Macron’un Rusya uyarısının ardından Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin önderleri, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana birliğin güvenliği için en kritik anlardan birinde, yeni bir savunma planı oluşturmak gayesiyle acil bir tepede bir ortaya geldi.
5 AŞAMALI PLAN
Avrupa Birliği Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, Avrupa Birliği’ni yine silahlandırmak ve Ukrayna’ya takviyesi arttırmak üzere beş evreli planı tanıttı.
Planın birinci etabı, üye ülkelerin ulusal savunma teşebbüslerini finanse etmek için kamu fonlarını özgür bırakmayı içeriyor. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, İstikrar ve Büyüme Paktı’nı aşmak için bir düzenek önereceklerini ve bu sayede ülkelerin belirtilen bütçe açığı tavan kıymetini aşarak tetiklemeden savunma harcamalarını artırabileceklerini belirtti. Plana nazaran düzenleme, 4 yıl içinde 650 milyar Euro’ya kadar kaynak sağlayabilir.
İkinci etap, hava savunma sistemleri, topçu sistemleri, füzeler, çeşitli mühimmatlar, insansız hava araçları ve anti-drone teknolojilerine yatırım yapmak için üye ülkelere 150 milyar Euro’luk kredi sağlayacak yeni bir finansal aracın tanıtılmasını içeriyor. Von der Leyen, bu ekipmanlarla üye ülkelerin Ukrayna’ya takviyelerini değerli ölçüde artırabileceklerini ve askeri ekipmanların süratli bir formda tedarikini sağlayabileceklerini tabir ediyor.
Planın son iki basamağı, genişletilmiş bir yatırım piyasası aracılığıyla özel sermayeyi harekete geçirmeye ve savunmayla ilgili finansmanı artırmak için Avrupa Yatırım Bankası’nı devreye sokmaya odaklanıyor. Bu bağlamda Avrupa’nın tekrar silahlanma planı, savunma harcamaları için yaklaşık 800 milyar Euro’luk bir kaynağı harekete geçirebileceği tabir edildi.
“STRATEJİK BİR BEYİN FIRTINASI GERÇEKLEŞTİRDİK”
AB Konseyi Başkanı Antonio Costa ve AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, Brüksel’deki fevkalâde AB Başkanlar Tepesi sonrasında ortak basın toplantısı düzenledi.
Toplantıda AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, “Bugün Avrupa ve Avrupalıların güvenliği için belirleyici bir an. Birkaç ay evvel savunma konusunda ortak aksiyonlarımızı yönlendirmek gayesiyle stratejik bir beyin fırtınası gerçekleştirdik ve bugün sonuç alıyoruz. Güçlü ve daha hükümran bir Avrupa Savunmasına gerçek kararlılıkla ilerliyoruz” dedi.
Bugün alınan kararların bir aciliyet hissiyle şekillendiğini vurgulayan Costa, “Bu temel doğrultusunda savunma kapasitemizi güçlendirmek için yeni kaynaklar, yeni araçlar ve yeni enstrümanlar sağlamak üzere somut kararlar aldık. Bu, ekonomimize yatırım yapmak ve vatandaşlarımızı korumak manasına geliyor” dedi.
“ÖNCELİKLİ ALANLARA YATIRIM KARARI ALDIK”
Costa, “Öncelikle, Avrupa Savunma Ajansı tarafından öncelikli olarak tanımlanmış olan alanlara yatırım yapma kararı aldık. Bu alanlar, Ukrayna savaşından çıkarılan dersleri yansıtıyor ve NATO ile tam ahenk içerisinde. Bunlar, hava ve füze savunması, topçu sistemleri, füzeler ve mühimmat, insansız hava araçları ve anti-drone sistemleri, yapay zeka, siber ve elektronik harpten oluşuyor” dedi.
İkinci olarak savunma için ek kamu ve özel fonları harekete geçirme kararı aldıklarını vurgulayan Costa, “Üye devletlerin ivedilikle gereksinim duyduğu savunma kapasitesini artırmalarına takviye sağlamak için 150 milyar Euro’ya kadar çıkabilecek yeni bir Avrupa finansal enstrümanı oluşturacağız. Buna ek olarak bugün şunu da vurguladık, İstikrar ve Büyüme Paktı kapsamında esnekliğe gereksinimimiz var. Zira üye devlet savunmaya daha fazla yatırım yapacak ve ortak mali kurallarımızın buna müsaade etmesi gerekiyor” dedi.
Costa, “Üçüncü olarak, daha verimli ve birlikte yatırım yapma kararı aldık. Standartlaştırma ve sadeleştirme yoluyla ortak tedarik sürecine katılıyoruz. Bugünkü kararlarımız net bir bildiri ortaya koyuyor; kelamımızı yerine getiriyoruz ve vaatlerimiz için maddi kaynak ayırıyoruz” dedi.
