Ticaret Bakan Yardımcısı Mahmut Gürcan, piyasa bozucu ve tüketiciyi aldatıcı davranışlara yönelik gerekli önlemleri aldıklarını belirterek, “Başta besin kesimi olmak üzere otomotiv, emlak, kuyumculuk ile stokçuluk ve fahiş fiyat artışına yönelik ağır kontrol faaliyetlerini gerçekleştiriyoruz. Yılın 11 ayında 362 milyon lira idari para cezası uyguladık.” dedi.
“Birlikte Yerel’iz” temasıyla gerçekleştirilen, zincir market temsilcileri, üretici, tedarikçi ve distribütör firmaları bir ortaya getiren İstanbul Lokal Marketler Buluşması ve Fuarı (YERELİST), 8’inci sefer kapılarını İstanbul’da açtı.
Fuarın açılış merasimi, Ticaret Bakan Yardımcısı Mahmut Gürcan, Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ahmet Gümen, İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lider Yardımcısı Ahmet Özer, Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) Başkanı Ömer Düzgün ile İstanbul Besin ve Muhtaçlık Hususları Perakendeciler Derneği (İstanbul PERDER) Başkanı Faruk Güzeldere’nin katılımıyla gerçekleştirildi.
Gürcan, fuarın açılışında, Türkiye ve dünya iktisadına ait bilgi vererek, “Pandemi sonrası periyotta, tarihî gelişmelerden farklı olarak global ticaret hacmindeki artış, global ekonomik büyümenin altında seyretmektedir. Global büyüme ve global ticarette bahsettiğimiz üzere güçlü olmayan beklentilere karşın, Türkiye iktisadı büyümeye devam ediyor, istihdam ve ihracat da artışlarını sürdürmekte.” dedi.
Geçen yıl yüzde 5,1 büyüyen Türkiye iktisadının OECD ülkeleri ortasında birinci, Avrupa’da ikinci ve G-20 ülkeleri içinde üçüncü seviyede yer aldığını aktaran Gürcan, kişi başına düşen ulusal gelirin ise yüzde 24,2 artarak 13 bin 243 dolara yükseldiğini bildirdi.
“2023’te ticaret hacmi 59,3 trilyon lira, perakende ticaret hacmi 10,5 trilyon lira oldu”
Gürcan, yılın 11 ayında ihracatın, evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 2,5 artışla 238,5 milyar dolara ulaştığını, mal ihracatının net 5,8 milyar dolarlık bir artış sağladığını, ithalatta düşüşün devam ettiğini söyledi.
Bakanlığın en temel maksatlarından birinin adil ve rekabetçi iç piyasa ve istikrarlı iç ticaret ortamı tesis etmek olduğunu lisana getiren Gürcan, şunları kaydetti:
“2023 TÜİK datalarına nazaran, ülkemizde 3,7 milyon işletme bulunmakta olup, bu işletmelerin 1,5 milyonu perakende işletme olarak faaliyet göstermektedir. Bununla birlikte, 2023’te ülkemizde ticaret hacmi 59,3 trilyon lira iken perakende ticaret hacmi 10,5 trilyon lira olmuştur. Perakende ticaretin içinde ise besin perakendeciliği yüzde 17’lik bir hisseye sahiptir. Besin perakendeciliği de hem organize perakendeciler hem de klâsik perakendeciler tarafından yapılmaya devam edilmekle birlikte organize perakendecilik dünyada ve Türkiye’de her geçen gün de hissesini artırmaktadır. Ülkemizde besin perakendeciliği dalında organize ve klasik kanalların yani pazarların, mahallî marketlerin yaklaşık yarı yarıya olduğu görülmektedir. Bu çerçevede her iki tarafın da dal açısından büyük kıymet arz etmesi, hür piyasa kaidelerinde sağlıklı bir rekabet ortamının korunmasını elzem hale getirmektedir.”
Gürcan, perakende kesiminde yaşanan sıkıntılara değinerek, üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler ortasındaki bağların düzenlendiğine ait bilgi verdi.
Yumurta bölümü, un fabrikaları ve ekmeğe yönelik de kontrollerin devam ettiğini aktaran Gürcan, şöyle devam etti:
“Bakanlık olarak piyasa bozucu ve tüketiciyi aldatıcı davranışlara yönelik gerekli önlemleri aldık ve almaya devam ediyoruz. Başta besin kesimi olmak üzere otomotiv, emlak, kuyumculuk ile stokçuluk ve fahiş fiyat artışına yönelik ağır kontrol faaliyetlerini gerçekleştiriyoruz. Yılın 11 ayında ise 362 milyon lira idari para cezası uyguladık. Bunun yanında, tüketicilerimizin sıhhat ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarının korunması emeliyle tüketicinin korunması mevzuatı çerçevesinde de kontrol faaliyetleri yürütüyor ve idari yaptırım kararlarını alıyoruz. Yılın 11 ayında yaklaşık 4,3 milyar lira idari para cezası uyguladık. Böylece, piyasa istikrarını bozmaya ve haksız kar elde etmeye yönelik faaliyetlerin önüne geçilmesi konusunda değerli uzaklık kaydettik.”
