TÜRKİYE Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, “2024 ve 2025 yıl sonu enflasyon iddialarımızı sırasıyla yüzde 44 ve yüzde 21 olarak üst istikametli güncelledik. Enflasyonun, 2026 yıl sonunda yüzde 12’ye gerileyeceğini öngörüyoruz” dedi.
TCMB Başkanı Fatih Karahan, 2024’ün 4’üncü çeyrek ‘Enflasyon Raporu’ bilgilendirme toplantısında konuştu. Karahan, dezenflasyon sürecinin devam ettiğini belirterek, “Makroekonomik göstergeler de bu süreçle uyumlu formda ilerliyor. İç talebin yavaşlamaya devam ederek enflasyondaki düşüşü destekleyici düzeylere geldiğini kıymetlendiriyoruz. Bu yavaşlamanın da tesiriyle cari süreçler açığında düşüş sürüyor. Enflasyonun ana eğilimi öngördüğümüzden yavaş olsa da güzelleşiyor. Para siyasetindeki sıkı duruşumuzu, dezenflasyonun devamını sağlayacak halde sürdüreceğiz” diye konuştu.
‘CARİ İSTİKRARDA DÜZELME OLUYOR’
Yurt içi makroekonomik gelişmelere ait tespitlerini paylaşan Karahan, “Yılın 2’nci çeyreğinde, yurt içi talebin yıllık büyümeye katkısı bariz olarak azalırken, net ihracatın büyümeye olumlu katkısı sürdü. Bu devirde yurt içi talep büyümeye 1,2 puan katkı verirken, net ihracatın katkısı 1,3 puan olarak gerçekleşti. Böylece, büyümedeki talep kompozisyonu daha istikrarlı bir görünüm sergiledi. 3’üncü çeyreğe ait mevcut datalar, yurt içi talepte ölçülü seyrin devam ettiğini gösteriyor. Bu devirde, perakende ve ticaret satış hacim endeksleri, bir evvelki çeyreğe kıyasla bir ölçü arttı. Bununla birlikte, perakende satış hacim endeksine daha ayrıntılı baktığımızda, altın hariç olarak artışın daha ölçülü olduğunu görüyoruz. Daha evvel de söylediğimiz üzere, nakdî sıkılaştırma devirlerinde, cari istikrarda düzelme oluyor. Önümüzdeki periyotta, sıkı nakdî duruşumuzla uyumlu olarak cari istikrardaki olumlu seyrin süreceğini öngörüyoruz” dedi.
‘AYLIK KİRA ENFLASYONU YAVAŞLAYACAK’
Hizmet enflasyonundaki güzelleşmenin öngörülerden daha yavaş gerçekleştiğini belirten Karahan, “Burada kira dışındaki kısımda daha bariz olmak üzere, kademeli bir güzelleşme izliyoruz. Ekim ayında ise talebe hassas birtakım hizmet kalemlerinde ölçülü bir seyir gözledik. Bu görünümün süreceğini kıymetlendiriyoruz. Öte yandan, çekirdek dışında kalan kümelere baktığımızda, 3’üncü çeyrekte güç fiyat artışının güçlendiğini gözlemledik. Bu gelişmede, yönetilen güç kalemlerindeki fiyat gelişmelerinin yanı sıra maktu vergi güncellemelerinin tesirleri öne çıktı. Besin tarafında ise 3’üncü çeyrekteki uygunlaşan görünüm, ekim ayında işlenmemiş besin fiyatları kaynaklı olarak sekteye uğradı. Bu devirde para siyasetinin görece tesir alanı dışında olan taze meyve ve zerzevat kümesinde yüksek fiyat artışı gözledik. Öteki taraftan, taze meyve ve zerzevat dışındaki besin enflasyonu daha düşük seyretti. Hizmet enflasyonuna odaklanacak olursak, 3’üncü çeyrekteki yüksek seyir, dönemsel fiyatlama ve geçmişe endeksleme davranışı güçlü olan kira ve eğitim öncülüğünde sürdü. Hizmet fiyatları dinamiklerine kira ve kira dışı halinde bakmanın daha sağlıklı olduğunu kıymetlendiriyoruz. Kiralar; sarsıntı, kentsel dönüşüm, kira artış sınırlaması üzere nedenlerle, başka hizmet kalemlerinden farklı ele alınması gereken, yapısal boyutu da olan bir konu. Hakikaten, kiralarda yüksek fiyat artışı, mukavele yenileme oranının 3’üncü çeyrekte yükselmesinin de tesiriyle, geçtiğimiz çeyrekte de sürdü. Kira kontratlarında kullanılan referans oranlarının düşüşü, son çeyrekte aylık kira enflasyonunun yavaşlayacağına işaret ediyor” tabirlerini kullandı.
