüğü bir evrak ideali ile tasarlanmaktadır. Türkiye’nin kendi anayasasını tartışarak, yapma vakti gelmiştir. Bilgiyle desteklenen, gerçekçi ve akılcı bir müzakere süreci için anayasa konusundaki temel bileşenler üzerine bir bilgi birikimi oluşturup paylaştırmak gerekir. Gazi meclisimizde bulunan siyasi partilere, iş dünyasına, sivil toplum kuruluşlarına, hukuk topluluğuna tarihi bir sorumluluk düşmektedir” diye vurguladı.
HUDER Genel Başkanı Hasan Oymak da şunları söyledi:
“12 Eylül askeri darbesi sonrasında, sıkıyönetim askeri mahkemelerinde, adil olmaktan uzak yargılama süreçleri, aylarca süren göz altı ve azaplar, sağ ve soldan idam edilen onlarca kişi, azap ile öldürülenler, idamından sonra kabahatle ilgisi olmadığı ortaya çıkan mazlumlar bu acı öykülerin kahramanları olarak tarihte yerini almışlar. 37 yıldan bu yana darbe anayasasından kurtulmak ve sivil bir anayasaya sahip olmak maksadıyla pek çok taslak hazırlanmış, çalıştaylar düzenlenmişse de mutabakat sağlanamamış ve yalnızca birtakım unsurlarda değişiklik yapmakla yetinilmiştir. Artık vakte uygun, demokratik, özgürlükçü, Türkiye Yüzyılı’na yakışır, ulusal ve hâkim bir anayasa yapmak elzemdir. Türk demokrasisi, yeni bir anayasa hazırlayarak darbe geleneğinden uzaklaşılmasını tamamlamalıdır. Yeni anayasa, en zayıf beşerinin en kuvvetliden hakkını kolay kolay aldığı bir hukuk nizamını temsil etmelidir.”
Programa İzmir Vali Yardımcısı Mehmet Sadık Tunç, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mustafa Akış, AK Parti İzmir Milletvekili Mahmut Atilla Kaya, İzmir Cumhuriyet Başsavcısı Ali Yeldan, HUDER Genel Başkanı Hasan Oymak, HUDER İzmir Şube Lideri Halit Aydın Kayacan, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi Adalet Komisyonu Başkanı İdris Kizir, İzmir Adli Yargı Komisyonu Başkanı Gökberk Sunal, İzmir Bakırçay Üniversitesi Rektör Prof. Dr. Mustafa Berktaş, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Saffet Köse, Vilayet Kültür ve Turizm Müdürü Sadık Doğruer ve ilgililer katıldı. – İZMİR