Ulusal ve milletlerarası belgesel gösterimleri ve alanında uzman konukların iştirakiyle 15. sefer düzenlenen “TRT Milletlerarası Belgesel Ödülleri” programı, Fişekhane’de gerçekleştirilen ödül merasimiyle sona erdi.
TRT tarafından bu yıl dünyanın içinde bulunduğu kaosa, savaş tehditlerine ve başta Gazze’de yaşanan insanlık dramına dikkati çekmek maksadıyla “Uzak Olsa da Aslında Çok Yakın” mottosuyla yapılan aktifliğin TRT Belgesel televizyonunda da canlı yayınlanan ödül merasimi, Rubato konseriyle başladı.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un da katıldığı merasimin açılışında konuşan TRT Genel Müdürü Mehmet Zahid Sobacı, kendine mahsus lisanı ve inşa teknikleriyle bir anlatı biçimi olarak her bir belgeselin üretim sürecinin temelinde bir iz sürmek olduğunu söyledi.
Belgeseller vesilesiyle tarihin, kültürün, bilimin, tabiatın ve insanın dünyadaki izlerinin takip edildiğini belirten Sobacı, “Bu takip sürecinde dünyanın farklı coğrafyalarında yaşanan olayların ve hakikatin aralardan azade olmadığını görürüz. Vakit ve yer olarak çok uzak sandığımız gelişmelerin, aslında bizi ne kadar yakından ilgilendirdiğini görürüz. Epey uzağımızda yaşandığını düşündüğümüz hadiselerin doğurduğu hisleri nasıl yakından duyabileceğimizi tekrar belgesellerle idrak edebiliriz. İşte bu sebeple, şenliğimizin bu yılki temasını ‘Ne Kadar Uzak Olsa da Aslında Çok Yakın’ olarak belirledik.” dedi.
“Uluslararası kategoride 1417, ulusal profesyonel kategoride 93 belgesel sinema yarıştı”
Sobacı, kuruluşunun 60. yılını geride bırakan TRT olarak, 2009’da yayın hayatına başlayan TRT Belgesel kanalında bugüne kadar yüzlerce özgün içerik ve imali izleyicilerle buluşturduklarını, böylelikle belgeselin Türkiye’deki tabanının genişlemesine eşsiz bir katkıda bulunduklarını söz etti.
TRT Memleketler arası Belgesel Ödülleri’nin de belgeselciliğe gösterdikleri ihtimamın en değerli yansımalarından biri olduğunu vurgulayan Sobacı, şöyle devam etti:
“2009’da birinci defa düzenlenen şenliğimiz, 2010’da milletlerarası bir boyut kazandı ve tüm dünyada bilinen ve takip edilen, itibarlı bir tertip haline geldi. Bu yıl şenliğimize 100 farklı ülkeden yapılan 1651 müracaat, geride kalan müddette şenliğimizin kat ettiği uzaklığın ve memleketler arası ölçekte geldiği noktanın en temel nişaneleridir. Bu müracaat sayısı, tıpkı vakitte şenliğimizin 15 yıllık seyahatinde yeni bir rekora işaret etmektedir. Şenliğimizin memleketler arası kategorisinde 1417, ulusal profesyonel kategorisinde 93 tezli belgesel sinema yarıştı. Özellikle öğrencilerimizin her yıl sabırsızlıkla beklediği şenliğimizin, ulusal öğrenci sinemaları kategorisine ise bu yıl 71 müracaat yapıldı. Ayrıyeten TRT’den proje takviyesi almak için müracaat yapan 70 belgesel sinema önerisi de yeniden birbirinden değerli heyet üyelerimiz tarafından değerlendirildi.”
“Belgeseller, global problemlerin tahliline ışık tutabilmeli”
Mehmet Zahid Sobacı, belgesel yayıncılığının art planındaki motivasyonlardan birinin de hakikat arayışı ve onu paylaşma isteği olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Bu bağlamda belgeselleri özel kılan en önemli hasletlerden biri, global sorunların tahliline ışık tutabilmeleri ve insanlığın ortak vicdanında farkındalık uyandırabilmeleridir. Malumunuz olduğu üzere savaş, soykırım, yoksulluk, mahrumluk, açlık üzere insani krizlerin gölgesinde dönen dünya, son devirde bir de eğilip bükülen hakikatler ve bunların ortaya çıkardığı adaletsizliklerle sınanmaktadır. İşte Gazze, bu sınanmaların en bahtsız sonuçlarından biri, tüm dünyanın gözleri önünde tam 435 gündür İsrail zulmü altında feryat ediyor. Her fırsatta insan haklarının ve memleketler arası hukukun hamiliğine soyunan Batılı ülkeler ise Gazzeli mazlumların çığlıklarına kulak tıkıyor. İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana sürdürdüğü soykırım tüm çıplaklığıyla gözler önündeyken, dünyanın kelamım ona önde gelen ajansları ve medya şirketleri, Gazzelilerin acılarını görmezden geliyor.”
Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde, zulmün gölgesinin düştüğü her coğrafyada olduğu üzere Gazze’de de adalet ve hakkaniyetten yana onurlu bir tutum sergilediğine işaret eden Sobacı, “İnsanlığın haysiyeti için canhıraş bir uğraş veren Türkiye’nin kamu yayıncısı TRT olarak bizler de bu haklı lakin güçsüz insanların sesi olmaktan geri durmuyoruz. Haberlerimiz, yayınlarımız ve özel içeriklerimizin yanı sıra belgesel yapımlarımızla da insanlığın hakikat arayışlarına değerli katkılar sunuyoruz.” formunda konuştu.