‘GIDA FİYATLARI GÜNCELLEMEDE TESİRLİ OLDU’
Orta vadeli varsayımları aktaran Karahan, “Dış talebe ait varsayımlarımızı koruduk. Ham petrol fiyatı varsayımımızı gerçekleşme kaynaklı olarak 2024 ve 2025 yılı için aşağı çektik. Besin fiyatları varsayımımızı ise işlenmemiş besin enflasyonu kaynaklı olarak üst taraflı güncelledik. Orta vadeli iddialarımızı oluştururken, enflasyon görünümünde bariz ve kalıcı bir güzelleşme sağlanana kadar, para siyasetindeki sıkı duruşu sürdüreceğimizi temel aldık. Ayrıyeten, iktisat siyasetlerindeki eşgüdümün de artarak devam edeceğini iddialarımıza yansıttık. Bu çerçevede, 2024 ve 2025 yıl sonu enflasyon iddialarımızı sırasıyla yüzde 44 ve yüzde 21 olarak üst istikametli güncelledik. Enflasyonun, 2026 yıl sonunda yüzde 12’ye gerileyeceğini öngörüyoruz. Orta vadede ise enflasyonun yüzde 5’te istikrar kazanmasını hedefliyoruz. Varsayım aralıklarının alt ve üst noktaları da 2024 yılı için yüzde 42 ve 46, 2025 yılı için yüzde 16 ve 26, 2026 yılı için ise yüzde 6 ve 18’e tekabül etmektedir. Son devirde yüksek seyreden besin fiyatları 2024 yıl sonu varsayım güncellememiz üzerinde 1,6 puan tesirli oldu. Türk lirası cinsi ithalat fiyatları ve talep şartlarının varsayım güncellememiz üzerindeki toplam tesiri yarım puan oldu. Beklentilerdeki gerilemenin öngörülerimizden yavaş gerçekleşmesi, başlangıç şartları ve enflasyonun ana eğilimi, 2024 yıl sonu varsayımımızı 3,9 puan üste çekti” dedi.
‘PARA SİYASETİNDEKİ DURUŞUMUZU SÜRDÜRECEĞİZ’
Karahan, besin fiyatları, Türk lirası cinsi ithalat fiyatları ve yönetilen yönlendirilen fiyat varsayımlarından gelen toplam tesirin 3,3 puan olarak hesaplandığını belirterek, “Ayrıca, 2024 tahminimizdeki güncelleme, enflasyon ataleti ve ana eğilim vasıtasıyla, 2025 yıl sonu iddiamızı 3,5 puan üst çekti. Son olarak, çıktı açığı patikasındaki güncellemenin 2025 yıl sonu iddiamız üzerindeki tesiri 0,2 puan oldu. Para siyasetindeki kararlı duruşumuz; yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında gerçek pahalanma ve enflasyon beklentilerindeki düzelme vasıtasıyla aylık enflasyonun ana eğilimini düşürmeye devam edecek. Para siyasetindeki temkinli duruşun sürdürülmesiyle, yıllık enflasyonun önümüzdeki periyotta istikrarlı olarak gerileyeceğini öngörüyoruz. Enflasyonda üst bant olan 42’ye yıl sonunda gelmeyi düşünüyorduk, en berbat ihtimalle, mevcut durumda baktığımızda buraya ocak ayında ulaşacağız, fakat bizim gayemiz orta nokta, 38’e de mart ayında ulaşacağımızı değerlendiriyoruz” sözlerini kullandı.
‘ASGARİ FİYATTA KARAR VERİCİ DEĞİLİZ’
Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Karahan, taban fiyatın belirlenmesiyle ilgili soruya, “Asgari fiyatta kapalı kapılar gerisinde bir eşik söylediğimiz yanlışsız değil. Bunu yalanlıyoruz. Bu hususta bizim normatif bir formda ‘şöyle olmalı’ diye bir kıymetlendirme yapmamız kelam konusu değil, hakikat da olmaz. Biz karar verici değiliz. Bir konsey var burada. Konsey toplanıyor. Muhakkak süreçleri var. Süreçleri işletiyor. Çeşitli kısımları dinliyor ve bir karar veriyor. Biz bu şuranın bir tarafı olmadığımız üzere resmi ya da gayri resmi rastgele bir tavsiyede de bulunmuyoruz. Bununla birlikte raporumuzda bir enflasyon varsayımı vermek durumundayız. Hedefleme yapıyoruz. Hasebiyle fiyat gelişmeleri dahil çeşitli varsayımlar yapmamız gerekiyor. Buradaki varsayımları yaparken de yetkili mercilerin yaptığı açıklamalar üzerinden farklı senaryolar oluşturuyoruz. Bu doğrultuda bir varsayım seti kullanarak iddialarımızı oluşturuyoruz. Enflasyon net bir halde düştüğünde alım gücünün arttığını, kalıcı bir düzelme olduğunu ve refah artışının toplumun tüm kısımları tarafından daha düzgün bir halde paylaşıldığını göreceğimizi düşünüyorum” dedi.