Almanya’nın siyasi geleceğine istikamet verecek koalisyon mutabakatı, Hristiyan Demokratlar (CDU/CSU) ile Toplumsal Demokratlar (SPD) ortasında haftalar süren çetin müzakerelerin sonucunda şekillendi.
Hristiyan Demokratların lideri Friedrich Merz’in başbakanlığında kurulması beklenen yeni hükümet, göç siyasetlerinde radikal değişiklikler belirledi, iktisattan dış siyaset ve savunmaya kadar birçok alanda tezli adımlar atmaya hazırlanıyor.
Yaklaşık bir buçuk ay süren müzakerelerin akabinde kabul edilen koalisyon muahedesi, önümüzdeki birkaç hafta içinde partilerin ilgili karar organlarında oylanacak.
Tüm partilerin onay vermesi durumunda koalisyon kontratının 5 Mayıs’ta resmen imzalanması, Friedrich Merz’in de 6 Mayıs’ta parlamentoda yapılacak oylamayla başbakanlığa seçilmesi bekleniyor.
1. Almanya’da yeni hükümetin öncelikli amaçları neler?
23 Şubat seçimlerinden birinci çıkan CDU’nun lideri Friedrich Merz, Almanya’nın bir an evvel toparlanmasını ve tekrar Avrupa siyaset sahnesinde güçlü bir pozisyon almasını hedefliyor.
Merz koalisyon muahedesinin akabinde amaçlarını açıklarken, “Ekonomiyi yine ayağa kaldırmak, göç problemini çözmek, devleti kapsamlı bir halde dijitalleştirerek modernize etmek istiyoruz. Özetle Almanya’yı yine tepeye taşımak istiyoruz” dedi.
Transatlantik bağlantılarda mümkün olduğunca olağanlaşmanın sağlanması, ABD ile bağlarda tansiyonun aşılması, AB’nin güçlü bir global aktör haline gelmesi, Ukrayna’ya siyasi ve askeri dayanağın sürdürülmesi, Merz’in en kıymetli öncelikleri ortasında bulunuyor.
Önümüzdeki haftalarda birinci iş olarak Washington’u ziyaret ederek ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek istediğini açıklayan Merz, “Washington’da yalnızca Almanya ismine konuşmayacağım. Orada Avrupa ülkeleri ismine konuşmak istiyorum” sözlerini kullandı.
Yeni koalisyon hükümetiyle birlikte Almanya’nın dış siyasetine Hristiyan Demokratların tartısı daha da artacak.
Merz’in etkin bir dış siyaset izleme gayesinin yanı sıra, dışişleri bakanlığı koltuğuna da Hristiyan Demokrat bir siyasetçinin oturacak olması, yeni değişimleri beraberinde getirecek.
Avrupa’nın en büyük iktisadı Almanya iki yıldan fazla bir müddettir resesyonda ve bir ihracat ülkesi olduğu için de Trump’ın başlattığı ticaret savaşlarından en çok etkilenecek ülkeler ortasında yer alıyor.
Bu nedenle Merz, bir yandan ABD idaresiyle tansiyonu dindirmeyi, somut tekliflerle tahliller geliştirmeye çalışıyor, öbür yandan da AB hükümetleri ortasında tek seslilik sağlayarak Washington ile pazarlıklarda Avrupa’nın elini güçlendirmeyi hedefliyor.
Merz liderliğinde kurulması beklenen hükümet, Almanya içinde de bir yandan ıslahatlar, bir yandan da teşvik paketleriyle Alman iktisadını canlandırmayı planlıyor.
Bu kapsamda üreticilerin vergi yükünün hafifletilmesi, güç fiyatlarının düşürülmesi, dijitalleşme, yeni teknolojiler üzere alanlarda yatırımların teşvik edilmesi öngörülüyor.
2. Almanya’da yeni koalisyon göç konusunda hangi tedbirleri alacak?
Almanya’nın müstakbel başbakanı Friedrich Merz, koalisyon müzakereleri sırasında göç siyasetinde esaslı değişiklikler konusunda ısrarcı oldu, SPD’nin birtakım alanlarda geri adım atmasıyla uzlaşma sağlandı.