Gürcan, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle fahiş fiyat artışı ve stokçuluk aksiyonları için öngörülen idari para cezası meblağlarının artırıldığını hatırlatarak, “Bu kapsamda, fahiş fiyat cezasının üst sonu 1 milyon liraya, stokçuluk cezasının ise 12 milyon liraya çıkarıldı. Ayrıyeten, stokçuluk yapanların iş yerlerinin 6 güne kadar kapatılması mümkün hale getirildi.” dedi.
“8 binden fazla besin denetçimizle kesimi denetliyoruz”
Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Gümen de global ısınma, salgın, savaşlar ve doğal afetlerin tarımı daha da stratejik bir pozisyona getirdiğini söz ederek, alışılagelmiş ziraî üretim sistemlerinde ezberlerin bozulduğunu, ziraî üretimin planlanmasını devreye aldıklarını ve hayvancılık, su eserleriyle bitkisel üretime yönelik yapılan çalışmaları aktardı.
Üreticiyi ve tüketiciyi kollayan siyasetleri ön planda tuttuklarını söyleyen Gümen, “Yaptığımız çalışmalar sayesinde bölgemizde tüm jeopolitik risklere ve ekonomik tehditlere karşın, her geçen yıl ziraî üretimimizi artırdığımızı vurgulamak isterim. Her yıl 186 ülkeye 2 bin 200 çeşit ziraî eser ihracatı yaparak ülke iktisadına 31 milyar dolar katkı sağlıyoruz. Un ihracatında dünyada bir, makarna ihracatında ikinci sıradayız. Türkiye, 68,5 milyar dolarlık ziraî hasılayla Avrupa’da birinci sırada, dünyada da birinci 10 ülke ortasında yer almaktadır.” diye konuştu.
Gümen, üretim içinde yer alırken bir yandan da halkın inançlı besine ulaşması için çalıştıklarını belirterek, şunları kaydetti:
“Bu manada halkımızın sıhhatiyle oynayanların gözünün yaşına bakmayacağız. 8 binden fazla besin denetçimizle bölümü denetliyoruz. Bu sayede hem de haksız karı önlüyoruz hem de halkımızın sağlıklı ve muteber besine erişimini sağlamış oluyoruz. 2024 Kasım sonu prestijiyle 1 milyon 200 bine yakın kontrol gerçekleştirdik. Besin işletmelerinin kontrol durumunu tüketicimiz tarafından da takip edilmesini sağlayan Besin İşletmeleri Karekod Uygulaması’nı hayata geçirdik, 2025’te bunu mecburî hale getireceğiz.”
“Yerel üreticilerle daha güçlü bir iş birliği kuracağız”
İTO Lider Yardımcısı Özer de üretimde, pazarlamada, raftan sepete kadar sürdürülebilirliğin daima kıymetini koruduğunu vurguladı.
Perakendenin, iktisadın dinamik yüzünü temsil ettiğini lisana getiren Özer, “Perakende kesimi hane halkına direkt dokunan bir kesim olması sebebiyle ekonomik gelişmelerden direkt etkileniyor. İTO olarak toptan besin ve perakende dalıyla yakından ilgiliyiz. Gelişmeleri ve problemleri dikkatle takip ediyoruz.” diye konuştu.
TPF Başkanı Düzgün de yerel zincirler olarak sadece birer işletme değil, halkın kalbine dokunan, üreticiyle tüketici ortasında inanç köprüsü kuran ve iktisadın omurgasını oluşturan bir bölümü temsil ettiklerini belirterek, “Önümüzdeki devirde bölümümüzün karşılaştığı zorlukları aşmak ve lokal zincirlerimizi daha güçlü bir pozisyonda getirmek ismine somut adımlar atacağız. 2025 bizler için bir dönüm noktası olacak. Mahallî üreticilerle daha güçlü işbirliği kurarak hem tedarik zincirimizi sağlamlaştıracağız hem de ülkemizin yerli ve ulusal üretimine katkıda bulunacağız.” ifadelerini kullandı.
İstanbul PERDER Başkanı Güzeldere ise Bakanlığın besin güvenliği kapsamında kontrol ve tağşiş uygulamalarını yakından takip ettiklerini söyledi.
Güzeldere, “Ticaret Bakanlığımızın fahiş fiyat uygulamalarına karşı uyguladığı önlemlerle lokal perakendeci olarak da her daim dayanak veriyoruz. Birebir vakitte daima indirim kampanyalarıyla da fiyat siyasetini tüketicimizin lehine tatbik ediyoruz.” dedi.
Çeşitli panellerle devam edecek fuar, yarın gerçekleştirilecek oturumların akabinde sona erecek.