Yaşar Üniversitesi İletişim Fakültesi Yüksek Lisans öğrencisi Zeynep Fem Baraçlı “Dijital Çağın Postmodern Bayan Girişimcileri ve Halkla Alakalar Faaliyetleri: Instagram’da Türk Bayan Teşebbüsçüler Üzerine Araştırma” bahisli tezinde kendisi üzere influencer olan ve kendi markasını kuran 5 bayan girişimciyi inceledi. Baraçlı, bu yeni iş model ile bayanların görünmez “Cam Tavanı” kırdıklarını söyledi.
Girişimciliğin daha çok erkekler üzerinden şekillendiğini belirten Zeynep Fem Baraçlı, son yıllarda giderek gelişen Instagram’da, birinci defa bayan girişimcilerin ön planda olduğunu söyledi. Bayan girişimcilerin bu mecra sayesinde kendi markalarını kurup geliştirdiğini belirten Baraçlı, Instagram’ın bayan girişimcilere fırsat eşitliği sağladığını vurguladı.
Danışmanlığını Yaşar Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlgiler ve Reklamcılık Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özlem Alikılıç’ın üstlendiği tez çalışmasında, Instagram’da kendi markasını oluşturan Parıltı Bilen Yavuzer, Ala Tokel, Selin Ciğerci, Gökçen Arıkan ve Elif Taştekne’nin markalaşma sürecini ve halkla münasebetler faaliyetlerini inceleyen Zeynep Fem Baraçlı, “Tezimde influencer olarak başlayan akabinde kendi girişimcilik kıssasını yazan 5 bayanı inceledim. Hepsinin ortak noktası; her biri Instagram üzerinden influencer olarak tanındılar, hayranlarının üzerinden oluşturdukları mesleksel imaj üzerinden de ürün/hizmet geliştirerek markalar kurdular. Örneğin Elif Taştekne vegan bir kitleye hitap ediyor. Yaklaşık 3 yıl evvel kendisi üzere vegan olanlar için bir marka kurdu. Türkiye’de birinci olarak elma derisinden ayakkabı ve çanta üretti. Gökçen Arıkan ise sportmen ve spor dayanak eserleri üretiyor. Parıltı Bilen Yavuzer genç orta yaş bayanlara konforu ve şıklığı bir ortada sunan bir giysi markası kurdu. Selin Ciğerci makyaj markası oluşturdu. Ala Tokel’in ise makyaj ve tırnak stüdyosu var. O da eser değil lakin bir tecrübe satıyor. Hoşluk salonları açıyor ve çok sayıda bayana iş imkanı sağlıyor” dedi.
Kadınlar öncü
Bu postmodern bayan girişimcilerin hepsinin gaye kitleleri ile çok sıkı bir bağları olduğunu belirten Baraçlı şöyle devam etti: “Mevcut sistemde girişimcilikte dahil çabucak her şeyin öncüsü erkekler olmuş. Fakat tezimde anlattığım Instagram üzerinden kurgulanan bu girişimcilik modelinde ise öncülüğü bayanlar üstleniyor. Bu da bana bir bayan olarak ilham veriyor. Bu girişimcilik modelini bayanlar oluşturdu. Bayanlar üretiyor, satıyor ve kitleleri peşinden sürüklüyor. Bu alanda erkeklerden de çok daha başarılılar. Postmodern dünyada bayanlar artık çok daha farklı bir noktada. Bu çalışmanın birçok bayana bana olduğu üzere ilham vereceğini düşünüyorum.”
Instagram’ın bayanların kendi teşebbüslerini geliştirebildikleri rastgele bir eşitsizliğe maruz kalmadığı bir girişimcilik alanı oluşturduğunu belirten Baraçlı, “Burada bayanların iş ömründe başının üstündeki görünmez cam tavanı kırdıkları bir girişimcilik kıssası kelam konusu. Instagram influencerların para kazanabildiğini tüm topluma ve takipçilerine göstererek, en düşük gelir kümesinden en yüksek gelir kümesine, en az eğitimliden en çok eğitimliye kadar, köyden ya da kentten herkese kendi işini kurup yönetme talihini eşit bir biçimde veriyor. Bu bayanlar için hakikaten büyük bir ekonomik özgürlük vaad eden uçsuz bucaksız bir ticari model oluşturuyor. Bayanın teşebbüsçü olarak farklı iş alanlarında kendisini kanıtlayabilmesi için fırsat eşitliği veriyor. Ayrıyeten kendi aile ile ilgili sorumluluklarını da yerine getirebilecekleri esnek bir çalışma imkanı oluşturuyor. Bayanların iş ömründe karşılaştıkları mobing zorlukları da tolere ediyor” diye konuştu.
Yeni bir model
Prof. Dr. Özlem Alikılıç da Instagram’da bayanların postmodern bir girişimcilik modeli ortaya koyduklarını belirterek, “Kendisi de bir bayan teşebbüsçü ve influencer olan Zeynep Fem Baraçlı bu tezi içselleştirerek yazabilecek en hakikat kişiydi. Kendi işini bilimsel olarak inceledi ve çok bedelli bir katkı sundu. Günümüz çağdaş dünyasında artık bayan girişimcilerin fabrikada üreterek ya da gereksinimi olan bayanları yanlarında toplandıkları fabrikasyon bir üretim zincirinden oluşan bir bayan teşebbüsçü modeli yok. Konutunda yahut tarlada ürettiğini online kanallardan satan bir sistem değil. Bu bayan teşebbüsçüler alışageldiğimiz bayan girişimcilerden hayli farklı. Büsbütün global, daha çok bireyleri lüks tüketime yönlendiren farklı ve ışıltılı bir hayat stili vaat eden ülkü bir hayat diye empoze edilen öbür bir sistemin satış ve pazarlamasından oluşuyor. Beşerler bu influencerların hayatlarını çektikleri görüntülerden takip ederek o eserleri alıyor. Velhasıl bu bayanların kendi hayatlarından görüntü ve reelslerle ortaya koydukları bir ticari faaliyet var. 2020’lerden itibaren pandemininin de tesiriyle yeni bir bayan teşebbüsçü modeli ortaya çıktı” dedi. – İZMİR