Kuzey Kıbrıslı iş insanı Asil Ender 83 yaşında hayatını kaybetti. Ender’in vefat haberini eşi Parıltı Az toplumsal medyadan duyurdu.
Nadir bir müddettir Lefkoşa’da hastanede tedavi görüyordu.
Nur Az eşinin mevti halinde yayımlanmak üzere hazırlandığı anlaşılan bildirisini da toplumsal medya hesabından paylaştı.
Asil Ender imzalı bildiride, “Kıbrıslıların onurlu ömür gayreti ve davası için ömrünü ve emeklerini feda ettim” sözü yer alıyor.
Mesajında Ender, Kuzey Kıbrıs halkına da davet yaptı:
“Bu topraklarda doğmuş ve ölmüş bir Kıbrıslı olarak size vasiyetim her seye karşın bu topraklara sahip çıkmanızdır. Hayatım boyunca etrafımda olan lakin benim onurlu yaşama çabamda takviye olmayan ve ekmegimizi yiyip insanlık imtihanından geçemeyenler son seyahatimde bulunmasınlar. Vefat bir hak’tır. En azından bu tiyatroya orta versinler.”
Nadir’in bir kız bir erkek iki çocuğu vardı.
Asil Ender kimdir?
1980’da İngiltere’deki iş hayatına bez ticaretiyle başlayan Az, Polly Peck isimli küçük bir dokuma şirketine yaptığı yatırımla tepe seyahatine başladı.
On yıl sonra şirketin pahası 2 milyar sterline çıktı.
Asil Az iş insanı olarak İngiltere’de güçlü olduğu periyotta kıymetli isimlerle bir arada görülüyor ve Muhafazakâr Parti’ye para yardımı yapıyordu.
Nadir, elektronik şirketi Sansui’yi alarak, bir Japon şirketini satın alan birinci yabancı iş insanı oldu.
İngiltere’nin ünlü mesken aletleri şirketi Russell Hobbs’u da o devir bünyesine kattı.
Nadir, ofisinin de bulunduğu Londra’nın merkezindeki semte gönderme yapan “Berkeley Meydanı’nın Sultanı” lakabıyla anılır olmuştu.
Nadir dorukta olduğu periyotta Türkiye’de medya dalına de girmişti. Günaydın Gazetesi’ni satın aldı, bugün Türkiye’nin en büyük şirketlerinden biri olan Vestel’i kurdu.
1990 Ağustos ayında bir anda her şey değişti.
İngiltere’de borsa dolandırıcılığı suçlamasıyla karşı karşıya kalan Ender’in ofisi polis tarafından basıldı.
Zimmete para geçirme suçlamasını da içeren soruşturma sürecinde Polly Peck’in pay senetleri tabana vurdu. Şirket kayyuma devredildi ve Aralık 1990’da Asil Az gözaltına alındı.
17 binden fazla kişinin işsiz kaldığı bu süreç ülkenin o tarihe kadarki en büyük şirket çöküşü olarak tarihe geçti.
1993’te duruşma günü yaklaşırken Az, özel uçakla Kuzey Kıbrıs’a kaçtı. İngiltere ile Kuzey Kıbrıs ortasında hatalı iadesi mutabakatı bulunmuyordu.
Nadir dorukta olduğu devirde Türkiye’de medya bölümüne de girmişti. Günaydın Gazetesi’ni satın aldı, bugün Türkiye’nin en büyük şirketlerinden biri olan Vestel’i kurdu.
1990 Ağustos ayında bir anda her şey değişti.
İngiltere’de borsa dolandırıcılığı suçlamasıyla karşı karşıya kalan Ender’in ofisi polis tarafından basıldı.
Zimmete para geçirme suçlamasını da içeren soruşturma sürecinde Polly Peck’in pay senetleri tabana vurdu. Şirket kayyuma devredildi ve Aralık 1990’da Asil Az gözaltına alındı.
17 binden fazla kişinin işsiz kaldığı bu süreç ülkenin o tarihe kadarki en büyük şirket çöküşü olarak tarihe geçti.
1993’te duruşma günü yaklaşırken Az, özel uçakla Kuzey Kıbrıs’a kaçtı. İngiltere ile Kuzey Kıbrıs ortasında hatalı iadesi muahedesi bulunmuyordu.
‘1990’da temizdim, bugün de masumum’
2010 yılına gelindiğindeyse 71 yaşındaki Asil Az, “adını paka çıkarmak istediğini” söyleyerek İngiltere’ye geri döndü.
Asil Az, İngiltere’ye geri dönüşü sırasında BBC’ye yaptığı açıklamada “1990’da temizdim, bugün de masumum” dedi.
30 yılı aşkın müddettir İngiltere vatandaşı olduğunu, adil bir yargılanmayı hakettiğini, ve masumiyetinin kendisine güç sağladığını söylüyordu.
Savunmasında Londra’dan İsviçre ve Kuzey Kıbrıs’a nakit transferlerini kabul eden Az, bu paranın Polly Peck’in Unipac koluna yapılan ödemelerle dengelendiğini tez ediyordu.
Bugün Kuzey Kıbrıs bölümü cumhurbaşkanı olan Ersin Tatar da, Ender ile birlikte Poly Peck şirketinde çalıştı.
Tatar’ın ismi de İngiltere’deki davada, para transferlerinde Ender’e yardımcı kişi olarak geçti. BBC’ye o periyotta konuşan Tatar bu argümanları reddediyordu.
2010’da başlayan dava süreci sonunda Az Polly Peck’i 45 milyon dolar dolandırmak cürmünden 10 yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
Nadir’in cezasının geri kalanını Türkiye’de çekme talebi İngiltere Adalet Bakanlığı’nca kabul edildi. 2016 yılında Silivri Ceza İnfaz Kurumu’ndan tahliye edildi.