Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, “Şu anda 248 kişi sarsıntıda sorumluluğu olduğu gerekçesiyle tutuklu. 1036 kişi de isimli denetim koşuluyla şu anda özgür lakin isimli denetim kararı var haklarında. Münasebetiyle burada zelzelede sorumluluğu bulunanlarla ilgili olarak yargımız gerekli hesabı sormaya devam ediyor.” dedi.
Bakan Tunç, 6 Şubat 2023’teki zelzelenin ikinci yıl dönümü anma programları kapsamında Gaziantep’in Nurdağı ilçesinde çeşitli ziyaretler gerçekleştirdi.
Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan etkilenen Nurdağı ilçesine bağlı kırsal Gedikli Mahallesi’nde zelzeleden sonra yapılan köy konutlarına gelen Bakan Tunç, yaklaşık bir hafta evvel hayatını kaybeden Muhtar Basri Yılmaz’ın babası Hasan Yılmaz’ı ziyaret ederek başsağlığı diledi.
Bakan Tunç’a Gaziantep Valisi Kemal Çeber, AK Parti Genel Lider Yardımcısı Ali İhsan Yavuz, AK Parti Küme Başkanvekili Abdulhamit Gül, Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin ve milletvekilleri de eşlik etti.
Daha sonra köy konutlarına yerleşen depremzedelerle bir mühlet sohbet eden Tunç ve beraberindekiler, ilçe mezarlığında, zelzelede hayatlarını kaybedenlerin yakınlarına başsağlığı diledi.
Bakan Tunç, Başpınar Mahallesi’nde TOKİ konutlarında, fotoğraf ve fotoğraf stantları ile farklı kurumların stantlarının bulunduğu “TOKİ Anı Alanı”nı ziyaret ederek depremzedelerle sohbet etti.
Ziyaretin akabinde Tunç, basın mensuplarına yaptığı açıklamada, zelzelede hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet, yakınlarına başsağlığı dileyerek, bir daha bu türlü acıların yaşanmamasını temenni etti.
Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 16’sının yaşanan yıkımdan direkt etkilendiğini aktaran Tunç, zelzelelerde 53 bin 537 vatandaşın vefat ettiğini bunlardan 113’ünün adalet teşkilatı mensubu olduğunu belirtti.
Bakan Tunç, sarsıntının birinci anından itibaren bir seferberlik ruhuyla gece gündüz demeden çalıştıklarını ve çalışmaya devam edeceklerini aktararak, “Şu ana kadar bölgenin yine ayağa kaldırılması için 75 milyar dolar, yani 2,6 trilyon lirayı aşan dev bir yatırım gerçekleştirildi ve hala da çalışmalar devam ediyor. Gaziantep’in tekrar inşa ve ihyası için de 5 milyar 563 milyon liralık kaynak sağlandı. 2025 yılı bütçemizde de yeniden zelzele bölgemiz için 584 milyar liralık yatırım, yalnızca sarsıntı bölgesindeki vilayetlerimize zelzelede hasar gören yerlerin tekrar inşası için tahsis edildi.” dedi.
Gaziantep’in bilhassa Nurdağı ve İslahiye ilçelerinin sarsıntıda çok büyük hasar gördüğünü aktaran Tunç, buraların tekrar ayağa kaldırılması için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararlılığıyla büyük bir uğraşın ve çalışmanın yapıldığını kaydetti.
15 adliye 11 cezaevi ziyan gördü
Bakan Tunç, zelzele bölgesinde 15 adliyenin ve 11 cezaevinin hasar gördüğünü belirterek, “Depremin birinci anından itibaren adalet hizmetlerinin kesintisiz sürdürülmesi emeliyle çalışmalarımızı ağır bir biçimde sürdürdük. Doğal öbür bakanlıklarımıza ilişkin kamu binaları da hasar gördü. Onların da tekrar tıpkı biçimde süratli bir biçimde inşa sürecini tamamlıyoruz. Bu kapsamda alışılmış sarsıntıyla ilgili birinci önlemi Meclis’te inanılmaz hal ilanıyla başladık. Bir kez bunun yasal süreci, süratli karar almak gerekiyordu ve bu karar Meclis kararı çerçevesi içerisinde kamu kurumlarımız üzerine düşeni yapmanın uğraşı içerisinde oldu. 120 sayılı inanılmaz hal kapsamında yargı alanında alınan önlemlere ait Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle hak kayıplarına uğranılmasının önüne geçmeyi amaçlamıştık ve zira bahsin yargısal boyutu, isimli boyutu da olacaktı. Bir taraftan kimlik tespitleri, isimli tıp kurumumuzun öbür yandan hak sahipliği ve sonrasında oluşacak hukukî ve süreçlerin tıkanmamasıyla ilgili kıymetli önlemler aldık. Hem kararname hem de bir kanun değişikliğiyle bu önlemleri almanın çabası içerisinde olduk.” değerlendirmesinde bulundu.