Koalisyon mukavelesine nazaran hükümetin yeni siyasetinin aslı, “Göçü sisteme sokmak ve yönetmek, sistemsiz göçü tesirli bir halde geriletmek” olacak, bunun için eldeki tüm tüzel imkanlar kullanılacak.
CDU/CSU’nun ısrarlarıyla mukaveleye, hudutlarda denetimlerin arttırılacağı, sığınmacıların hudutlardan geri gönderileceği, Almanya’da süreksiz müdafaa statüsüne sahip sığınmacılar için aile birleşiminin iki yıl mühletle askıya alınacağı eklendi.
Anayasal bir hak olan iltica hakkının korunmasını, atılacak adımların milletlerarası kontratlara ve AB hukukuna uygun olmasını talep eden SPD’nin bu öncelikleri de kontrata yansıtıldı, böylelikle uzlaşma sağlandı.
Koalisyon kontratında “Avrupa’daki komşularımızla koordineli bir halde, ortak hudutlarımızda, iltica arayışında olanları da içerecek halde, geri gönderme süreçleri gerçekleştireceğiz” tabirlerine yer verildi.
Son dört yıldır SPD tarafından yönetilen İçişleri Bakanlığı, yeni dönemde muhafazakar CSU partisinde olacak.
Hristiyan Demokratlar, yeni devirde sistemsiz göçü azaltacak sert tedbirler alarak çok sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisine kayan oyları geri kazanmayı hedefliyor.
Son kamuoyu anketleri, 23 Şubat seçimlerinde yüzde 28,5 oy alan CDU/CSU’ya dayanağın son altı haftada yüzde 24’e gerilediğini gösteriyor.
Bild gazetesinin yayınladığı Ipsos anketinde çok sağcı AfD, yüzde 25’lik oy oranına ulaşarak birinci defa bir kamuoyu anketinde birinci parti pozisyonuna ulaştı.
Koalisyon kontratında, göçmenlerin Alman vatandaşlığına geçişini zorlaştıracak adımlar da yer aldı.
Buna nazaran Olaf Scholz devrinde getirilen ve başarılı, âlâ entegre olmuş göçmenler için üç yıl içerisinde Alman vatandaşlığına geçme imkanı sağlayan düzenlemeye son verilecek.
Bunun karşılığında CDU/CSU, Türklere ikili vatandaşlık hakkının iptal edilmesi konusundaki ısrarından vazgeçti.
3. Almanya’nın savunma ve güvenlik siyasetleri nasıl değişecek?
Koalisyon ortakları yeni devirde savunma harcamalarını önemli oranda artırmayı, Avrupa’nın güvenliği için daha fazla sorumluluk üstlenmeyi hedefliyor.
Milyarlarca euroluk savunma harcaması için borçlanmaya gidilmesine imkan verecek Anayasa değişikliklerinin geçen ay kabul edilmesinin akabinde yeni hükümet bu alanda Avrupalı partnerleriyle daha yakın bir işbirliği amaçlıyor.
Koalisyon kontratında “Özgürlük ve barışı teminat altına almak için savunma ve caydırıcılık kapasitemizi güçlendiriyoruz. Güç, barışın ön şartıdır. Kendimizi savunmak zorunda kalmamak için kendimizi savunabilir durumda olmak istiyoruz” sözleri dikkat çekiyor.
Almanya’nın Ukrayna’ya güçlü takviyesinin süreceği vurgulanırken, “Ukrayna’nın yanında duruyoruz, Ukrayna tıpkı vakitte bizim özgürlüğümüzü ve kurallara dayalı milletlerarası sistemi savunuyor. Ukrayna ile birlikte müzakere edilecek adil bir barışı hedefliyoruz” tabirlerine yer veriliyor.
Merz liderliğindeki yeni hükümette savunma bakanlığı, Sosyal Demokratlar’da olacak.
2023 yılından bu yana Almanya’nın savunma bakanı olarak görev yapan ve ülkenin en tanınan siyasetçilerinden olan Boris Pistorius’un bu misyonunu sürdürmesi bekleniyor.