“UKRAYNA’YA TAKVİYEMİZİ ARTIRMA TAAHHÜDÜNDE BULUNDUK”
Avrupa savunmasını güçlendirmenin Ukrayna’ya da katkı sağlayacağını vurgulayan Costa, “Ukrayna’ya takviyemizi daha da artırma taahhüdünde bulunduk. Üye devletler, artan mali alan sayesinde dayanaklarını derhal artırabilecekler. Bugün, birkaç üye devlet, toplamda 15 milyar Euro’ya kadar taahhütte bulunduklarını açıkladı” dedi.
Konseyden ayrıyeten Ukrayna’nın acil askeri ve savunma muhtaçlıklarını karşılamaya yönelik ek teşebbüsler üzerinde çalışmasını istediklerini belirten Costa, “Bu Avrupa için tarihi bir an. Bugün Avrupa Birliği’nin zorlukların üstesinden geliyor. Avrupa Savunması’nı inşa ediyor ve Ukrayna ile omuz omuza duruyor. Günün sonunda hepimizin istediği, hak ettiği ve uğruna çalıştığı şey, barış ve güvenliktir” dedi.
VON DER LEYEN: BUGÜN TARİH YAZILIYOR
AB Komisyonu Başkanı Von der Leyen ise, “Bence bugün tarih yazılıyor. Bugünkü AB Başkanlar Doruğu’ndan Avrupa’nın güvenliğini sağlama ve durumun gerektirdiği ölçekte, süratte ve kararlılıkta harekete geçme konusunda son derece kararlı bir halde çıkıyoruz. Daha fazla, daha uygun ve daha süratli yatırım yapmaya kararlıyız” dedi.
Avrupa’nın açık ve mevcut bir tehdit ile karşı karşıya olduğunu ve bu nedenle bugün Avrupalı önderlere “ReArm Europe” planını sunduğunu tabir eden Von der Leyen, “Bu plan, Avrupa’nın bugünkü tehditlerle yüzleşmek için gereksinim duyduğu askeri kapasiteyi sağlamayı hedefliyor ve 800 milyar Euro’ya kadar bir kaynak harekete geçirilebiliyor. Bu plan, kendi güvenliğimiz için daha fazla sorumluluk üstlenmemiz ile ilgili, zira bir aciliyet kelam konusu. Bu nedenle, önderlerin dayanağıyla Komitenin bir sonraki Avrupa Kurulu toplantısından yani mart ayındaki olağan AB Başkanlar Doruğu’ndan evvel detaylı yasa teklifleri sunması konusunda mutabık kaldık” dedi.
“SAVUNMA ALALINDA EŞİ GİBİSİ GÖRÜLMEMİŞ BİR ADIM”
Bu çerçevede beş farklı ögenin öne çıktını tabir eden Von der Leyen, “Birincisi, İstikrar ve Büyüme Paktı’nın ulusal kaçış unsurunun denetimli, koordineli ve mühletle sonlu bir formda devreye alınmasını teklif edeceğiz. Bu, üye devletlere gereksinim duydukları finansal esnekliği sağlayacak ve savunmaya süratli ve kayda bedel ölçüde yatırım yapmaları için alan açmış olacak. Bu savunma alanında eşi gibisi görülmemiş bir adım. Bu düzenek, tam manasıyla kullanıldığında savunma harcamalarında 650 milyar Euro’ya kadar kaynak sağlayabilir” dedi.
ÜYE DEVLETLERE 150 MİLYAR EURO’LUK KREDİ
Von der Leyen, “İkinci nokta, yeni bir finansal enstrüman teklif edeceğiz. Üye devletlere ortak tedariki hızlandırmaları için 150 milyar Euro’luk kredi sağlayacağız. Bu istisnai bir tedbir lakin inanılmaz bir vakitte bulunuyoruz ve bu da harika adımlar gerektiriyor” dedi.
Teslimatların süratli olması ve kredilerin Avrupalı üreticilerden yapılan alımları finanse etmesi gerektiğini vurgulayan Von der Leyen, bu uygulamanın maliyetleri azaltacağını ve üretimin toplu ve süratli bir biçimde artırılmasını sağlayacağını tabir etti.
UYUM FONLARI SAVUNMAYA AKTARABİLECEK
Üçüncü ögenin gönüllülük temeline bağlı olduğunu söz eden Von der Leyen, “Bu, mevcut AB bütçesini savunmaya yönlendirme imkanıdır ve burada odak, ahenk fonları üzerindedir. Bu gönüllülüğü temel alan bir seçenektir ve isterseniz ahenk fonlarını esneterek savunma alanına aktarabilirsiniz” dedi.