Deprem döneminde Bakanlığı bünyesinde kriz merkezi oluşturduklarını ve 9 bin çalışanın bölgede görevlendirildiğini hatırlatan Tunç, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bölgede olağan yıkılan binaların enkazı kaldırılmadan süratli bir kanıt tespiti gerekiyordu zira dava süreçlerinde bu kanıtların çok kıymetli olduğunu biliyorduk ve bu kapsamda da mimarlardan, mühendislerden mevzunun uzmanlarından oluşan 984 bilirkişiyi bölgeye görevlendirdik. Çabucak enkazlardan karot örnekleri, bina örneklerini aldılar ve kanıtlar, enkazlar kaldırılmadan, tüm binalar bakımından koruma altına alındı ve yürütülen soruşturmalar kapsamında da bu kanıtlar ışığında uzman incelemeleri, uzman raporları hazırlandı. Adliyelerimizde başsavcılıklar bünyesinde zelzele soruşturma ofisleri kuruldu. Bölgede vefat eden vatandaşlarımızın kimlik tespitleri için olağan burada o günleri hatırlayacak olursak, sahiden bir kıyamet sahnesi üzereydi. Herkes hem bir taraftan enkazdan çıkarılmayı bekleyen vatandaşlarımız, soğuk bir kış günü ve bir taraftan karla uğraş. Bir taraftan da tekrar cansız vücutlarına kavuşan vatandaşlarımız da öbür dini vazifelerini, kimlik tespitlerini bunların da aksamadan bir taraftan yapılması gerekiyordu. Bu hususta da İsimli Tıp Kurumumuz süratli çalıştı. 538 isimli tıp uzmanımız görevlendirildi ve kimlik tespitlerinde de çok büyük bir bilhassa eksiklik olmadan bu noktada çalışmalar gerçekleştirildi. 12 bin 638 hükümlü de cezaevleri hasar görmüştü. Oralardan diğer cezaevlerine nakilleri gerçekleştirildi.”
Bakan Tunç, cezaevleri arama kurtarma grubunun de AFAD uyumunda Kahramanmaraş’ta vazife yaptığını ve 41 vatandaşı kurtardığını söyledi.
“248 kişi sarsıntıda sorumluluğu olduğu gerekçesiyle tutuklu”
Bölgede yargısal süreçlerin aksamaması için önlemler aldıklarını anlatan Bakan Tunç, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Tabii sarsıntı bölgesinde yıkılan ya da üzerinde imara ters değişiklik yapan binalarla ilgili yapılan ceza soruşturmaları ve davaları var. Şu anda devam eden soruşturma ve kovuşturmalar kelam konusu. İsimli süreçlerde 2 bin 31 soruşturma, 1491 kovuşturma, yani dava süreci olmak üzere şu anda toplamda 3 bin 522 belgede davalar ve soruşturmalar devam ediyor. 1491’in davası açıldı, 2 bin 31’inin soruşturması da devam ediyor. 2 bin 578 belgede uzman incelemeleri tamamlandı. ve uzman raporları da mahkemelerine, savcılıklarına intikal ettirildi.”