4. Merz hükümetinin Türkiye siyaseti nasıl şekillenecek?
Koalisyon mukavelesi, Türkiye ile münasebetlerin önümüzdeki aylarda nasıl şekilleneceği konusunda da kıymetli ipuçları sunuyor.
Türkiye’nin geçmişte AB’ye tam üye olmasına karşı çıkmış olan CDU’nun bu yaklaşımı, yeni koalisyon mukavelesinde de kendisini gösteriyor.
Türkiye’den, AB’ye aday ülkeler ortasında değil, “AB’nin komşuları” kapsamında kelam edilirken, Berlin’in yeni devirde, bilhassa güvenlik ve göç hususlarında, Ankara ile işbirliğini geliştirmek istediği vurgulanıyor.
Koalisyon kontratının “Dış Politika” başlığı altında Türkiye konusunda şu tabirler yer alıyor:
“Türkiye, NATO içinde kıymetli bir stratejik partner, AB’nin komşusu ve Ortadoğu’da tesirli bir aktördür. Güvenlik siyasetinden göçe uzanan alanda, jeopolitik sınamalara karşı birlikte hareket etmek istediğimiz bir ülkedir.
” Demokrasi, hukuk devleti ve insan hakları durumunun temel olarak uygunlaştırılması bizim açımızdan merkezi değerde bir ögedir.”
Seçimlerden evvelki açıklamalarında Türkiye ile bağlantılar, AB-Türkiye işbirliğinin geliştirilmesi bahislerinde daha olumlu açıklamalar yapan Hristiyan Demokratlar ve Toplumsal Demokratların, son haftalarda daha kuşkucu ve temkinli tabirler kullanmaları dikkat çekiyor.
Parti kaynakları, bunun gerisinde son devirde Türkiye’de yaşanan iç siyasi gelişmelerin, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı vazifesinden uzaklaştırılan Ekrem İmamoğlu ve çok sayıda muhalif ismi amaç alan operasyonların tesirli olduğunu kaydediyorlar.
Koalisyon kontratında, Türkiye’nin AB’ye tam üyelik sürecinden değil, AB-Türkiye ikili alakalarından kelam edilirken, “AB ve Türkiye ortasındaki ilgiler özel stratejik kıymete sahiptir. Türkiye’nin AB’nin kıymetler tertibinden giderek uzaklaşmasından ıstırap duyuyoruz” sözlerine yer veriliyor.
5. Koalisyon mukavelesi göçmenler tarafından nasıl karşılandı?
Müstakbel iktidar ortaklarının uzlaşmaya vardıkları koalisyon mukavelesi, ülkedeki göçmenler ve Müslüman kuruluşlardan ise tenkitler aldı.
Almanya Türk Toplumu (TGD), koalisyon müzakerelerinin yürütüldüğü süreçte göçmen kökenli siyasetçilerin dışlanmasını, göçmenlerin meselelerine gereğince değinilmemesini eleştirdi.
TGD Eş Genel Başkanı Gökay Sofuoğlu, müstakbel iktidar ortaklarından göçmenlerin Almanya’ya olumlu katkılarını da dikkate alan, fırsat eşitliğini güçlendirici, göçmenlerin siyasette temsilinin önünü açacak adımlar talep ettiklerini söyledi.
Almanya Müslümanlar Merkez Kurulu açıklama yaparak, ülkede sayıları 6 milyonu bulan Müslümanların karşı karşıya bulunduğu sıkıntıların, toplumda artan Müslüman zıddı ırkçılığın, koalisyon kontratında yer bulmamasını eleştirdi. Kuruluş, mukavelede Müslümanlara sırf güvenlik sıkıntıları, radikal ideolojilerle gayret bağlamında değinildiğine dikkat çekti.
Göçmen haklarını savunan sivil toplum kuruluşu BKMO ise oluşturulacak kabinede bakanların dörtte birinin göçmen kökenli siyasetçilerden seçilmesi davetini yaptı.
BKMO açıklamasında “Toplumsal ahenk isteniyorsa şayet, toplumsal gerçeklerin de kabineye yansıtılması gerekiyor. Temsil, lüks bir talep değildir, demokrasiye itimadın ön koşuludur” denildi.