Bugün ayrıyeten özel yatırım ve özel sermayenin nasıl cezbedileceğine ait bir görüşme de yaptıklarını tabir eden Von der Leyen, “Bu konuda Avrupa Tasarruf ve Yatırım Birliği’ni ilerletmemiz çok değerli. Bu özel yatırımlar için kritik. Tıpkı vakitte Avrupa Yatırım Bankası’nın kredi verme usullerini değiştirmesi ve güncellemesi gerekiyor. Savunma alanında faaliyet gösteren yenilikçi teşebbüsler ile orta ölçekli işletmelerin finansmana tam erişime sahip olmaları şart” dedi.
Son olarak, Avrupa’nın savunmasının geleceğine ait beyaz kitabın yakında sunulacağını tabir eden Von der Leyen, bunun da 19 Mart’taki AB Önderler Doruğu öncesinde olacağını duyurdu.
Zirve çerçevesinde Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile değerli bir görüşme de gerçekleştirdiklerini duyuran Von der Leyen, “Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne dayanağımız, hiç bu kadar aciliyet arz etmemişti. Bu nedenle, Ukrayna’nın askeri muhtaçlıklarının karşılanmasını sağlamak için Ukrayna ve savunma sanayii ile çok yakın çalışacağız” dedi.
TRUMP’A “AB OLMADAN OLMAZ” MESAJI
Basın toplantısında ABD öncülüğündeki Ukrayna müzakerelerine ait bir soruya yanıt veren Von der Leyen, “Hepimiz adil ve kalıcı bir barış istiyoruz lakin barış, güçlü bir pozisyondan sağlanmalı. Bu tıpkı vakitte Lider Trump’ın da çıkarınadır. Zira, güçlü bir barışa ulaşmak istiyorsa, bunu ancak Avrupa Birliği ve üye devletlerin takviyesiyle başarabilir. Zira bunun için yerine getirilmesi gereken ön şartlar var. Örneğin, Ukrayna’nın 2025 yılında ekonomik olarak ayakta kalabilmesini sağlayan biz olduk. Artık, Ukrayna savunmasına büyük yatırımlar yapan ve Ukrayna’nın muhtaçlığı olan askeri kapasiteleri sağlayan da biziz. Kış boyunca güç sisteminin etkin kalmasını teminat altına alan da bizdik” dedi.
MACARİSTAN, UKRAYNA’YA AİT BİLDİRİYİ VETO ETTİ
Macaristan’ın AB Önderler Doruğu’nun akabinde yayınlanan Ukrayna’ya ait bildiriyi veto etmesine ait bir soruya cevabında AB Konseyi Başkanı Costa, “Savunma konusunda oybirliğiyle mutabakata vardık. Ukrayna konusunda ise 27 üye devletten 26’sının güçlü dayanağına sahibiz. Bildiğiniz üzere Macaristan’ın Ukrayna konusunda farklı bir stratejik yaklaşımı var. Fakat bu, Macaristan’ın 27 üye ortasında izole olduğu manasına geliyor. Macaristan’ın tavrına hürmet duyuyoruz lakin sonuçta bu yalnızca 27’de bir” dedi.
Costa ve Von der Leyen, ABD’nin var olmadığı bir denklemde AB’nin Ukrayna’ya güvenlik garantisi sunup sunamayacağı istikametindeki bir soruya karşılıklarında ise en yeterli güvenlik garantisinin Ukrayna ordusu olduğu karşılığını verdi.
MACRON NE DEMİŞTİ?
Fransa Cumhurbaşkanı Macron dün akşam yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, Rusya’nın Fransa ve Avrupa için tehdit haline geldiğini söz etmişti. Macron, önümüzdeki hafta başşehir Paris’te Ukrayna’da barışı sağlamaya katkıda bulunmaya hazır ülkelerin genelkurmay liderlerini bir ortaya getireceğini duyurmuştu. Fransa’nın nükleer caydırıcılık kapasitesinin Avrupa’nın güvenliğinin temel ögelerinden biri olduğunu vurgulan Macron, “1964 yılından beri Fransa’nın nükleer gücü, Avrupa’da barış ve güvenliği koruyan bir öge olmuştur” demişti. Macron, Fransa’nın Avrupa müttefiklerinin korunması konusunda nükleer caydırıcılık siyasetini tartışmaya açacağını söz etmiş, lakin nükleer silahların kullanımıyla ilgili en son kararın Fransa Cumhurbaşkanlığı’nın elinde olacağını vurgulamıştı.