TÜRKİYE Odalar ve Borsalar Birliği İktisat ve Teknoloji Üniversitesi’nde (TOBB ETÜ) Türkiye’nin birinci kuantum bilgisayarı ‘QuanT’yi geliştiren gruptan Prof. Dr. Ali Bozbey, kuantum bilgisayarların şu anda ilaç ve savunma sanayiinde çok karmaşık sorunları çözmede kullanılabileceğini söyledi. Prof. Dr. Bozbey, “Belki 10 yıl sonra, 20 yıl sonra kuantum bilgisayarlar hayal gücümüzün çok ötesinde sorunları de çözebilir” dedi.
TOBB ETÜ’de Türkiye’nin birinci kuantum bilgisayarı ‘QuanT’ geliştirildi. ‘QuanT’ grubunda yer alan TOBB ETÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği Kısmı’ndan Prof. Dr. Ali Bozbey, 3 yıl evvel kuantum bilgisayar ve kuantum hesaplama tabanlı çalışmalara başladıklarını belirtti. Prof. Dr. Bozbey, “Kuantum bilgisayar yeni bir hesaplama mantığına dayanıyor. 3’üncü bir alternatif teknoloji olarak da kuantum bilgisayarlar şu anda gündemde. 90’larda Shor tarafından geliştirilen ‘Shor algoritması’yla kuantum bilgisayarların manalı bir uygulaması olabileceği anlaşıldı” diye konuştu.
Prof. Dr. Bozbey, kuantum bilgisayarların şu anda ilaç ve savunma sanayiinde çok karmaşık sorunları çözmede kullanılabileceğini belirterek, “Kuantum bilgisayarların buna uygun olmasının sebebi Qubit’lerin aslında 1 ve 0’lardan değil, 1 ve 0’ların çeşitli kombinasyonları ile hesap yapabiliyor olması. Yani Qubit sayısı kadar bir kuantum bilgisayarın karmaşıklığı üstel olarak artıyor. Yani 100 Qubit’lik bir bilgisayarla 101 Qubit’lik bir bilgisayar ortasında 1 değil, 2 kat fark var. Bunu klasik bilgisayarlardan ayıran en temel farklardan bir tanesi bu. Oburu de kuantum mekaniksel özellikleri kullanarak sorunların tahlillerine ulaşabiliyor olması” dedi.
‘EN DEĞERLİ KARIMIZ GENÇLERİN MOTİVASYONU’
Uzun müddettir kuantum bilgisayar yapmak istediklerini belirten Prof. Dr. Bozbey, “Bu kuantum bilgisayarların daha büyük firmaların haricinde de yapılabilir hale gelmesinden sonra bununla ilgili ne yapılabilir diye düşündük ve imkanlarımızı bu çalışmayı gerçekleştirmek için birleştirdik. Gruplarımızı, çalışmalarımızı buna yönlendirdik” diye konuştu.
Çip üretimi konusuna da değinen Prof. Dr. Bozbey, “Türkiye’de fabrika düzeyinde bir üretim meskeni maalesef şimdi mevcut değil. Çok fazla vakit kaybetmeden kendi üstün iletken kuantum çiplerimizi de ülkemizde üretebilir hale gelmemiz önemli” dedi.
Öte yandan kuantum bilgisayarla ilgili en değerli karın gençlerin motivasyonu ve ilgisi olduğunu kaydeden Prof. Dr. Bozbey, “Şu anda kuantum bilgisayar tasarlayıp çalıştırabilen çok sayıda ülke yok; lakin buradaki tahminen en kıymetli çıktı, bizim gençleri motive etmemiz. Bana gelen iletilerde öğrenciler ziyaret etmek istiyorlar, ayrıntıları öğrenmek istiyorlar. Kendi alanlarında bu çalışmalara nasıl takviye verebileceklerini soruyorlar. Burada çalışan bir kuantum bilgisayarın olduğunu bilmeleri, aslında tahminen donanımın da ötesinde en değerli yararlarımızdan birisi olabilir” diye konuştu.
‘BUGÜNÜN SORUNLARINA KARŞILIK ARAYABİLİR DURUMDAYIZ’
Kuantum bilgisayarların geleceğiyle ilgili de değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Bozbey, “Klasik bilgisayarlarda ya da klasik mikro işlemcilerde birinci bulunduğunda kullanım alanları o günün sorunlarını çözmeye yönelik ve o günün hayal gücüyle sonluydu. 30-40 yıl içinde bu mikro işlemcileri icat edenlerin hayalinin çok çok ötesinde uygulama alanları buldu şu anda bilgisayarlar. Kuantum bilgisayarlarda o durumda, yani biz bugünün sorunlarına yanıt arayabilir durumdayız aslında. Hayal gücümüz lakin bugünün sorunlarına yanıt vermeye yetiyor. Tahminen 10 yıl sonra, 20 yıl sonra şu anda hayal gücümüzün çok çok ötesinde sorunları de çözebileceğini düşünüyorum” tabirlerini kullandı.