Şu anda devam eden uzman incelemelerinin olduğunu söz eden Tunç, şunları kaydetti:
“Şu anda 248 kişi zelzelede sorumluluğu olduğu gerekçesiyle tutuklu. 1036 kişi de isimli denetim kuralıyla şu anda hür lakin isimli denetim kararı var haklarında. Hasebiyle burada sarsıntıda sorumluluğu bulunanlarla ilgili olarak yargımız gerekli hesabı sormaya devam ediyor. Bunu başından beri daima söyledik. Fakat maalesef birileri çıkıp birtakım konuşmalarda bilgisizce birtakım kelamlar sarf ettiklerini de görüyoruz. ‘Deprem afetinde sorumlu bulunanlarla ilgili olarak bir kişi hakkında karar verildi mi ki’ diye söyleyenler de var. Biz doğal ki işimize bakacağız. Onlar dezenformasyona, vatandaşı yanlış bilgilendirmeye devam etseler de biz burada hakkaniyetle, hukuka uygun olarak kimler sorumluysa bu hususta elbette ki yargımız, tarafsız ve bağımsız yargımız bunun hesabını sormaya devam edecek. 1491 kovuşturma evrakında 149 davada karar verildi. ve çeşitli müddetlerle mahpus cezalarına çarptırılan sorumlular var, müteahhitler var, yapı sorumluları var. Yapı kontrol sorumluları var. Binalarda müsaadesiz değişiklik yapanlar var. ve bunlarla ilgili süreçler de devam ediyor. Bu davalarda 118 kişi hakkında çeşitli müddetlerde mahpus cezaları verilmiş durumda. Olağan ceza davalarının yanı sıra, tabi bunun idari yargı ve isimli yargı boyutu var. İdari yargıda da süreçler süratli bir biçimde devam ediyor.”
Toplam 105 bin 933 dava açıldı
Depremin etkilediği 11 vilayette 105 bin 933 davanın açıldığını, bunların bir kısmının hasar tespitine, bir kısmının yıkım kararlarına, hak sahipliğine ait olduğunu tabir eden Bakan Tunç, “Bunun 65 bin 826’sı karara bağlandı. Yani burada süratli bir yargılama yöntemi var. Başka süreçler de devam ediyor. Ağır hasar tespiti ve yıkım kararlarına karşı 39 bin 923 dava açılmıştı, 15 bin 558 davada vatandaşımız binasının yıkılmaması gerektiği nedeniyle başvurdu ve yeni tespitlerle birlikte 15 bin 558 bina doğal bu bağımsız kısım olarak hesap 100 bin bağımsız kısmı geçen bir noktaya varıyor. Şu anda 4 bin 970 davada ağır hasar tespiti ve yıkım kararlarına karşı olan davalar devam ediyor. Hak sahipliği müracaatlarına ait de vatandaşlarımızın alışılmış yargıya müracaat etmeleri kelam konusu oldu. Hak sahipliğiyle ilgili hakkını sonuna kadar yargıda savunabilmesinin yolu elbette ki açık. Bu kapsamda da 7 bin 376 dava açılmıştı. Bunun 1766’sı kabul edildi. Vatandaşlarımızın bu hususta taleplerinin haklı olduğuna karar verildi ve hak sahipliğine kavuşmuş oldular. Şu anda 4 bin 657 vatandaşımızın da hak sahipliğiyle ilgili dava süreçleri de devam ediyor.” diye konuştu.
Bölgede misyon yapan işçi sayısı yüzde 20 arttırıldı
Bakan Tunç, zelzeleden etkilenen 11 vilayette yargı süreçlerinin aksamadan yürümesini sağlamak gayesiyle bölgede vazife yapan hakim sayılarını yükselttiklerini belirterek, davaların kısa müddette tamamlanması maksadıyla misyon yapan hakim sayısında artış yaptıklarını söyledi.
Yıkım kararına karşı açılan bir davanın çabuk sonuçlandırılması gerektiğini aktaran Tunç, “Davanın çabuk sonuçlanması lazım ki orada yeni binalar inşa edilecek. Münasebetiyle bir an evvel karar verilmesi muhtaçlığı kelam konusuydu. İsimli yargıda da 843 yeni hakimi bölgeye ek hakim görevlendirilmiş oldu. Toplamda zelzele öncesi 3 bin 136 hakim ve savcı misyon yapıyordu bölgede. Bu sayıyı yüzde 20 artışla 3 bin 759’a çıkarmış olduk. Bölgeye toplam 3 bin 456 işçinin de atamasını sağladık. Olağan bunlar bizim bağlı olduğumuz, bizim bakanlığımızın çalışmaları ekseriyetle Adalet Bakanlığının lakin öbür bakanlıklarımızın da burada çok sayıda ek işçi, ek atamalarla buradaki süreçlerin süratli işlemesi noktasında çok hassasiyet gösterdiler.” dedi.
Bakan Tunç, 2025 yılı yatırım programında deprem bölgesinde Adalet Bakanlığı olarak adliye hizmet binası, ceza infaz kurumu, isimli tıp hizmet binası üzere projelerinin de olduğunu kelamlarına ekledi.