Sobacı, geçen aylarda kamuoyuyla paylaşılan “Kutsal İşgal” belgeseli ve şenliğin açılış belgeseli TRT İç İmaller imzalı “Gazze’yi Görüyorum”un, bugüne kadar üretilen yüzlerce üretimin hakikati ortaya koyma gayretinin yansımalarından olduğunu söyledi.
“Suriyeli mazlumlardan bir an olsun yüz çevirmeyen ülkemiz, insanlık tarihine ismini altın harflerle yazdırmıştır”
Türkiye’nin sırf Filistin sıkıntısında değil, son periyotta tekrar dünyanın gündemine oturan Suriye konusunda da hakikat cephesinde destan yazmış bir ülke olduğunu vurgulayan Sobacı, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Tam 13 yıl süren iç savaş sırasında, Suriyeli mazlumlardan bir an olsun yüz çevirmeyen ülkemiz ve milletimiz, insanlık tarihine ismini altın harflerle yazdırmıştır. TRT olarak biz de bu destana, Esed rejiminin kendi halkına uyguladığı insanlık cürümlerini kayda geçiren belgesel yapımlarımızla katkı sunduk. Geçen hafta Suriye’deki karanlık periyodun kapanmasının akabinde, 61 yıl boyunca Baas rejiminin kendi halkına reva gördüğü mezalim de gözler önünde serildi. Bu zulümlerin temerküz ettiği yerlerden biri olan Sednaya Hapishanesi’nden gelen imgeler, tüm dünyayı dehşete düşürdü. 2018 yılında ‘Off The Grid’ belgeselimizin ‘Suriye Mezbahaları’ isimli kısmında, Sednaya ve öteki rejim hapishanelerinde yaşanan insanlık hatalarını, tanıklıklar eşliğinde ifşa etmiştik.”
Sobacı, geniş yelpazede üretilen belgesellerle insanlığın ortak hafızasına katkı sağladıklarının altını çizerek, “‘Ukrayna Savaş Günlükleri’ belgeselinin aldığı ‘Uluslararası Emmy Ödülü’ başta olmak üzere birçok itibarlı şenlikten kazandığımız mükafatlar de bu alanda imza attığımız muvaffakiyetlerin nişaneleridir. TRT olarak, sadece Filistin’de, Suriye’de değil, hakikat arayışının olduğu her yerde, bu arayışlara katkı vermek için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz.” dedi.
Etkinliğin akabinde programa katılan Fahrettin Altun ve Sobacı ile ödül alan iştirakçiler, sahneye çıkarak hatıra fotoğrafı çektirdi.
Gecede 15 ödül sahiplerini buldu
“Uluslararası Kategori”, “Ulusal Profesyonel Kategori”, “Ulusal Öğrenci Sinemaları Kategorisi” ve “Proje Dayanak Kategorisi” olmak üzere 4 kolda, 40 finalist ödül için yarıştı. Merasimde “TRT 60. Yıl Özel Ödülleri” de dahil toplam 15 ödül takdim edildi.
“Uluslararası Kategori”de direktörlüğünü İlyas Yourish ve Shahrokh Bikaran’ın üstlendiği “Kamay” en yeterli belgesel, Ross Killeen’in “Don’t Forget To Remember” ikincilik, Kanishka Sonthalia ve Siddesh Shetty’nin “Until I Fly” üçüncülük, Lin Alluna’nın “Twice Colonized” ise 60.Yıl Özel Ödülünün sahibi oldu.
“Kamay” sineması ismine mükafatı alan Filistinli direktör Mohamed Jabaly, ” İstanbul’da, Türkiye’de olduğum için çok gururluyum. Bu mükafatı İlyas ve ekibi ismine alıyorum, hepsini tebrik ederim.” dedi.
Ailesinin Gazze’de olduğunu, Filistinlilerin sesini duyurmak için İstanbul’a geldiğini belirten Jabaly, “Hepinizin bildiği üzere şu anda Gazze’de 435 gündür önemli bir insanlık dramı ve bir soykırım yaşanıyor. Bu kurallarda da sinema yapmanın ne kadar zorlayıcı olduğunu, bir sinema imalcisi olarak çok uygun biliyorum ve bu mükafatı de bu soykırımda, bu insanlık hatasında acı çeken tüm beşerler için ve kendi ailem için alıyorum.” tabirlerini kullandı.
15. TRT Memleketler arası Belgesel Ödülleri’nde “Ulusal Profesyonel Kategori”de Hasan Ete “İyi Ölüm” isimli üretimle “En Uygun Belgesel” mükafatını alırken, Cansın İnanç’ın “Karanlıkta Görüyorum” ikincilik, Oğulcan Atayol’un “Aşırı Şahsî Belgesel” isimli belgeseli üçüncülük mükafatını, Müjgan Yıldırım’ın “Bir Varmış Bir Yokmuş: Önce Vakit İçinde” belgeseli de “60.Yıl Özel Ödülü”ne bedel görüldü.
“Ulusal Öğrenci Sinemaları Kategorisi”nde Mert Kartal “Kırmızı Çanta” ile “En Yeterli Belgesel” olurken, Nihal Atasoy’un “Novruz Ateşi” ikinciliği, Furkan Aydın’ın “Deq” üçüncülüğü, Damla Çağlar’ın “Tebessüm Anıtı” sineması “60. Yıl Özel Ödülü”nü kazandı.
“Proje Takviye Kategorisi”nde ise “Alışılmadık Bir Göç Hikayesi” projesiyle Abdurrahim Ayaz Bilgiç, “Yüksek Gerilim” ile Muhammed Emre Özdemir ve Esad Can Öner, “Resimlerin Peşinde-Savaşın Çocukları” ile de Selçuk Azmanoğlu’na mükafatları takdim edildi.